Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2017

Προανάγνωση στο Γεντί-Κουλέ

Στη φυλακή, μας είχαν καταδικάσει σε θάνατο. Στο πρώτο στρατοδικείο που πέρασα, είχα καταδικαστεί τρεις φορές σε θάνατο, κάτι ισόβιες, κάτι τέτοιο και ήμασταν στο κελί των μελλοθανάτων και περιμέναμε να μας εκτελέσουν στο Εφταπύργιο του Γεντι-κουλέ. Τα κελιά εκείνα, μέσα στον τοίχο, κατασκότεινα. Εμείς οι τρεις μέναμε στο τέταρτο κελί, που απέναντι στο διάδρομο, είχε ένα μικρό φεγγίτη τόσο δα, με κάγκελα. Του κελιού η πόρτα είναι σιδερένια και έχει απλώς τον χαφιέ που λέμε, ένα μικρό παραθυράκι, μισοφέγγαρο, που τη μέρα είναι ανοιχτό. Σε κάποια φάση της μέρας, κάποιες αχτίδες του ήλιου χτυπούσαν στον φεγγίτη και περνούσαν τον χαφιέ της πόρτας και σκάγανε στον τοίχο του κελιού. Οι δικοί μας, μας φέρνανε τρόφιμα τότε. Συνήθως ήταν τυλιγμένα σε εφημερίδες τότε, ή σε χαρτιά από περιοδικά, κι όταν έσκαγε εκεί ο ήλιος, επειδή το Κόμμα έλεγε τότε ότι σε όποιες συνθήκες κι αν βρίσκεται ένας κομμουνιστής, πρέπει να διαβάζει.  Ο Ζαχαριάδης έλεγε: «Αγάπα το κελί σου, τρώγε όλο το ψωμί σου, διάβαζε πολύ». Γονατίζαμε λοιπόν, ήμασταν δύο αγράμματοι, ο άλλος ήξερε γράμματα, και κολλάγαμε το χαρτί εκεί που χτυπούσε ο ήλιος και βλέπαμε και προσπαθούσαμε να διαβάσουμε. Ο άλλος δεν ήξερε να τονίζει. «Οι παπίες», έλεγε – «οι πάπιες», του έλεγα εγώ. Έτσι μαθαίναμε τις λέξεις να τις βλέπουμε τυπωμένες στο χαρτί. Πήραμε αναστολή από την εκτέλεση και συναντηθήκαμε με τους άλλους στο θάλαμο. Υπήρχαν εκεί τα παιδιά της ΕΠΟΝ, τα οποία ήτανε κυρίως φοιτητές, μεταξύ αυτών ο μακαρίτης ο μεγάλος μας ποιητής ο Μανόλης Αναγνωστάκης, όπου αυτοί ανέλαβαν να με μάθουν να διαβάζω. Την πρώτη φορά που απομυθοποίησα στο γραμμένο χαρτί μια πρόταση, ήμουν ευτυχής. Μετά, αγάπησα τόσο πολύ το διάβασμα, με γοήτευε τόσο πολύ αυτό το γραμμένο χαρτί, ώστε όπου έβλεπα βιβλίο, το διάβαζα.
 ‘’Πώς μάθατε ανάγνωση και γραφή;’’



Αφιερωμένο σ’ όλους τους νεανικούς ώμους που σηκώνουν και πάλι στο αρασέ, το βάρος μιας νέας σχολικής χρονιάς.
Απ’ την άγρια εποχή που διηγείται ο Μίσσιος στα βιβλία του, ο κόσμος προόδευσε, τα κελιά εκσυγχρονίστηκαν και τα σχολεία επίσης.
Τίποτα όμως, εκτός απ’ την τεχνολογία και το πέρασμα στην εποχή της υπερκατανάλωσης, δεν άλλαξε επί τους ουσίας.
Εμείς γκρινιάζουμε για τις ατέλειωτες ώρες που σπαταλάτε στα κινητά και στα τάμπλετ, σας τη λέμε κιόλας που δεν βγαίνετε έξω για παιχνίδι, αναμασώντας τις ένδοξες εποχές που υπήρχαν γειτονιές και αλάνες. Λες κι έμεινε άχτιστη γωνιά, αμπάζωτο ρέμα και άκαφτο δασάκι για να παίξετε...

Κι εσείς με τη σειρά σας, θα γκρινιάζετε στα μελλοντικά παιδιά σας, γιατί θα είναι βυθισμένα μονίμως σε μια τρισδιάστατη μάσκα, θα ζουν σε εικονικό περιβάλλον και τα παιχνίδια τους θα συντροφεύουν μόνο  μοντέλα και γραφικά.
«Εμείς στην ηλικία σας, επικοινωνούσαμε ο ένας με τον άλλο, στέλναμε sms και emotions, παίζαμε ομαδικά παιχνίδια στο ίντερνετ, ανεβάζαμε φωτογραφίες, συναντιόμασταν στα σόσιαλ μίντια... το φέις άραγε, το θυμάται κανείς σας σήμερα; εδώ θα παίρνετε ύφος σαν κι αυτό που έχουμε εμείς τώρα, όταν υπερασπιζόμαστε το παλιό μας σχολικό λεύκωμα και τις κιτρινισμένες φωτογραφίες απ’ την πενταήμερη εκδρομή- δουλεύαμε το μυαλό και κυρίως τα χέρια μας... οι αντίχειρές μας κινιόντουσαν με ασύλληπτες ταχύτητες... ενώ εσείς τι κάνετε;… όλη τη μέρα απαθείς,  στην εικονική κοσμάρα σας!...»

Κι όσο θα περνάμε από τεχνολογία σε τεχνολογία, τα λόγια του Ζαχαριάδη θα γίνονται και πιο επίκαιρα θα το δεις, πως κάθε γενιά κάτω από έναν φεγγίτη θα πορεύεται κι όλο θα βρίσκονται μικρές αχτίδες να τρυπώνουν στα κελιά, για να σου μάθουν σωστό τονισμό. Των λέξεων, των φράσεων, του ανθρώπου και της ιστορίας του.

Στα σχολικά βιβλία μιας άλλης εποχής, χαράζαμε με κόκκινο μελάνι, τα δικά μας θυμητάρια για τους ήρωες της νιότης μας.
Κουμής και Κανελλοπούλου, άγρια δολοφονημένοι έναν παλιό Νοέμβρη, στη διάρκεια πορείας για τους ήρωες του Πολυτεχνείου. Οι ένοχοι; Aτιμώρητοι.
Μιχάλης Καλτεζάς: πέντε χρόνια αργότερα, τις ίδιες μέρες του Νοέμβρη, δολοφονείται πισώπλατα ένας δεκαπεντάχρονος μαθητής που συμμετείχε στην ειρηνική πορεία. Ο ένοχος; Πρωτόδικη καταδίκη δυόμιση χρόνια και αθώωση σε δεύτερο βαθμό. Οι συνένοχοι; Ατιμώρητοι.

Κι όσο προόδευε ο κόσμος μας παιδί μου, ήρθαν τα δικά σου θυμητάρια, με τους νεώτερους ήρωες, γιατί μπορεί ν’ αλλάξαμε διάκοσμο παιδί μου, μα το τέρας δεν αλλάζει συνήθειες και δε χορταίνει ποτέ...

Αλέξης Γρηγορόπουλος, ο συμμαθητής, ο φίλος, το αγόρι που ήταν στην ίδια ηλικία με τα παιδιά μας ξαναζούσαμε την επανάλειψη του εφιάλτη, την ίδια ιστορία απ’ την αρχή, πιο ανατριχιαστική και πιο προκλητική αυτή τη φορά.

Πάλι πισώπλατη εκτέλεση, πάλι μια δήθεν “ατίθαση” σφαίρα που εξοστρακίστηκε απ’ το όπλο ενός αστυφύλακα, πάλι η ίδια λάσπη απ’ τους μεγαλοδικηγόρους υπεράσπισης “αποκλίνουσα συμπεριφορά του θύματος, με χωρισμένους γονείς, φόραγε και σκουλαρίκι κι άλλα γλυκανάλατα...”, πάλι παραιτήσεις υπουργών που δεν έγιναν δεκτές απ’ την πολιτική ηγεσία (τι πρωτότυπο!), πάλι ποινές στα μαλακά και πάντα ένα ερώτημα να αιωρείται: πώς πληρώθηκαν αλήθεια οι πιο ακριβοί μεγαλοδικηγόροι που ανέλαβαν την υπεράσπιση και των δύο υποθέσεων; Και οι δύο θύτες, προέρχονταν από ταπεινές και φτωχικές οικογένειες, κάτι που χρησιμοποιήθηκε ως υπερασπιστικό όπλο στις δίκες τους.


«…για όσους με πρόδωσαν με πίσω μαχαιριές, θέλω να ξέρουν ότι... 
σιγά μη κλάψω  να ‘ρθούνε να με βρουν, τους περιμένω και σιγά μη φοβηθώ!»
Τραγούδαγε ο Παύλος, το γελαστό παιδί, ο χαρισματικός άνθρωπος, ο έντιμος αγωνιστής που δεν φοβήθηκε να ριχτεί στην αγέλη των θηρίων. Η συνέχεια του Λαμπράκη, του Παναγούλη, του Σωτήρη Πέτρουλα, του Διομήδη Κομνηνού, του Αυγουστίνου Δημητρίου και όλων των ηρώων για τους οποίους δεν θ’ ακούσεις –πιθανόν- τίποτα και ποτέ. Το πλυντήριο της ιστορίας, συνδέεται χρόνια τώρα, με το χωνευτήρι των ηρώων. Για να μη λες πως δεν υπάρχουν πρότυπα στη γενιά σου και για να μη βαυκαλιζόμαστε κι εμείς οι μεγάλοι, πως δεν υπάρχουν πια νέα παιδιά που αρθρώνουν λόγο και αγωνίζονται για δικαιώματα, για ισότητα και για δικαιοσύνη.

Καλή σχολική χρονιά να έχεις και μακάρι να βρεθούν κοντά σου φωτισμένοι δάσκαλοι που θα σε μάθουν σωστή ανάγνωση!

φωτογραφίες απ' το διαδίκτυο

Τρίτη 29 Αυγούστου 2017

Τραυμαπλάστ για το χειμώνα

Αχρείαστος να’ναι, αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Καλού-κακού, φύλαξε λίγο Αύγουστο στο κουτάκι πρώτων βοηθειών, γιατί οσονούπω έρχονται κι οι μεγάλες ψύχρες. Οι φθινοπωρινές δρίμες και τα μερομήνια και οι δυσοίωνες προφητείες εξ Αρκαδίας –και όχι μόνο- είναι σε πλήρη ετοιμότητα και θα καταστείλουν άμεσα τις τυχόν ισχνές σου απόπειρες ευδιαθεσίας.

 Είναι κάτι καταπραϋντικές στιγμές που θα τις ανασύρεις όταν θα βρεθείς στην ανάγκη. Όταν φερ’ειπείν ξαναβρεθείς στον αφιλόξενο μικρόκοσμο της μεγαλούπολης, θα εισβάλει ξαφνικά στην κουζίνα σου ένα ροζ υποβρύχιο και στο πηδάλιο θα είναι η κυρά-Μυρσίνη. Θα έχει ήδη πιάσει το πρώτο ψοφόκρυο, μα εκείνη  θα φοράει ακόμα το καλοκαιρινό ρομπάκι της·  θ’ ακουμπήσει το μπακιρένιο δίσκο της στο τραπέζι και θα κεράσει καλαμπούρια και βαρύ-γλυκό, συνοδεία “γερμένου υποβρυχίου” κι όσο παγώνει έξω η μέρα, εκείνη δωσ’του και θα σκουπίζει με την άκρη του τσεμπεριού τον ιδρώτα της.
«Ζέστα πάλι σήμερα παιδί μου, να πάτε για μπάνιο στην πίσω παραλία με τσι χαρουπιές, να’χετε λίγο ασκιανό…»

 Θα’ρθουν κι οι φίλοι του καλοκαιριού, που ανταλλάξατε υποσχέσεις και τηλέφωνα στο κατάστρωμα:
«Μη χαθούμε ρε παιδιά, να πιούμε ένα κρασάκι μόλις τακτοποιηθούμε έτσι;»
Κι ας το ξέρατε καλά πως, μετά την απομάκρυνση απ’ τη μπουκαπόρτα το επόμενο πρωί, θα σας ρούφαγε όλους η καθημερινότητα κι οι έγνοιες.

 Θα’ρθει κι ο απόηχος της συναυλίας, το ανκόρ του Μπακιρτζή απ’ τη βραδιά που γιόρταζε το  φεγγάρι, κάπου στη Βραυρώνα κι ένα μηχανάκι που θα μαρσάρει εκνευριστικά στο δρόμο, θα είναι μόνο η αφορμή για μια βόλτα “από το πάρκο στη Μυροβόλο”.

Θα’ρθουν κι οι βρεγμένες λέξεις, τα βιβλία που διαβάστηκαν πάνω στα βότσαλα κι ένα ξεραμένο φύκι που χρησίμευσε για σελιδοδείκτης εκείνο το πρωινό• ίσως είναι ακόμα κρυμμένο στο ποταμόπλοιο που ταξιδεύει στο διηνεκές, τον έρωτα του Φλορεντίνο και της Φερμίνα (*).

Οι αναπάντεχες καλοκαιρινές εξορμήσεις στην καρδιά του χειμώνα, συντελούνται σ’ όσους δεν τίναξαν όλη την άμμο απ’ τα πόδια τους. Όσους έχωσαν μια θαλασσόπετρα και λίγα κοχύλια στα συρτάρια τους, να μυρίζουν  αρμύρα τα μάλλινα κι οι κουβέρτες τους.

 Πολύ καλό “καλοκαίρι” να έχουμε αδέρφια!...

(*) Αναφορά στον νομπελίστα συγγραφέα Gabriel García Márquez και το βιβλίο του “Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας”.


Φωτογραφίες του Θάνου Τσάκαλου

Σάββατο 19 Αυγούστου 2017

H Αγία Τριάς της γαλαρίας

[17ο συμπόσιο ποίησης / συμμετοχή]


[40 χρόνια πριν…]
Με τα κοντοπαντέλονα στα ίδια τα θρανία
ένας αν ήταν άταχτος κι οι τρεις τους τιμωρία
«η αγία τριάς της γαλαρίας!» φώναζε η κυρία
τρία χεράκια απλώνονταν στο έλεος της βίτσας
τρεις χαρακιές και τρεις καρδιές
που ορκίζονταν στον αίμα τους, αιώνια φιλία.

Αρρώσταινε ο Θόδωρος με πυρετό κι οι άλλοι
ένα τσουκάλι ρεφενέ τρία κουτάλια στο φιδέ
και γυάλινο θερμόμετρο στην κάθε αμασχάλη
κουλούρι στα διαλείμματα στα τρία μοιρασμένο
στα τρία το παστέλι τους, στα τρία και η ΜΕΛΟ
χαρτάκια με ηθοποιούς και το Μικρό Σερίφη
και κοκοράκι μοιρασιά καθένας τους να γλύφει.

Τρία σκουπόξυλα-σπαθιά κι αν έβγαιναν τα φράγκα
τρία χωνάκια παγωτό βανίλια-σοκολάτα
ένα πατίνι ξύλινο κι οι φτέρνες τους για φρένο
«καθένας μια κατεβασιά» ήταν συμφωνημένο
βογκάγανε τα ρουλεμάν ξεκούφαινε η τραβάγια
ματώνανε τα χρόνια τους μα είχανε κουράγια.

 Εφηβομεγαλώνανε...
το πρώτο γρέζι στη φωνή και χνούδι στ’ αχειλάκι
χτένι, μπριγιόλ και τρεις φωνές «12.00 θα’σαι σπίτι!»
το πρώτο πάρτι με βερμούτ και στο πικάπ “oh mon amour
με το δισκάκι του Christophe το πρώτο καρδιοχτύπι
«Τα φτιάξατε;» ο ένας τον άλλο ρώταγε δειλά καθώς γυρνούσαν
«Προχώρα ρε κι αργήσαμε, θα πέσει απανταχούσα!...»

[40 μέρες πριν…]
«Στην πρώτη μας κατεβασιά, οι άλλοι δυο μια αγκαλιά»
ήταν συμφωνημένο…
Χειμώνες στο Αλκυονίς, στο Βοξ τα καλοκαίρια
ο Θόδωρος πάντα μπροστά να τους κερνάει σινεμά
«τρία για γαλαρία», με πασατέμπο και μπυράλ...

Σε τούτη την κατεβασιά, ορφάνεψε η παρέα•
ο Τάκης και ο Στέφανος πήγαν απόψε σινεμά
με τρία εισιτήρια θα πέσει η αυλαία
πίσω γαλαρία, ανάμεσά τους μια κενή, η θέση η δική του
όλοι μαζί όπως παλιά, σε μια ανάποδη τροχιά
να βλέπουν τη ζωή του...

5... 4... 3... 2... 1...
μια μηχανή που πέταξε ψηλά...
και μια στριγκλιά γι αντίο...
«Να προσέχεις μπαμπά»...
έρωτες, γάμοι και παιδιά...
χακί, σχολείο, γειτονιά...
«Η Αγία Τριάς της Γαλαρίας!» φωνάζει η κυρία
Κι ο  Θόδωρος θα πάρει απόψε
την πρώτη του απουσία…


Συμμετείχε στο 17ο Συμπόσιο Ποίησης που έτρεξε στο στέκι της Αριστέας (θεσμός πλέον). Ευχαριστώ ολόψυχα την οικοδέσποινα που μας παραχώρησε απλόχερα ένα φουλ πακέτο “ποιητικών αποδράσεων”, εν μέσω καύσωνα, πυρκαγιών, γκρίνιας και άλλων “ωραίων” που στιγμάτισαν αυτό το καλοκαίρι μας. 
Κι ένα λαχανιασμένο αλλά γεμάτο ικανοποίηση «Μπράβο!» στη συντροφιά των φίλων, που συμμετείχαν, διάβασαν και σχολίασαν.
Εις το επανιδείν λοιπόν…

Φωτογραφίες απ’ το διαδίκτυο

Δευτέρα 14 Αυγούστου 2017

Τραγούδι παρακαλώ!...

Η  αναμνηστική πληροφορία του μήνα: το Απάγκιο κλείνει αισίως τα τέσσερα χρόνια του. Έτσι, για να κρατάμε ένα μπούσουλα του χρόνου και του χάρτη που διασχίζουμε παρέα.  Αν μπορούσα να κάνω μια πρόποση παρέα με τους φίλους που απαγκιάζουμε συντροφιά όλα αυτά τα χρόνια, θα ήταν να συνεχίσουμε να μετράμε χειμώνες και καλοκαίρια όλοι μαζί, με τις χαρές και τις στεναχώριες μας, με τις συγκινήσεις και τις απογοητεύσεις μας… Σε πείσμα της εποχής των «κλεμμένων ονείρων», ν’ αφήνουμε τις πόρτες μας ξεκλείδωτες και να στήνουμε κάθε βράδυ τα μικρά μας πηγαδάκια, με κουβέντες ουσίας, ή και άνευ… Σας ευχαριστώ ολόψυχα για τη συντροφιά σας κι όλα όσα μοιραζόμαστε τόσα χρόνια· στη σοβαρότητα που απαιτούν οι ρημάδες οι περιστάσεις, μια φευγαλέα βόλτα με φίλους είναι λυτρωτική! Και ανέξοδη ε; Όσο κοστίζει ένα μαλλί της γριάς…

 Χεράκι και φύγαμε για τις ουσίες. Σ’ ένα μπαρ που ναυάγησε η αυγουστιάτικη σελήνη μας. Στην παγκόσμια ημέρα της γάτας ανήμερα –όσο να πεις, ήταν μια σατανική σύμπτωση- πήρε αγκαλιά  την κιθάρα της και μας είπε «Και πάλι χαίρετε»… Στο ομώνυμο διπλό άλμπουμ που κυκλοφόρησε το 2009, η Αρλέτα σ’ ένα ρεσιτάλ χιούμορ και αυτοσαρκασμού έγραφε:

//Αν δεν είναι του γούστου σας, πετάξτε το γρήγορα στα περιστέρια. Αν είναι, θα χαρώ χαρά μεγάλη η νεκραναστημένη. Βγήκα από τα πέτρινα χρόνια μου με χρέη προς όλους όσους στάθηκαν δίπλα μου και τους ευχαριστώ από καρδιάς, ως τον τελευταίο που έστειλε e-mail ή έκανε μια προσευχή όταν την χρειαζόμουνα τόσο. Και ήταν πολλοί, πολύ περισσότεροι απ’ ό,τι μπορούσα να φανταστώ. Ζητώ συγνώμη, δεν το ήξερα. Ελπίζω κάτι να τους προσφέρω και τώρα. Και πάλι χαίρετε, φίλοι μου. Ευχαριστώ από καρδιάς!... //

Δεν είναι πως αιφνιδιαστήκαμε. Είναι που χάσαμε έναν δικό μας άνθρωπο που κράταγε γερά τόσα χρόνια, που μέσα απ’ τις οδύνες της αρρώστιας, μας μεθούσε με τις μελωδίες της και ξεσκέπαζε τις ανασφάλειες και τα πάθη μας. Σαν να στοιχηματίζαμε κάθε φορά όλοι μας πως κι αυτή τη μάχη με τον «Κύριο εκεί πάνω» θα τη νικήσει, πως η αγάπη μας την κάνει άτρωτη και πως θα ξαναβγεί με την κιθάρα της σε μια συναυλία να νανουρίσει τα ανήσυχα βράδια μας. Να μας καθησυχάσει, πως πάει… πέρασε κι αυτός ο εφιάλτης:

Σώπα ησύχασε πια
έχεις περάσει πολλά
Νάνι και όνειρα γλυκά χρωματιστά
όνειρα ζαχαρωτά
ήταν όνειρο κακό εφιαλτικό
μα πέρασε κι αυτό
κάπνισε μια ρουφηξιά,
πιες μια γουλιά νεράκι δροσερό…

Είναι μια παλιά της συνέντευξη στην ΕΤ1 που θα ήθελα πολύ να μοιραστώ μαζί σας, έτσι σαν κέρασμα για τη γιορτή μου. Όχι πως της ταιριάζουν μνημόσυνα και δακρύβρεχτα κειμενάκια. Πείτε πως πίνουμε παρέα μια batida de coco και ξαναπιάνουμε απ’ την αρχή της ζωής της το νήμα· τα ξεδιπλώνει όλα ήρεμα, μελωδικά, με καταπληκτικό λόγο, αφοπλιστική ειλικρίνεια και αξεπέραστο χιούμορ. Αχ Μπέμπα… 
Εύχομαι ολόψυχα Καλή Παναγιά να έχουμε!
Κι αντί για πανηγύρια και μπερδέματα, ας πετάξουμε ό,τι μας βαραίνει, να ξαλαφρώσει λίγο η ψυχή «σαν το φτεράκι μιας μέλισσας»…