(τα βάσανα της βασιλομήτορος)
Πενήντα πέντε χρόνια πριν.
Λονδίνο, περιοχή Mayfair, οδός Brook.
Ξενοδοχείο
Claridge’s, σουίτα
«Prince Alexander».
Απρίλιος 1963…
Στις 20 Απριλίου 1963, η Φρειδερίκη φτάνει χωρίς τον βασιλιά
Παύλο, στο Λονδίνο, μαζί με την κόρη της, πριγκίπισσα Ειρήνη. Θα παρευρεθεί
στους γάμους της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας του Κεντ με τον Άγκους Ότζιβλι
(της γνωστής οικογενείας, ξέρετε...)
Λίγο μετά την άφιξή της στο Λονδίνο, θα δοκιμάσει την πρώτη
ψυχρολουσία. Ενώ ετοιμαζόταν με τη μικρή Ειρήνη να κάνουν το καθιερωμένο τους “shopping
therapy”, βρίσκεται αντιμέτωπη στην είσοδο του ξενοδοχείου, με την Μπέτυ Αμπατιέλου
και μια ομάδα Κυπρίων διαδηλωτών. Η Αμπατιέλου μάλιστα, έχει το θράσος να
ζητήσει ακρόαση απ’ την Φρειδερίκη, για να της παραδώσει επιστολή στην οποία
ζητάει την αποφυλάκιση του συζύγου της. Η Αμπατιέλου κρατάει κι ένα πλακάτ που γράφει: «Βασίλισσα Φρειδερίκη, απελευθερώστε τον
σύζυγόν μου». Πού να θυμηθεί η δόλια η βασίλισσα, σε ποιον απ’ όλους τους
χιλιάδες φυλακισμένους και εξορισμένους, αναφερόταν αυτή η ενοχλητική φιγούρα. Αργότερα
βέβαια θα μάθαινε το ποιόν αυτής της γυναίκας και του άντρα της.
Ήταν η Αγγλίδα δασκάλα Μπέτυ Αμπατιέλου - Μπάρτλετ. Κατά τη
διάρκεια του Εμφυλίου ήταν απεσταλμένη της “Daily Worker” στην Ελλάδα. Εκεί
γνώρισε, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τον ναυτεργάτη Αντώνη Αμπατιέλο, ήρωα της
αντίστασης και με πολλές εύφημες μνείες από το ΣΜΑ (Στρατηγείο Μέσης Ανατολής).
Ο Αμπατιέλος σάπιζε και βασανιζόταν 16 ολόκληρα χρόνια στις φυλακές, επειδή
ήταν κομμουνιστής και επειδή πολέμησε τον ναζισμό. Η Αμπατιέλου ζητούσε να μπει
ένα τέλος σ’ αυτό το μαρτύριο. Εκείνη την εποχή μάλιστα, η Ελλάδα
αντιμετώπιζε τη διεθνή κατακραυγή για τους πολιτικούς κρατουμένους.
Εις επίρρωσιν όλων αυτών των δεινών, η “Sunday Express”, με πρωτοσέλιδο άρθρο του δημοσιογράφου Douglas Clark, υπενθυμίζει τις "φιλοναζιστικές
συμπάθειες" της Φρειδερίκης, πριν απ’ τον πόλεμο, όταν ήταν μέλος της “Χιτλερικής
Οργάνωσης Νεανίδων”, καταλήγοντας: «Είναι πασίγνωστο ότι η ισχυρογνώμων σύζυγος
του Βασιλέα των Ελλήνων, Παύλου, είναι εκείνη που φοράει τα παντελόνια».
Κοντολογίς, η Αμπατιέλου την πιάνει απ’ τους ώμους και την
πιέζει να την δεχτεί, αλλά ο αστυνομικός φρουρός της Φρειδερίκης τραβάει την
Αμπατιέλου και τότε δημιουργείται ένταση με τους υπόλοιπους διαδηλωτές. Η
έντρομη Φρειδερίκη καταφέρνει να ξεφύγει μαζί με την Ειρήνη και το σκάνε
τρέχοντας σ’ ένα στενό. Μετά από λίγα μέτρα όμως, διαπιστώνουν ότι ο δρόμος
είναι αδιέξοδος και πανικόβλητες χτυπάνε στην τύχη ένα κουδούνι. Έκπληκτη
ανοίγει την πόρτα μια Αμερικανίδα ηθοποιός. «Είμαι η βασίλισσα της Ελλάδας
και με κυνηγούν! Σας παρακαλώ, αφήστε με να μπω!» της φωνάζει έξαλλη η
Φρειδερίκη. Κολακευμένη απ’ την αναπάντεχη βασιλική επίσκεψη στο “φτωχικό” της,
η ηθοποιός προσφέρει τη φιλοξενία της μέχρι να λήξει η ένταση...
Ένα χρόνο πριν, είχε προηγηθεί ο γάμος της πριγκίπισσας
Σοφίας μ’ ένα καλό παιδί απ’ την Ισπανία, τον Χουάν Κάρλος, που όλως τυχαίως,
ήταν και διάδοχος του θρόνου. Η Ελλαδίτσα μας τότε, ήταν και πάλι γονατισμένη
απ’ τη σκληρή λιτότητα και τις πληγές του πολέμου, ωστόσο η φιλεύσπλαχνη
κυβέρνηση της ΕΡΕ (και μετά από άγριο μαρκάρισμα που έκανε η Φρειδερίκη στον
Καραμανλή), ψήφισε τον περιβόητο νόμο «περί
συστάσεως προικός για την πριγκίπισσα Σοφία». Τελικά, κάτι παραπάνω από 3
εκατομμύρια δολλάρια, βγήκαν απ’ τα δημόσια ταμεία, για την αποκατάσταση της Σοφίας.
Χαλάλι όμως… «Ήταν μια μέρα ηλιόλουστη
και η Σοφία ήταν όμορφη. Το νυφικό της ήταν ένα δαντελλένιο όνειρο. Τη μακρυά
ουρά κρατούσαν 6 παράνυμφοι, μεταξύ των οποίων η αδελφή της Ειρήνη, η αδελφή
του Χουανίτο, Ινφάντη Πιλάρ, η πριγκίπισσα Ειρήνη της Ολλανδίας, η πριγκίπισσα
Αλεξάνδρα του Κεντ και η καλύτερη φίλη των παιδιών μου, η πριγκίπισσα Τατιάνα
Ράτζβιλ. Εξη νέοι κρατούσαν τα στέφανα επάνω από τα κεφάλια του νεαρού ζεύγους.
Ο σύζυγος μου
στεκόταν πίσω από τη Σοφία και τον Χουανίτο και, σε μια ορισμένη στιγμή της
τελετής, πήρε τα δύο στέφανα και τα διασταύρωσε τρεις φορές επάνω από τα
κεφάλια τους. Το θέαμα ήταν συγκινητικό. Από τους εξώστες έπεφταν επάνω στο
ζεύγος και στο εκκλησίασμα ροδοπέταλα, που μέσα στο λαμπρό φως, έμοιαζαν σαν
χιονονιφάδες...», θυμάται με συγκίνηση η Φρειδερίκη.
Εν τω μεταξύ, σύσσωμοι διπλωμάτες και ξένες εφημερίδες,
έπεσαν να τα φάνε τα παιδιά τα νιόπαντρα. Ακόμα κι ο πρεσβευτής σερ Ραλφ Μάρεϊ
έστειλε εμπιστευτικό έγγραφο, που μεταξύ των άλλων, έγραφε: «…Έγιναν
πολλές βασιλικές εκδηλώσεις, σε βαθμό που έκαναν τους Έλληνες να γκρινιάζουν
για τα έξοδα…”
Μέχρι και κάτι κακοπροαίρετοι φοιτητές, διαδηλώνουν στην Αθήνα, φωνάζοντας:
«Προίκα στην παιδεία όχι στη Σοφία». Μιάσματα…
(και τα βάσανα της βασιλομήτορος συνεχίζονται…)
Οι επόμενες μέρες της Φρειδερίκης,
δεν είναι καλύτερες. Ξινό της το βγάλανε το ταξίδι οι αχρείοι! Στις
μετακινήσεις της βρίσκει διαρκώς μπροστά της διαδηλωτές. Χαρακτηριστικός είναι ο
τίτλος της Ελευθερίας: “Πολιορκείται συνεχώς η βασίλισσα εν Λονδίνω”.
Την Κυριακή 21/4, η εφημερίδα Σάντεϊ Εξπρές, δημοσιεύει βιαιότατο άρθρο στο οποίο χαρακτηρίζει ανεπιθύμητη καλεσμένη την Φρειδερίκη.
Στην Αθήνα συντελείται η δεύτερη μάχη
του Μαραθώνα. Η απαγορευμένη Μαραθώνια πορεία ειρήνης, βρίσκεται σε εξέλιξη και
η Αττική αστυνομοκρατείται. Γίνονται επεισόδια και πολλές συλλήψεις. «Περί
την 8ην π.μ. συνελήφθησαν οδηγηθέντες εις την σχολήν Αστυνόμων, όπου και
παρέμειναν μέχρι της 8ης μ.μ., ο μουσικοσυνθέτης κ. Μίκης Θεοδωράκης, ο
ζωγράφος κ. Μίνως Αργυράκης και η σύζυγός του. Ούτοι συνελήφθησαν ενώ εβάδιζον
επί του δεξιού πεζοδρομίου της Λεωφόρου Κηφισίας, έξωθι του κινηματογράφου
«Άνεσις». Ολίγον αργότερον συνελήφθησαν εντός ταξί επί της λεωφόρου Κηφισίας ο
ηθοποιός κ. Α. Αλεξανδράκης και η σύζυγός του κ. Αλίκη Γεωργούλη». Και
Άγγλοι ειρηνιστές που έχουν έρθει για την πορεία, με επικεφαλής τον φιλόσοφο
Μπέρτραντ Ράσελ, συλλαμβάνονται και απελαύνονται.
Μόνο ο βουλευτής Πειραιώς της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης φτάνει στον Τύμβο του
Μαραθώνα, συνοδευόμενος απ’ τη γυναίκα του και τον Κύπριο ποιητή Τεύκρο Ανθία.
Επικαλούμενος τη βουλευτική του ιδιότητα, διαπερνά τον αστυνομικό κλοιό,
ξεδιπλώνει πανώ με το σήμα της ειρήνης και την επιγραφή ΕΛΛΑΣ, και οδοιπορεί μόνος του! Αιφνιδιασμένοι οι αστυνομικοί δεν
αντιδρούν, μερικά όμως χιλιόμετρα αργότερα, όταν ο Λαμπράκης θέλησε να
καταθέσει στεφάνι στον τάφο των εκτελεσμένων απ’ τους Γερμανούς στο Χαρβάτι, η
αστυνομική δύναμη που έχει εν τω μεταξύ πάρει εντολές, τον συλλαμβάνει.
Η Μπέτυ Αμπατιέλου εμφανίζεται στα
δελτία ειδήσεων της αγγλικής τηλεόρασης, ενώ φτάνει απ’ την Αθήνα στο Λονδίνο
κι ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Την Κυριακή 28/4 επισκέπτεται μαζί με την Αμπατιέλου
το ξενοδοχείο Claridge’s.
Ο Λαμπράκης ζητάει ακρόαση απ’ τη βασίλισσα, η οποία δεν γίνεται δεκτή, όπως
του ανακοινώνει ο υπασπιστής του διαδόχου, ταγματάρχης Αρναούτης. Ο Λαμπράκης
δίνει συνέντευξη στις βρετανικές εφημερίδες, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι στην
Ελλάδα δεν κυβερνά η κυβέρνηση ή ο βασιλεύς, αλλά η βασίλισσα.
Εκείνο το βροχερό βράδυ, η
οργισμένη Φρειδερίκη, ούρλιαζε στον γραμματέα των ανακτόρων Γεράσιμο Τσιγάντε: "Δεν
θα με απαλλάξει κανείς απ’ αυτόν τον άνθρωπο;"…Αποσύρθηκε
πικραμένη και σχεδόν νηστική στο κινγκ σάϊζ κρεββάτι της, έχοντας φάει μόνο, ένα
φραντζολάκι μπριός και χαβιάρι.
(και ζήσαν αυτοί καλά…)
Στις 22 Μαΐου δολοφονείται στη
Θεσσαλονίκη ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σε αφήγησή του ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει,
ότι ο τότε αρχηγός της Χωροφυλακής Βαρδουλάκης του είχε εκμυστηρευτεί πως “κατά
λάθος σκοτώθηκε ο Λαμπράκης. Η βασίλισσα είχε δώσει εντολή να τον
στραπατσάρουν…”
Ο Λαμπράκης χαροπαλεύει επί μέρες
αλλά χάνει τη μάχη στις 27 Μαΐου.
Ο Σπύρος Γκοτζαμάνης καταδικάστηκε
σε 11 χρόνια κάθειρξη για θανατηφόρες σωματικές βλάβες σε βάρος του Λαμπράκη
και διατάραξη της κοινής ειρήνης. “Την απόφαση τη δέχθηκε με χαμόγελα”,
έγραφαν τα “ΝΕΑ” της 30ης Δεκεμβρίου 1963. Ο Εμμανουηλίδης καταδικάστηκε
σε 8 χρόνια, αλλά έκλαιγε με λυγμούς όταν του το ανακοίνωσαν. Και στους δύο
αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του “προτέρου έντιμου βίου” και ότι δεν “ενήργησαν
από ταπεινά αίτια”. Ο εισαγγελέας Δελαπόρτας σχολίασε: “Τουλάχιστον αυτό το ελαφρυντικόν
είναι ελαφρώς προσβλητικόν”....
Και οι δύο αμνηστεύτηκαν και αφέθηκαν ελεύθεροι από τη
δικτατορία των Συνταγματαρχών. Οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής συνελήφθησαν
και εξορίστηκαν και ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης φυλακίστηκε. Το παρακράτος
κυβερνούσε τη χώρα.
Ο Ξενοφών Γιοσμάς, ο αρχηγός της παρακρατικής οργάνωσης
“Καρφίτσα”, κατηγορήθηκε ως ηθικός αυτουργός και καταδικάστηκε σε ένα χρόνο
φυλάκιση για τη διατάραξη της κοινής ειρήνης.
Ο λιμενεργάτης Χρήστος Φωκάς
καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 μηνών, επειδή τραυμάτισε τον βουλευτή Γιώργη Τσαρουχά
κατά τη διάρκεια των αναταραχών στην εκδήλωση.
Οι Χρήστος Φωκάς, Γιώργος
Λεονάρδος, Ιωάννης Τόγκας, καταδικάστηκαν σε 10 μήνες φυλάκισης για διατάραξη
κοινής ειρήνης, ο Κωνσταντίνος Παραπάρας σε έξι μήνες και οι Παναγιώτης
Κουντουλέας και Νίκος Παπαδόπουλος σε τρεις.
Τελικά, δεν πέρασαν ούτε μία μέρα
στη φυλακή, γιατί η ποινή τους μετατράπηκε σε καταβολή 100 δραχμών ημερησίως.
Αθωώθηκαν οι αξιωματικοί της Εθνικής Ασφάλειας που κατηγορούνταν ως
ηθικοί αυτουργοί και οι αστυνομικοί που κατηγορούνταν για παράβαση των
καθηκόντων τους. Είχαν προσπαθήσει να αποκρύψουν πλήθος ενοχοποιητικών
στοιχείων και ήταν εμφανές ότι είχαν αναμιχθεί στην υπόθεση, αλλά προφανώς δεν
ήταν αρκετό για να καταδικαστούν.
 |
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης και ο Τζέσε Όουενς
|
 |
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης στους Βαλκανικούς Αγώνες
|
Αντλήθηκαν
πληροφορίες απ’ τους συνδέσμους:
http://www.topontiki.gr/
