Κυριακή 4 Μαΐου 2014

Επέτειος

"Να προσέχεις τα παιδιά μέχρι να γυρίσω… Η μικρή αδυνάτισε κι άλλο… Μου είπαν στο σχολείο για τα εμβόλια… τους εξήγησα… Τι να εξηγήσω δηλαδή;… Ο μεγάλος θέλει παπούτσια… αν πληρωθούμε αυτό το μήνα, θα του τα πάρω… Παλληκαράκι έγινε!... Γκρινιάζει κι ύστερα έρχεται πλάι μου και με πνίγει στις συγνώμες… Κι εσύ, σταμάτα να κλαις… Μη σε βλέπουν τα παιδιά και τους πάρει από κάτω… Κάτι θα βρεθεί, θα δεις… Να πάρουμε και λίγα όσπρια για το χειμώνα… Ονειρεύτηκα χτες ότι ήμασταν σε μια παραλία με γαλαζοπράσινα νερά… Εσύ ψάρευες σ’ ένα βράχο κι εγώ με τα παιδιά σκαλίζαμε γοργόνες πάνω στην άμμο… Σε κοιτούσα από μακριά και σ’ ερωτευόμουν απ’ την αρχή… Μύριζες γιασεμί…"

"…Να πάρεις τη σπιτονοικοκυρά αύριο… εξήγησέ της πάλι… Θα δώσω το βαφτιστικό της μικρής, δε γίνεται αλλιώς… θα της το αντικαταστήσουμε με την πρώτη ευκαιρία… Να μη σταματήσει τ’ αγγλικά του ο μεγάλος… τουλάχιστον να πάρει το χαρτί , να μην πάνε χαμένα τόσα χρόνια στο φροντιστήριο… ύστερα… έχει ο Θεός!... Ας περιορίσουμε κι άλλο τα ψώνια… Θα κάνω αίτηση και στο κοινωνικό παντοπωλείο… Κουράστηκα!... Τα παιδιά να προσέχεις… Να μην πάθουν κακό!... Να βάλουν χοντρά ρούχα το πρωί, χάλασε ο καιρός… μην κρυώσουν Παναγία μου!"...

"…Πιάσε μου το χέρι, βάλε με στην αγκαλιά σου… θέλω μια σπηλιά να κρυφτώ απόψε… να κλάψω, να ξορκίσω το χτικιό του φόβου, να λευτερωθώ … κι ύστερα να με φιλήσεις τρυφερά και να μου ψιθυρίσεις στ’ αυτί πως μ’ αγαπάς… να πάρω δύναμη… Η μικρή θέλει να γίνει μπαλαρίνα… είναι λεπτοκαμωμένη και θα τα κατάφερνε στα σίγουρα!… Τους είπα στο σχολείο να μην την ξαναρωτήσουν γιατί είναι τόσο αδύνατη… “Έτσι είναι το σκαρί μας!”, τους είπα… “…και να μη φέρνετε το παιδί σε δύσκολη θέση”… Την πιάσανε πάλι να ξεροσταλιάζει έξω απ’ το κυλικείο και να παρακολουθεί τα παιδιά που ψωνίζανε λιχουδιές… μου είπαν πως ο σύλλογος θα συγκεντρώσει χρήματα για να βοηθήσει… ντράπηκα!"...

"...Σαν σήμερα στεφανωθήκαμε, θυμάσαι;… Πώς κυλήσανε τόσο γρήγορα τα χρόνια;… Θα γεράσουμε μέσα σ’ ένα βράδυ… αυτό φοβάμαι… Δεν θυμάμαι πια πότε περπάτησε ο μεγάλος μας… πότε έβγαλε τα πρώτα του δοντάκια το Λενιώ μας… Τρέμω για το αύριο κι έχασα το χτες τους!…. Να προσέχεις! Σ’ αγαπώ!... Μην πέφτεις κάτω… κι αυτό θα περάσει, θα δεις!... Κρυώνω… Ο χειμώνας με τρομάζει… Θα τον βγάλουμε και φέτος;… Να ήταν τρόπος να σου δείξω πόσο σ’ αγαπώ!... Δεν προλαβαίνω πια τίποτα… Ούτε έχω δώρο για σένα απόψε… Μόνο τα δάχτυλά μου μπορώ να μπλέξω στα μαλλιά σου και να τα χαϊδεύω μέχρι να ξημερώσει… Να γαληνέψει λίγο η ανάσα μας"...


"Αχ!... Να προσέχεις τα παιδιά μέχρι να γυρίσω..."


(Για την Έλενα)





Σάββατο 3 Μαΐου 2014

Skasmos Antonakis!

- Antonis αργούμε; Μάϊνε κότσια
πονέσανε γαμώτεν!
- Αγάντα και φτάνουμε ρε
Ανγκέλα… Και τούτος ο ανήφορος, κατήφορο θα φέρει! Λίγο ακόμα και βγαίνουμε στις αγορές.
- Σφίγγεν και το σακάκι ρε
Antonis!
- Ξεκουμπώσου ρε Ανγκέλα! Μια
βόλτα βγήκαμε, μη μου τη βγάλεις ξινή!
- Bας ιστ ξινή;
- Άει κοιτάξου στον καθρέφτη να
μάθεις… Να, εδώ στη στροφή
είναι η ταβέρνα!
- Βας ιστ ταβέρνα;
- Εδώ που θα ντερλικώσεις ρε Ανγκέλα… Κατσικάκεν, σαγανάκεν και
μελιτζαλοσαλάτεν… Βερστάντεν;
- Αααα…κατσικάκεν… μπίτε!
- Άιντε, μπίτεν - φάτεν να τελειώνουμε, ανάθεμα την ώρα που σ’
έφερα στην Πλάκα. Δεν σε πήγαινα στο Πασαλιμάνι καλύτερα, να δεις
τις μαούνες!...
- Βας ιστ μαούνες;
- Ανγκέλα παράτα τις ερωτήσεις και μπούκαρε μέσα να τελειώνουμε.
Σνελ!
- Αααα… Ωραίεν ταβέρνεν!... Μπίτε Antonis, να κάτσουμε στο
παράθυρεν! Ιχ θέλω να βλέπω όξω!
- Είναι πιασμένο το παράθυρο ρε Ανγκέλα. Τι να κάνουμε δηλαδή;   Να τους σηκώσουμε τους ανθρώπους με το έτσι θέλω;
- Γιααα!... Nα πάνε στα τσακίδιεν! Ράους!... Σνελ! Τσόγλαν μπόις!
- Όχι… όχι… όχι! Μη βαράς ρε Ανγκέλα, θα φύγουν ήσυχα και
αυτοβούλως. Ε παιδιά;
- Λίμπλιχε Antonis… Δημοκρατία καπούτ! Και μην πας κόντρεν,
γιατί θα σε στείλω Καλαμάτεν να μαζεύεις μούσμουλεν. 
- Καλά ρε Ανγκέλα… να παραγγείλουμε;
- Γιαααα!
- Ψιτ, παιδί! Έλα για παραγγελία!
- Να φέρω κατάλογο ή να σας πω τι έχουμε;
- Πες μας… η κυρία δεν ξέρει να διαβάζει.
- Το κατάλαβα κύριε… Αγράμματη, αλλά με βαρύ χέρι.
- Σσστττ… τι λες παιδάκι μου; Ξέρεις ποια είναι αυτή; Kι εμένα; 
Δεν με γνώρισες;
- Nαι μωρέ, σαν ποιους μοιάζετε; Α!..στην τηλεόραση δεν παίζετε; 
Στο παιχνίδι με την Μπεκατώρου; 
- Ω Γκοτ!... Θα σκίσω το πτυχίο μου! Κι είναι και του Χάρβαρντ! Ανγκέλα, να παραγγείλουμε να τελειώνουμε; Έχω αφήσει τα παιδιά   μόνα και θα μου το κάνουνε βουλή το σπίτι…
- Γιαα!... Να σου πω Antonis, εσύ θα πληρώσεν ε;
- Τι ερώτηση!... Φυσικά εγώ!.. Δηλαδή, θα κάνω εξοδολόγιο. Είχα 
κάτι έκτακτα αυτό το μήνα, δεν μου φτάνουν για τραπεζώματα.
- Ντάνκεν Antonis!... Πού’σαι μικρέν, φέρτεν κατσικάκεν λαδορίγανεν, σπανακόπιτεν, μελιτζανοσαλάτεν, τυροκαυτερέν,σαλάτεν και λουκάνικεν.
- Φραγκφούρτης μαντάμ;
- Νάϊν, Φραγκφούρτεν αηδίεν … χωριάτικα με πράσεν ουντ θρούμπι… 
Και πέτα μια σφυρίδεν στα κάρβουνεν… Και μπύρεν!
- Ποτήρι;
- Νάϊν, βαρέλεν!
- Μόνο αυτά;
- Δεν πεινάεν… θα τσιμπήσεν μόνο. Έχεν και ταξίδεν μετά και θα
στουμπώσεν αν φάεν πολύ.
- Γλυκό θα πάρετε;
- Νάϊν γλυκό! Κάνω δίαιτεν. Δεν χωράεν στα σακάκεν μου!

…………………………………

- Αntonis… ωραίο νταμάρεν αυτό!
- Η Ακρόπολη είναι ρε Ανγκέλα! Δεν έχεις ακουστά;
- Νάϊν… Δεν σε πειράζεν να την πάρεν μαζί μου, ε Antonis; Θα
ξεμπαζώσεν το μέρος ουντ θα χτίσεν εδώ, Μall νάμερ ζβάϊ.
- Φοβάμαι ότι θα έχουμε αντιδράσεις Ανγκέλα.
- Στ’ από τέτοιεν μου Antonis!
- Ανγκέλα σταμάτα να επεμβαίνεις στις ζωές των άλλων. Άλτ!...
- Skasmos Αntonakis! Τα “αλτ” και τους τσαμπουκάδεν σου, νάϊν σε 
μένα! Άει ρούφεν τ’ αυγό σου! 

…………………………………

- Ψιτ παιδί!... Άκουσα καλά; Με είπε Αντωνάκη της;
- Καλά ακούσατε. Το αυγό το θέλετε μελάτο;





Σαξεστορίτες & Σαξεστορίτισσες! 
Η Ανγκέλα κι ο Αντωνάκης, μετά την Πλάκα, κυκλοφόρησαν στο 7ο Παιχνίδι της Φλώρας ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ. Παλιά τους τέχνη κόσκινο... 
Σας ευχαριστούν θερμά που ανεχτήκατε τη φαγωμάρα τους και σας υπόσχονται πως σύντομα, όλοι θα έχουν πρόσβαση στα παϊδάκια. Αουφίντερζεν! 


Πέμπτη 1 Μαΐου 2014

Η επανάσταση της καλοσύνης στην πράξη

Έπεσε σαν αλογόμυγα στο γαλακτερό περιβάλλον της εταιρείας, πριν λίγα χρόνια. Χρωματικά και μόνο, ήταν παντελώς αταίριαστη. Συνδυασμοί άσπρο-μαύρο δεν παίζανε τότε, αφού όλοι μας τηρούσαμε αυστηρό χρωματικό πρωτόκολλο, καθώς και μια πάγια εμμονή στο λευκό. Όχι του Αιγαίου… του δέρματος. Απ’ την πρώτη μέρα που έσκασε μύτη στο γραφείο, την κρατήσαμε σε μια –σιωπηρά οργανωμένη- απομόνωση, ντοπαρισμένοι με την κατάλευκη ψευδαίσθηση ότι αποτελούσε ένα ξένο στοιχείο, ένα παράταιρο έπιπλο στο ευρωπαϊκό σαλονάκι μας. Κι αυτή χαμογελούσε. Όσο συνεχιζόταν η απαξίωσή μας, τόσο το χαμόγελό της απλωνόταν κι έφτανε ως τα σύνορα του προσώπου της. Κι όσο νομίζαμε οι αφελείς ότι η συμπεριφορά μας είναι προϊόν φυλετικής υπεροχής, τόσο εκείνη μας μαστίγωνε ανελέητα με τις λέξεις της. Μαζί της θυμηθήκαμε κάτι παλιές φράσεις και συνήθειες και -άθελά μας- τις ξαναβάλαμε στην καθημερινότητά μας. «Καλημέρα!», «Δόξα τω Θεώ, όλα καλά!», «Ευχαριστώ πολύ!», «Σε παρακαλώ...». Επίσης, σε πείσμα όλων μας, έμαθε και αφομοίωσε τις διαδικασίες και τα δαιδαλώδη μονοπάτια της πολυεθνικής μας αυτοκρατορίας, με χρόνους και αντοχές που μόνον ένας Αφρικανός δρομέας μπορεί να καταφέρει. Υπερωρίες, ξενύχτια στο σπίτι, διάβασμα, προσωπικό ψάξιμο απ’ τα αρχεία, πείσμα, οι πρώτες επιτυχίες στα νούμερα, η αποδοχή, η εδραίωση, τα καπέλα που της βγάλαμε όλοι.

Στα ζόρικα χρόνια που ακολούθησαν, με τη διάθεση και το ηθικό μας στα τάρταρα και τις κουβέντες μας να σοβαρεύουν ολοένα και περισσότερο, εκείνη συνέχισε να μας χαμογελάει απτόητη. Στους μίζερους μονολόγους μας για την κρίση και την ακρίβεια, μας θύμιζε ότι είμαστε η χώρα που γεννήθηκε η Δημοκρατία και πως έχουμε καθήκον να μη σκύψουμε το κεφάλι και να παραδοθούμε αμαχητί. Μας έλεγε ιστορίες απ’ την πατρίδα της, μας περιέγραφε τις περιπέτειες τον Ελλήνων μεταναστών στην Αίγυπτο, οι περισσότεροι απ’ τη Μικρασιατική Καταστροφή, με βιώματα από διωγμούς και αφανισμούς. Κοντά της, πλοηγήθηκα νοερά στην Αλεξάνδρεια, με ξενάγησε στην ιστορική βιβλιοθήκη, στο σπίτι του Καβάφη, στα βάθη της Γκίζας ως τις Πυραμίδες, στον Νείλο και στο Πανεπιστήμιο του Καϊρου. Σε κάτι ζόρικες μέρες που πέρασα, με βούτηξε απ’ το λαιμό και με πήγε ταξιδάκι τσάρτερ ως το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. «Πρέπει να το επισκεφθείς κάποτε, να νιώσεις την κατάνυξη όταν προσκυνάς το ιερό σκευοφυλάκιο, να βρεθείς κοντά στη μαγεία της φύσης και την ιερότητα του χώρου αυτού. Αν το αποφασίσεις, θα έρθω μαζί σου!...», μου είπε.

Με την απόφασή της να ζήσει στην Ελλάδα καλοπληρωμένη κι εξοφλημένη στην εντέλεια, με ακρίβεια και συνέπεια που λίγοι πλέον Έλληνες διαθέτουν, καταθέτει χαρτιά για να πάρει και την ελληνική ιθαγένεια. Η γνωστή ιστορία. Δημόσιες υπηρεσίες, αιτήσεις, παράβολα, επιτροπές, βεβαιώσεις, πιστοποιητικά και τούμπαλιν... Κι ένα βιβλίο Ελληνικής ιστορίας. Για να δώσει εξετάσεις και να την περάσουν. Χαμογέλασε όταν της το δώσανε. «Μα την έχω ήδη διδαχθεί στο ελληνικό σχολείο του Καϊρου! Έχω κάνει πολλές εργασίες και μεταφράσεις απ’ τα αραβικά...», είπε στον αρμόδιο υπάλληλο. Απάντηση δεν πήρε ποτέ. Το ζητούμενο ήταν να εισπραχθεί το ποσόν του παράβολου. Ίσο μ’ ένα μηνιάτικο, καλά αμοιβόμενου υπαλλήλου. Για την ιστορία, ποιος νοιάζεται;

«Αντί να με μαχαιρώσουν και να μου το πάρουν με τη βία, εγώ πάω και το δίνω εθελοντικά!», μου είπε προ καιρού, με τη γνωστή της ευπροσηγορία. Δεν είχα καμμιά αμφιβολία ότι μεταξύ των άλλων εθελοντικών δραστηριοτήτων της, θα ήταν και αιμοδότης. Όπου γάμος και χαρά , κι αυτή μέσα! Στο νοσοκομείο που πήγε για την αιμοδοσία, πέτυχε «φλέβα». Ταυτόχρονα, έκαναν έφοδο και τα «φουσκωτά παλληκάρια». Όχι για να δώσουν αίμα. Για να πάρουν. Ουρλιαχτά, χτυπήματα στην πόρτα του Υπεύθυνου Αιμοδοσίας, προπηλακισμοί, το γνωστό κουρνιαχτό «Δεν δίνετε αίμα σε ξένους! Μόνο σε Έλληνες!» . Ο γιατρός τους εξήγησε ότι η κοπέλα είναι μόνιμος αιμοδότης και ήρθε για να δώσει. Αμηχανία και φωνηεντική απάντηση «Ααα...!»

Το παράδοξο της ιστορίας είναι, πως έμαθα τι ακριβώς σημαίνει το λήμμα «Πατριωτισμός», από μια Μετανάστρια. Που αγαπάει και γνωρίζει την ιστορία της πατρίδας μου, λίγο παραπάνω απ’ τους επαγγελματίες πατριώτες.



Αφορμή για να ξαναδημοσιεύσω την ιστορία αυτή (είχε δημοσιευτεί παλιά στο ΕΞΙ), ήταν η ιδέα της Πεταλούδας, να μαζέψει την παρέα μας και να κεραστούμε ανθρώπινες στιγμές... «άνθρωποι και γεγονότα που μας ώθησαν να γίνουμε ένα τσακ καλύτεροι, πιο ανθρώπινοι, πιο χαρούμενοι», όπως χαρακτηριστικά γράφει στο κάλεσμά της. 
Με τη συγκεκριμένη φίλη, βρέθηκα εκτοξευμένη… άπειρα τσακ πιο πάνω. Κι όσες φορές μιλάμε για ανθρωπιά, καλοσύνη δίχως ανταλλάγματα, θετική σκέψη και ταπεινότητα, ο νους μου τρέχει σ’ εκείνη.

Συμμετέχουν τα μπλογκ:
http://miakalimera.blogspot.gr/ της Ελενας Λ.
http://swanocean.blogspot.gr/ της Μαριας Νακα
http://texnistories.blogspot.gr της Φλωρας
http://princess-airis.blogspot.gr/ της Αριστεας

Εύχομαι ολόψυχα ο μήνας που ξεκινάει σήμερα και σηματοδοτεί αγώνες και ανατροπές, να μετρήσει -τουλάχιστον- μικρές, προσωπικές επαναστάσεις απ' τον καθένα μας. Καλοσύνης στην πράξη! Καλό μήνα σε όλους! 

Δευτέρα 28 Απριλίου 2014

Σπύρος Μουστακλής: ένας άγνωστος ήρωας (1926-28 Απριλίου 1986)

Ο Σπύρος Μουστακλής ήταν αξιωματικός του στρατού με σημαντική αντιδικτατορική δράση. Γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1926 και σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.'Ελαβε μέρος στον εμφύλιο πόλεμο και συμμετείχε στο Κίνημα του Ναυτικού.
Συνεργάστηκε με τους αξιωματικούς του Ναυτικού ως ταγματάρχης και ήταν από τους λίγους αξιωματικούς του Στρατού που πήραν μέρος. Το σχέδιό τους προέβλεπε τον αποκλεισμό του Πειραιά και άλλων μεγάλων λιμανιών και την κατάληψη της Σύρου, που θα ήταν το ορμητήριό τους.Στο νησί υπήρχε η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Στρατού, την οποία αφού καταλάμβαναν, θα τον τοποθετούσαν ως διοικητή και θα σχημάτιζαν εκεί «εθνική κυβέρνηση». Το Κίνημα του Ναυτικού προδόθηκε πριν από την εκδήλωσή του, με αποτέλεσμα μεταξύ των αξιωματικών να συλληφθεί και ο ίδιος (22 Μαΐου 1973).Κρατήθηκε στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ για σαράντα επτά ημέρες όπου βασανίστηκε άγρια. Κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων ένα βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα προκάλεσε εγκεφαλικό, με αποτέλεσμα να διακομιστεί στο ΚΑΤ. Εκεί παρέμεινε δύο χρόνια. Το εγκεφαλικό του προκάλεσε ολική παραλυσία. Η τραγική κατάληξη του Μουστακλή, αλλά και η ηρωική του στάση παραμένουν ακόμη σύμβολα αντιδικτατορικής δράσης. Πέθανε στις 27 Απριλίου 1986 και κηδεύτηκε στο Μεσολόγγι με τιμές ήρωα.

Χριστίνα Μουστακλή: Περιμένω ακόμη μια συγγνώμη

«Του ζήτησαν να μαρτυρήσει / Δε μίλησε / Του τσάκισαν τα δόντια / Του τσάκισαν τα δάχτυλα / Του τσάκισαν τα πλευρά / Σιωπούσε / Του ‘καψαν το στήθος / Του’ καψαν τα πόδια / Του ‘καψαν την κοιλιά / Δε μαρτυρούσε / Του θραύσαν τις μασέλες / Του μάτωσαν τα νεφρά / Του συνθλίψαν τους όρχεις / Αυτός σιωπούσε / Κοίταζε μόνο / Αιώνες μακριά / Με τα μάτια / Του Ιησού»

Οι στίχοι είναι γραμμένοι από κάποιον άγνωστο, για το μαρτύριο του Σπύρου Μουστακλή και την περιπέτειά του για δεκατρία ολόκληρα χρόνια και έχουν δημοσιευθεί στην «Ελευθεροτυπία». Καθώς τους διαβάζω στη Χριστίνα Μουστακλή, τη χήρα του Σπύρου Μουστακλή που βρίσκεται απέναντί ​​μου, τα μάτια της βουρκώνουν και ο πόνος για άλλη μία φορά αυλακώνει το όμορφο και ήρεμο πρόσωπό της.


Τρία μερόνυχτα βασάνιζαν τον Μουστακλή
Μια γυναίκα που ζει ακόμη και σήμερα τα ανελέητα βασανιστήρια που δέχτηκε το κορμί του ήρωα με τα ολοκάθαρα, γαλάζια μάτια.
«Τον γνώρισα στην Κομοτηνή, στο οδοντιατρείο του θείου μου Κωνσταντίνου Καρουζάκη, το 1957. Είχε έρθει ως ασθενής. Ήταν τότε λοχαγός. Μας συνέδεσε μια βαθιά φιλία. Βρεθήκαμε ξανά στην Αθήνα το 1960 ούσα πρωτοετής στο πανεπιστήμιο και συνδεθήκαμε στενότερα. Το 1967, στις 18 Ιουλίου παντρευτήκαμε. Ο Σπύρος ήταν ένας άνθρωπος ολοζώντανος, γεμάτος θέληση για ζωή. Δυνατός και υπερδραστήριος. Αξιαγάπητος…»



Η Χριστίνα Μουστακλή όταν μιλά για τον άνθρωπο Μουστακλή έχει να θυμάται πολλά, αλλά λέει: «Το να λέμε εμείς, οι απόλυτα δικοί του άνθρωποι για τον χαρακτήρα εκείνων που αγαπάμε δεν είναι αρκετό. Δείτε λοιπόν τι γράφει ο Ν.Γ. Φιλάρετος, πρώην δήμαρχος της Ερμούπολης που γνώρισε τον Σπύρο τη δεκαετία του ’50: “Η προσωπικότητα του Σπύρου Μουστακλή, κατά τη γνώμη μου, ήταν από τις σπάνιες. Τον χαρακτήριζαν η τιμιότητα, η ευθύτητα, η φιλανθρωπία, η υποστήριξη των αδυνάτων, το θάρρος, το πείσμα. Πίστευε θρησκευτικά στη δημοκρατία και το έδειχνε έμπρακτα, παρ ‘όλο που εκείνα τα δύσκολα χρόνια, ως αξιωματικός, φάνταζε με μοναδική ιδιαιτερότητα κάνοντας παρέα με εμάς, τους αριστερούς εκείνης της εποχής, απομονωμένους και πάντοτε καυτηρίαζε ανοιχτά τις διώξεις μας“».

Η Ζωή Του Βιβλίο
Η. Χριστίνα Μουστακλή έχει μαζέψει δηλώσεις φίλων και συναγωνιστών του για το πρόσωπο και τη δράση του άντρα Της. «Θα ήθελα να γράψω ένα βιβλίο για τη ζωή και το μαρτύριο του Σπύρου Μουστακλή.Γιατί όσα έχουν γραφτεί για εκείνον, όσα έχουν ειπωθεί και όσα τον χαρακτήριζαν θέλουν πολλές σελίδες αφήγησης ».



- Δικαιώθηκαν ο αγώνας και η θυσία του Σπύρου Μουστακλή;
Σκύβει το κεφάλι και τα μάτια βουρκώνουν και πάλι. «Εμείς κάναμε το χρέος μας» μου λέει. «Έτσι έπρεπε να κάνουμε. Η δικτατορία και ό, τι ζήσαμε ήταν ολοκαύτωμα. Όσοι λένε ότι “μια χούντα μας χρειάζεται” δεν έχουν ζήσει την κτηνωδία των ανθρώπων που έφεραν τη δικτατορία στην Ελλάδα. Οι οποίοι αμετανόητοι και σκληροί ως απάνθρωποι, ούτε τότε, ούτε τώρα, ύστερα από 43 ολόκληρα χρόνια ζήτησαν ποτέ τους μια συγγνώμη. Όταν το 1973 ο Σπύρος Μουστακλής βρέθηκε στα χέρια των γιατρών του 401 “ένα κομμάτι συκώτι”, όπως τον χαρακτήρισε η κυρία Πολίτη που τον παρέλαβε, κανείς δεν τίμησε τον όρκο του στον Ιπποκράτη. Έκαναν ό,τι ήθελαν σε έναν άνθρωπο που είχε χάσει τα πάντα. Δεν ειδοποίησαν ποτέ κανέναν συγγενή του για την κατάστασή του και σαράντα επτά ολόκληρες μέρες έκρυβαν έναν ζωντανό νεκρό, συνωμοτώντας με τους δικτάτορες και καλύπτοντας του δήμιους των ΕΑΤ-ΕΣΑ. Ούτε και εκείνοι ζήτησαν μια συγγνώμη όλα αυτά τα χρόνια. Εγώ προσπάθησα να περισώσω ό, τι είχε απομείνει από τον άνδρα μου και να σταθώ δίπλα στην κόρη μας, τη Ναταλί, που ήταν τότε μόλις δεκαέξι μηνών. Προσπάθησα όλα αυτά τα χρόνια να υπερασπιστώ τον αγώνα και τη θυσία του και δεν σας κρύβω ότι ο ίδιος πόνος που βίωνα τότε, ίδιος και απαράλλαχτος σφίγγει την καρδιά μου. Η κόρη μου έλεγε: “Μαμά, γιατί δεν χαμογελάς όπως η θεία; “Ηταν μικρό παιδί και βίωνε αυτή την τραγική κατάσταση. Καθώς μεγάλωσε ένιωθε περήφανη για τον πατέρα της, αλλά δεν έπαυε να έχει ζήσει μέσα στη θλίψη τα παιδικά της χρόνια ».

- Τους έχετε συγχωρέσει ποτέ αυτούς που σας έκαναν ένα τέτοιο κακό;
Εκείνοι δεν ζήτησαν ποτέ συγγνώμη. Ίσως να μην ήθελαν να τους συγχωρεθεί τίποτε, γιατί ήταν πιστοί σε αυτό που έκαναν. Το θεωρούσαν καθήκον τους. Ήταν υπερασπιστές της δικτατορίας. Όταν πρωτοείδα τον Σπύρο μετά τα βασανιστήρια, στο 401, βρέθηκε με το όνομα Μιχαηλίδης, μου είπαν ότι είχε βρεθεί έπειτα από τροχαίο κοντά στον Ιππόδρομο. Φυσικά δεν τους πίστεψα. Το σοκ ήταν πολύ μεγάλο. Όμως έμεινα πιστή στα πιστεύω μου και υπερασπίστηκα όσο μπορούσα τον άνδρα μου. Πάλεψα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του συζύγου μου, αλλά και των άλλων ανθρώπων. Με όλα αυτά που βλέπω να συμβαίνουν γύρω μου δεν σας κρύβω ότι προβληματίζομαι, πικραίνομαι, πονάω. Ο πόνος μου συνεχίζεται...



- Αξίζει να κοιτάμε το παρελθόν κυρία Μουστακλή;
Λένε πως για να ατενίσουμε το μέλλον πρέπει να στηριχθούμε στους ώμους των προγόνων μας. Αρα πρέπει να δούμε τις πράξεις τους. Υπάρχουν οι γραπτοί και οι άγραφοι νόμοι. Θα μπορούσαν αν ήθελαν να βρουν κάποιο τρόπο να ζητήσουν συγγνώμη.

Όσο ζούσε ο Σπύρος Μουστακλής ήταν για όλους αυτούς τους αίτιους και τους υπαίτιους ένα «καρφί». Περίμεναν τον θάνατό του; Άλλωστε ο Σπύρος μιλούσε με τη σιωπή του, έτσι δεν είναι;
Ο Σπύρος με κινήσεις και κάποιες ασυντόνιστες λέξεις μπορούσε να περιγράψει τι είχε υποστεί. Μάλιστα, ο χαράκτης Τάσσος φιλοτέχνησε το πορτρέτο του με στολή και οπλισμό στρατιώτη με φωτοστέφανο χωρίς να τον έχει δει ποτέ, μόνο και μόνο απ' όσα διάβαζε και άκουγε. Ο Σπύρος Μουστακλής πρέπει να σας πω ότι πίστευε και αγαπούσε πολύ τους νέους και ήλπιζε σε αυτούς, περίμενε πολλά από αυτούς. Ήταν ένας δημοκράτης αξιωματικός που πάσχιζε για την ελευθερία, για τον άνθρωπο. Κατά την περίοδο της δικτατορίας υπήρξαν και άλλοι που ταλαιπωρήθηκαν, που υπέστησαν βασανιστήρια. Ο αείμνηστος Λεντάκης, ο Μίκης Θεοδωράκης που με τα τραγούδια του κρατά νωπές τις μνήμες από τα βασανιστήρια στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και άλλοι συνάδελφοι του Σπύρου, όπως ο Μήνης, ο Παπάς, ο Βαρδάνης. Ο Σπύρος ήταν το τραγικότερο θύμα αυτής της θηριωδίας. Αυτό που συνέβη στον Σπύρο ήταν προμελετημένο. Έγινε τόσο γρήγορα και είχαν τελειώσει μαζί του σχεδόν από την πρώτη στιγμή. Έξι και επτά άνθρωποι χτυπούσαν λυσσαλέα το κορμί του μπροστά στα μάτια των διοικητών Χατζηζήση και Σπανού.

- Ελπίσατε ποτέ σε ένα θαύμα;
Θα μπορούσαμε να είχαμε αποτελέσματα αν τον βρίσκαμε νωρίτερα, από τις πρώτες ώρες που συνέβη το περιστατικό. Όμως μετά από τρεις και τέσσερις μήνες που προσπαθήσαμε δεν μπορέσαμε να κάνουμε κάτι.Πήγαμε παντού, αλλά η απάντηση ήταν ίδια: «Η βλάβη ήταν πολύ μεγάλη». «Η λύπη είναι εκείνου που του λείπει», όπως έλεγε και ο παππούς μου, και είχε απόλυτο δίκιο. Τα μνημόσυνα δεν φέρνουν πίσω τους αγαπημένους μας και ούτε αποκαθιστούν την ψυχική οδύνη μας. Εμείς δεν περιμένουμε τίποτε από κανέναν. Πολλοί μου λένε ότι όλο πίσω βλέπω. Αλλά εγώ έχω σταματήσει σε εκείνη την εποχή και δεν βλέπω κάποια χαραμάδα από φως για να προχωρήσω μπροστά.

Ήταν ένας δημοκρατικός αξιωματικός
Ο Μιχάλης Βαρδάνης, αντιστράτηγος ε.α. που βασανίστηκε επίσης από το ΕΑΤ-ΕΣΑ γράφει για τον Σπύρο Μουστακλή:«Τον πρωτοσυνάντησα στην Κύπρο, Ιούνιο του 1965, σε στρατόπεδο της Αμμοχώστου, ταγματάρχης διοικητής τάγματος και εγώ υπίλαρχος. Είχε προηγηθεί η φήμη του ως κεντρώου, δημοκρατικού αξιωματικού με πολεμικές περγαμηνές στον ΕΔΕΣ, στον εμφύλιο, στην Κορέα. Για την τρίτη περίπτωση (Κορέα) αισθανόταν άβολα, το δικαιολογούσε όμως. Ότι συμμετείχε στο εκστρατευτικό σώμα, γιατί είχε συγκροτηθεί επί ημερών κυβέρνησης Πλαστήρα και το παραλλήλιζε με το αντίστοιχο του 1919 στην Ουκρανία που απαρτίστηκε από βενιζελικούς αξιωματικούς. Ήμασταν εθελοντές στην Κύπρο από το 1964, αλλά ο Ιούνιος του ’65 μύριζε κινδύνους ανωμαλίας. Ο παλιός αντάρτης οσφραινόταν περισσότερο τον κίνδυνο που ερχόταν. Τον είδα ανήσυχο με τις αθρόες αφίξεις αξιωματικών γνωστών για τις ακροδεξιές τοποθετήσεις τους και προσκείμενων στις τότε βασιλικές ίντριγκες. Δεν έκαναν τίποτε άλλο, παρά να παρακολουθούν τους δημοκρατικούς αξιωματικούς και να ετοιμάζουν λίστες υπογραφών».


Παττακός για Μουστακλή: "Καλά του κάναμε"