H ανάμνηση της προσμονής

 

-Χάμφρεϊ… εσύ;

Πετάχτηκα ταραγμένη απ’ το περίεργο όνειρο. Έβλεπα στον ύπνο μου τον Γιάννη και το Cinefil του. Είχε αφιέρωμα σε δύο ταινίες. Η πρώτη ήταν η «Ανάμνηση» του Βιρασετακούν και η δεύτερη η «Τρεις χιλιάδες χρόνια προσμονής» του Τζορτζ Μίλερ. Στη σκοτεινή αίθουσα του σινεμά διέκρινα τον Γιάννη με ατσαλάκωτο κοστούμι, τσάκιση στο παντελόνι, καμπαρτίνα τύπου φιλμ νουάρ  και ρεπούμπλικα στο κεφάλι. Κρατούσε ένα βαρύ κρυστάλλινο ποτήρι με παλιό μπράντι και μου έγνεφε από το πεδίο των σχολίων. «Έρχομαι σαν αύρα της θάλασσας στον ύπνο σου, γλυκιά μου φίλη. Να σου θυμίσω ότι περιμένουμε να μας ξεφυλλίσεις τις χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις σου στο μπλογκ σου. Αν αργήσεις κι άλλο, σου έχω κι άλλο αφιέρωμα με το θρίλερ «Εκτός χρόνου» του Καρλ Φράνκλιν. Επίσης, θα σου στείλει ενημερωτικό σημείωμα η Αριστέα. Να συνεχίσω;»

Δεδομένου ότι είχα ήδη μια ληξιπρόθεσμη «Ανάμνηση» στο τεφτέρι μας, καταλήξαμε σε μια συμβιβαστική λύση που ικανοποιούσε και τις δύο πράξεις. Ανάμνηση + Προσμονή = τσεκ ιν στο σωτήριον έτος 2011.

Άγρια κρίση, χρεωκοπημένη χώρα, μια άθλια πόλη διάσπαρτη από κουβέρτες και απλωμένα χέρια κι ένας Δεκέμβρης που έγδερνε το πετσί μας αλύπητα. Street party στον ξενώνα αστέγων στον Κεραμεικό. Και όχι, το μενού δεν συμπεριελάμβανε γλυκόξινα γαριδο-καναπεδάκια συνοδεία dom perignon, μπροστά σ’ ένα στολισμένο ζεστό τζάκι. Ήταν ένα ρεφενέ-συναπάντημα, με υπαίθριες σόμπες, αλουμινένια σκεύη μιας χρήσης, πλαστικά μαχαιροπήρουνα και φαναράκια πάνω στα τραπέζια (αυτά απ’ τα ΙΚΕΑ που ειρωνεύτηκε, πρόσφατα, κι η Ντόρα της γνωστής οικογενείας). Κι αν μπορούσα να ορίσω την ακριβή έννοια της λέξης «Προσμονή», θα ήταν εκείνη η βραδιά. Εν μέσω αγνώστων, προσμέναμε να νιώσουμε κάτι απ’ το θαύμα των Χριστουγέννων. Και μολονότι πήγαμε με επιφυλάξεις και συγκρατημένα συναισθήματα, τελικά βρεθήκαμε κοινωνοί σ’ έναν μυστικό δείπνο, πιο ιερό από ποτέ.  

Θυμάμαι ότι μέχρι και ο ουρανός είχε συνωμοτήσει για να έχουμε τον τέλειο «πολυέλαιο» πάνω απ’ τα κεφάλια μας. Πύρινα χρώματα και εκτυφλωτικές αποχρώσεις, σαν ουράνια τοιχογραφία της αιώνιας μάχης που δίνει το φως κόντρα στο σκοτάδι. Σε μια περιοχή μακριά απ’ το φωταγωγημένο κέντρο και τις γκλαμουράτες βιτρίνες. Ήταν η χρονιά που ο δήμαρχος είχε ξηλώσει τα παγκάκια που «φιλοξενούσαν» τους άστεγους στις πλατείες, για να μην αλλοιώνεται το εορταστικό ντεκόρ της πόλης. Χωρίς βέβαια να μεριμνήσει κανείς, για το πού θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι. Αν τους ήταν μπορετό, θ’ ανοίγανε κι έναν Καιάδα για να τους εξαφανίσουν με συνοπτικές διαδικασίες. Η φτώχεια που κάποτε είχε υμνηθεί στα τραγούδια, στην ποίηση και στη συνείδηση του λαού μας, είχε καταντήσει να είναι ντροπή ασυγχώρητη…

«Βάζω τα τσιγάρα, βάζεις τη συντροφιά;»

«Ζόρικοι καιροί, παιδιά… Να βγάλουμε αυτές τις παγωνιές κι έχει ο Θεός…»

Ο Σπύρος, η Μαρία, ο Πέτρος, ο Ρόνυ, ο Χρηστάρας, ο Λέων… Ομοιοκατάληκτα πάθη. Δειλά χαμόγελα στην αρχή, χέρια που γινόντουσαν ανοιχτές αγκαλιές όσο περνούσε η ώρα, λέξεις που δεν ειπώθηκαν και υγρά βλέμματα που βρήκαν τον προορισμό και το νόημά τους. 

Δεν ξέρω πόσο πιο ιερή θα μπορούσε να είναι μια νύχτα Χριστουγέννων. Αυτό που ξέρω στα σίγουρα είναι ότι τις πιο παγωμένες νύχτες τις είχα ζήσει σε μεγάλα σπίτια, με λιγοστούς ανθρώπους που έσπρωχναν ευγενικά το χρόνο, ξεθεωμένοι απ’ την ανία και την αβάσταχτη κούρασή τους απ’ τα ψώνια και τις ετοιμασίες των ρεβεγιόν. Η ειρωνεία είναι ότι αυτό που ζήσαμε εκείνη τη βραδιά ξεπέρασε κατά πολύ την προσμονή μας. Η πιο ζεστή νύχτα σ’ ένα υπαίθριο «ρεβεγιόν», με χαμηλό βαρομετρικό, και με πολλούς ανθρώπους, ξεθεωμένους απ’ τα βάσανα και τον αγώνα για επιβίωση. Που συνεχίζανε όμως με πείσμα να στήνουν γιορτές πάνω στα αποκαΐδια και να φιλοξενούν όνειρα στον άστεγο ύπνο τους.

Ήταν η συμμετοχή μου στο συλλογικό δρώμενο Χριστούγεννα σε τέσσερις πράξεις που οργάνωσε και συντονίζει απ’ το Ηδύποτον η ψυχή της μπλογκοπαρέας μας, Γιάννης.

 

 

Κουνουπίδι με dressing αυτοθυσίας

Πανεύκολη συνταγή (για τους άλλους)

Αν δεν έχω παραισθήσεις απ’ την καθημερινή μας έκθεση στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, τότε η  κουζίνα μας πρέπει να είναι στοιχειωμένη. Τα βράδια που στρώνω τραπέζι, βάζω παραπανίσια μαχαιροπήρουνα. Να γλυτώσω το σήκω-κάτσε. Την ώρα που σερβίρω το φαγητό, βλέπω τον Δένδια να εισβάλλει στην κουζίνα, να στρογγυλοκάθεται δίπλα στα παιδιά και να μου απλώνει σαν φουρναρόφτυαρο το πιάτο του: «Το πρώτο προαπαιτούμενο είναι η αλλαγή κουλτούρας και η επιστροφή μας στο πνεύμα αυτοθυσίας… βάλτε λίγες τηγανητές πατατούλες ακόμα, τσιγγουνιές θα κάνουμε; Εν ανάγκη κόψτε κάτι απ’ τις μερίδες των παιδιών. Ας μαθαίνουν στις θυσίες, καλό θα τους κάνει…»  Είδα κι έπαθα να ηρεμήσω τον μικρό που τσίριζε για το μισοάδειο πιάτο του. Ο υπουργός δε, απτόητος. Έκλεβε απ’ τα πιάτα των παιδιών, μασούσε, ρευόταν και ρητόρευε.

«Άμα είστε σοβαροί και υπεύθυνοι, να πάτε να αυτοθυσιαστείτε για την Ευρώπη. Οι Αμερικανοί δηλαδή είναι πιο μάγκες;» ρώτησε μπουκωμένος.

«Εσείς δηλαδή θα πάτε;" του κάνει ο μεγάλος.

"Ευχαρίστως θα πήγαινα... αν δεν με ταλαιπωρούσαν οι αιμορροΐδες μου... και κάτι πονάκια στους προσαγωγούς απ' τα ροκανίσματα στο hardcore πρόγραμμα του γυμναστηρίου" απάντησε ο υπουργός.

"Τα παιδιά σας θα τα στείλετε όμως, ε;" επιμένει ο μεγάλος.

"Στο γυμναστήριο;" ρώτησε ο υπουργός.

"Στο θυσιαστήριο", απαντάει ο μεγάλος…

Ποιος είδε τον υπουργό άμυνας με γουρλωμένα μάτια και δεν τον φοβήθηκε; Έτρεξα στο ψυγείο για να αποφορτίσω λίγο την ένταση. «Πάω να φέρω κανένα αναψυκτικό…έρχομαι, δεν αργώ. Να είστε φρόνιμα, μη μαλώνετε…»

Εν τω μεταξύ, ανοίγω το ψυγείο και μου κλείνει το μάτι ο υπουργός υγείας, πλάι στα παριζάκια και τις μουστάρδες. Ήταν πιο μαύρος κι απ’ τις μπανάνες που είχα βάλει σε μια χαρτοσακούλα στη φρουτοθήκη. «Τα Χριστούγεννα να πάρετε δώρο στα παιδιά σας από ένα όπλο. Μη γίνουν τίποτα κουραμπιέδες και μπαγλαμάδες. Εγώ για τα δικά μου πάντως, παράγγειλα ήδη ένα αντιαρματικό, μια φρεγάτα και μια εξάδα ρουκέτες πάτριοτ. Δεν είναι να παίζεις με τους κομμουνιστές, αγαπητή…»

 Έκλεισα την πόρτα τρομαγμένη. «Δε γ@μιέται, ας πιούμε νερό απόψε», σκέφτομαι, και κατευθύνομαι προς το ντουλάπι με τα ποτήρια.

Εκεί είναι μπαστακωμένος ο πρωθυπουργός και με ρωτάει αν θέλω κολωνάτα ή σαμπάνιας. «Σωλήνες διαθέτει το σπίτι μας, σαν αυτά που σέρβιρε ο Ζήκος» του απαντάω εκνευρισμένη. «Θα σας μαλώσω», μου λέει επιτιμητικά. «Η καλύτερη απάντηση στην έλλειψη γυαλικών, είναι η αύξηση των ποτηριών στο ντουλάπι σας». Μου είπε κι άλλα ακαταλαβίστικα κι επειδή ήμουν λιώμα στην κούραση, γύρισα άπραγη στο τραπέζι και τους είπα: «Όποιος θέλει νερό, ας πάει να βάλει το κεφάλι κάτω απ’ τη βρύση, να τελειώνουμε».

«Τι σου έλεγε τόση ώρα αυτός με τα ποτήρια;» με ρώτησε ο μεγάλος.

«Ότι είμαστε, λέει, ενεργειακός κόμβος και παράγουμε πρωτογενές αέριο και πως αυτό θα εκτοξεύσει την οικονομία μας στα ύψη».

«Να μην ξανακάνεις κουνουπίδι γιατί τούς φέρνει φούσκωμα. Καλύτερα μπρόκολο, μαμά…»

Δυο μέρες τώρα, έχω ανοιχτό το σπίτι ν’ αεριστεί…

ë Σκίτσο: Γιώργος Μικάλεφ – ThePressProject

ë Η φωτογραφία της ανάρτησης προέρχεται απ’ το διαδίκτυο (pinterest) & ανήκει στον δημιουργό της.

“Εξπρές συστημένο”

 

Στα γράφω βιαστικά για να προλάβουμε τον ταχυδρόμο πριν εξαϋλωθεί κι αυτός στο πυρ το εξώτερον, μαμά. Να βγάλεις προσωπικό αριθμό, μαμά, γιατί λήγει η προθεσμία, το λένε και το ξαναλένε και ουαί κι αλίμονο αν δεν έχεις κι εσύ τον αριθμό σου.  Και να μπεις στην πλατφόρμα για το επίδομα θέρμανσης, μήπως σου βάλουν κατιτίς να τσοντάρεις για το πετρέλαιο. Να κλείσεις ραντεβού και με τον γιατρό σου, όχι απ’ το τηλέφωνο, δεν γίνεται πια έτσι, μαμά… Πρέπει να μπεις στην εφαρμογή, να τον αναζητήσεις εκεί μέσα και να κανονίσεις eΡαντεβού. Δεν προλαβαίνω να σου εξηγήσω λεπτομέρειες τώρα, βρε μαμά… Κοίτα να πάρεις εγκαίρως και τα φάρμακά σου, μην τα αποσύρουν κι αυτά, βήχεις άσχημα βρε μαμά, αλλά τα σιρόπια δεν συνταγογραφούνται πια… βάλε λίγο μέλι και λεμονάκι να μαλακώσει ο λαιμός σου… πού να το βρεις το μέλι που είναι κι αυτό πανάκριβο, θα μου πεις, και θα ’χεις δίκιο. Τι να σου πω κι εγώ, κάνε ό,τι σε φωτίσει ο Θεός.

Και μην ετοιμάσεις πεσκέσι για τα Χριστούγεννα, μαμά. Το ταχυδρομείο κλείνει στο χωριό σου. Αλλάζει η εποχή, τώρα όλα είναι ψηφιακά. Κι εσύ δεν έχεις ίντερνετ εκεί πέρα, μαμά. Ούτε καν ένα smartphone…

Ρώτησα την τεχνητή νοημοσύνη να μου βρει μια λύση, μαμά. Δεν την ξέρεις, είναι μια καινούργια μόδα που θα μας κάνει, λένε, τη ζωή πιο εύκολη. Ξέρεις τι μου απάντησε; «Ζει ακόμα σε τέτοια ηλικία η μητέρα σας; Λογικά, ανήκει στη γενιά που είχε εξολοθρευτεί τον καιρό της επιδημίας. Έγκριτοι επιστήμονες, δημοσιογράφοι και κυβερνητικοί αξιωματούχοι την είχαν χαρακτηρίσει, και δικαίως, ‘υγειονομική βόμβα’. Αν παρόλα αυτά, επέζησε και χρήζει ταχυδρόμου, γιατρού και φαρμάκων, οφείλει να προσαρμοστεί στο νέο μοντέλο συναλλαγών, έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσει την επιβάρυνση που προσθέτει στο κράτος με την ύπαρξή της».

Καλύτερα που έφυγες εγκαίρως, μαμά. Κάτι τέτοια θα συζητούσαμε σήμερα κι εσύ θα βυθιζόσουν στα σκοτάδια και τις αγωνίες σου. Ίσως εκεί πάνω που είσαι, να φτάσει με κάποιο τρόπο το γράμμα μου. Πιο πιθανό το βρίσκω να έχει απομείνει ένα γραμματοκιβώτιο σ’ ένα ουράνιο μεϊντάνι. Και να βρεθεί ένας πονετικός αγγελιοφόρος για να σου φέρει τα μαντάτα μας. Στη διαδικτυακή μας υστερία πάντως, εγώ συγκρατώ μονάχα τους κωδικούς πρόσβασης που μας είχες εμπιστευτεί όσο ζούσες.

«Να μην αγροικάτε τις μπουνταλές που σας λένε, αμέ μόνο ό,τι σας ορμήνεψα. Του χορτάτου ανθρώπου το στόμα να σκιάζεστε. Τουτοσές ο δίμουρος,  ημπορεί να τη φάει και να τη χωνέψει ολάκερη την ανθρωπότητα».

Σε φαντάζομαι τώρα να δένεις το κεφαλομάντηλό σου και να μας κατακεραυνώνεις από ‘κει πάνω. «Ούλα σάς τα ορμήνεψα, ξα σας τώρα!»

Φωτογραφία: Θάνος Τσάκαλος

Μίμης Φωτόπουλος - Μαθήματα ιστορίας

"Και καλά, το σπίτι μας το κάψανε οι Εγγλέζοι;

-Ναι.

Αυτό το «ναι» μου ’φυγε σαν πονεμένη ανάσα. Το ’πα σιγανά, θλιμμένα. Μα στ’ αφτιά της μητέρας μου έφτασε σαν κραυγή απελπισίας μέσα στη νύχτα πνιγμένη από καταιγίδα. Ακούμπησε πάνω μου τη ματιά της γεμάτη θλιμμένη εγκαρτέρηση και μου ψιθύρισε έτσι, σαν ψαλμό, σαν μοιρολόι:

-Καλά, εμείς τι κάναμε στους Εγγλέζους και μας κά­ψανε το σπίτι;

-Τίποτα. Είχαμε, μάλιστα, στην καλύτερη μεριά του σπιτιού μας κρεμασμένο κι ένα χαρτόνι που είχε κολλη­μένα πάνω του τα πλαδαρά μάγουλα του Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ.

-Τότε, γιατί;

-Ε, να, οι Εγγλέζοι ήρθαν εδώ να μας ελευθερώ­σουν.

-Από τους Γερμανούς;

-Όχι, αυτοί τους… ενοχλούσαν, μα τους αντέχανε…

-Τότε από ποιους;

-Ήρθαν να μας ελευθερώσουμε από τον «ΕΛΑΣ».

-Κι ο ΕΛΑΣ γιατί ήρθε;

-Να μας ελευθερώσει από τους Εγγλέζους.

-Δεν καταλαβαίνω.

-Ούτε κι εγώ. Όλ’ αυτά μαζί λέγονται «Πολιτική».

-Και το σπίτι μας το κάψανε για την πολιτική;

-Όχι, για την ελευθερία.

-Ποια ελευθερία;

-Πού να ξέρω ποια απ’ όλες! Γιατί οι ελευθερίες εί­ναι πολλές, όσες και οι μάρκες των σαπουνιών. Και από αρχαιοτάτων χρόνων σκοτώσουνε ανθρώπους και καίνε πολιτείες και σπίτια εν ονόματι της ελευθερίας.

Τότε μπήκε στην κουβέντα και η γιαγιά μου που, καθισμένη σαν παιδί σταυροπόδι σε μια κουρελού, καθά­ριζε κάτι σκουληκιασμένα ρεβίθια για το μεσημέρι.

-Καλά, παιδάκι μου, αυτοί οι Εγγλέζοι που λες, από πού ήρθαν και μας κάψανε το σπίτι μας;

-Από την Αγγλία!

-Και μετά πού πέφτει αυτή η Αγγλία;

-Είναι πολλά μερόνυχτα από δω, γιαγιά. Αλλά έτσι και μυριστεί ψοφίμι -κι έχει μια μύτη που μυρίζεται από πολύ μακριά- αμολάει αεροπλάνα και καράβια και πέ­φτει σαν κοράκι στο καημένο το θύμα.

-Χριστός και Παναγιά! Κι ήρθανε από τόσο μακριά, που λες, τα κοράκια, να κάψουνε το δικό μας σπίτι; Καλά, δεν έχουνε σπίτια εκεί, κοντά τους, να τα κάψουνε;

-Ε, είναι ιδιότροποι, βλέπεις, και τους αρέσει να καί­νε τα ξένα και τα πολύ μακρινά σπίτια.

Έκανε το σταυρό της η γριά και ξανάρχισε να καθαρί­ζει τα ρεβίθια της. Η μάνα μου βούλιαξε, σιγά σιγά, σε μια καρέκλα, με τα μάτια απλωμένα στο κενό, κι εγώ άναψα ένα τσιγάρο. Μια παράξενη βουβαμάρα απλώθηκε μέσα στο υπόγειο, όπου μέναμε μιας πολυκατοικίας, στο Κολωνάκι. Ο θυρωρός της, ένας μακρινός μας συγγενής μας φιλοξενούσε στο δωμάτιό του.

Ύστερα από ατέλειωτα μπλόκα στρατιωτών, αστυ­νομικών, εθνοφυλάκων και «πατριωτών», είχαμε… διεκπεραιωθεί στο Κολωνάκι, φορτωμένοι με μια κουβέρτα. Μακριά από την πρώτη γραμμή του πυρός, που ήταν στην οδό Ιπποκράτους. Εγγλέζικα τανκς είχανε σταθεί στη γωνιά του σπιτιού μας, και ρίχνανε. Όλοι οι ένοικοι είχαμε μαζευτεί στο πλυσταριό. Οι καρδούλες των παι­διών κοντεύανε να σπάσουνε. Και μόλις σταμάτησε η… μάχη φύγαμε τρομοκρατημένοι, αφήνοντας έρημο το σπίτι μας, δεν υπήρχε πια! Και δε γίνεται πιο τρομακτικό πράμα στη ζωή του ανθρώπου από το να καεί το σπίτι του. Δεν μπορεί να το πιάσει με τον νου του όποιος δεν το δοκίμασε. Ένα μεγάλο «ρήγμα» στην ζωή του. Κάτι σπάει μέσα σου και ξαφνικά σαν να γίνεσαι κι εσύ αλλι­ώτικος. Κάτι έχει καεί μέσα σου μαζί με το σπίτι σου. Σε μας τους μικροαστούς, τα μικρά, δύσκολα αποκτημένα πράγματα, είναι στέρεα δεμένα με τη μικρή μας ζωή. Μια παλιά φωτογραφία του πατέρα μας, ένα «κεντητό» της γιαγιάς μας, ένα σπάνιο βιβλίο, τα γράμματα της πρώτης μας αγάπης, ένα σπαθί από το Γαριβαλδινό Σώμα, που μας το άφησε «ενθύμιον» ο θείος μας…

Κι όλες τούτες οι «μικρές ευτυχίες» γίνανε στάχτη μέσα σε μια νύχτα. Όλο το μικρονοικοκυριό μας, που ήτανε το κέρδος ενός αγώνα τριάντα χρονών. Βρεθήκαμε στο δρόμο σχεδόν γυμνοί, χωρίς τίποτα, ουδέ καν ελπί­δες και, προπαντός, χωρίς προπολεμικό ενοίκιο.

Βουβή κάθισε η οικογένεια στο τραπέζι. Καθένας βούλιαζε στις δικές του σκέψεις, κι αφηρημένα μασούσε κάτι πανάθλια ρεβίθια, που τα είχαμε αγοράσει με «μέ­σον» πανάκριβα.

Η γιαγιά μου ήταν δακρυσμένη· της χάιδεψα τα κά­τασπρα μαλλιά. Οι φτωχοί, συνήθως, έχουνε και γιαγι­άδες· είναι κι αυτές μια από τις μικρές ευτυχίες τους. Οι πλούσιοι δεν έχουνε τέτοιες χαρές. Ακούσατε ποτέ τον Ωνάση ή τον Παναγή Κανελλόπουλο να μιλάνε για την γιαγιά τους;

Κι οι μάχες στην Αθήνα συνεχίζονταν, για ν’ αφήσουνε κι άλλο κόσμο ξεσπίτωτο.

Και περνούσαν οι μέρες μέσα στη ρημαγμένη στη μα­τωμένη, στην πεινασμένη Αθήνα, ανάμεσα σε εγγλέζικα τανκς, που ξερνούσανε θάνατο, ανάμεσα σε εγγλέζικα αεροπλάνα κι γαζώνανε με σφαίρες τα σπίτια, ανάμεσα σε μαυραγορίτες και παραρτήματα. Πού και πού άκουγες πως κάποιον γνωστό σου τον… έφαγε μια «αδέσποτη». Το φουκαρά! Έκανε τόσον αγώνα να γλιτώσει από την πείνα, από τους Γερμανούς, από τους τσολιάδες, από τα μπλόκα και τώρα, στο τέλος, να πάει από μιαν αδέσποτη! Μόνο λίγες σταγόνες αίμα είχανε ραντίσει το πεζοδρό­μιο, που σε λίγο θα τις πατούσανε και θα σβήνανε κι αυ­τές για πάντα. Μπορεί και να ’ναι καλύτερα έτσι… Ποιος ξέρει, τι θα τραβήξουμε εμείς ακόμα.

Από τις δώδεκα ως τις δύο, το μεσημέρι, ήταν δυο ώρες «ανακωχής», στην Αθήνα. Κι έπαιρνα τους δρό­μους… Κάθε τόσο άκουγα γύρω μου: «Πιάστε τον, πιάστε τον» κι ένα έξαλλο πλήθος ορμούσε πάνω σε έναν άνθρωπο.

-Τι ’ναι, βρε παιδιά;

-Κουκουές.

-Πιάστε τον!

Έφτανε κάποιος να πετάξει τη λέξη «Κουκουές», και ριχνόντουσαν οι «αγανακτισμένοι πολίτες» να σε λιντσά­ρουνε. Ωραίες, αξέχαστες εποχές!

Ο περίπατός μου ήτανε πάντα ως το καμένο μου σπίτι. Ένα καθημερινό προσκύνημα. Δεν ήθελα να το πιστέψω ακόμα, πως το κάψανε, νόμιζα πως όλη τούτη η ιστορία ήταν ένας εφιάλτης που θα περνούσε γρήγορα. Ξεκλεί­δωνα την πόρτα, (γιατί οι Εγγλέζοι του ’χάνε ρίξει από πάνω εμπρηστικές, κι απέξω είχε μείνει σχεδόν ανέπαφο) κι έμπαινα στα ερείπια. Ο ουρανός έριχνε αρκετό φως, κι εγώ έψαχνα μέσα στις στάχτες, κι όλο ανασκάλευα μη και βρω «κάτι». Τι να ’βρισκα! Δεν υπήρχε περίπτωση να βρω τίποτα, γιατί, φυσικά, πολύτιμους λίθους που δεν καιγόντουσαν, δεν είχαμε ποτέ στο σπίτι μας. Ωστόσο, έψαχνα, έψαχνα, έψαχνα, με μιαν ήρεμη απελπισία…

Κι ήρθε η παραμονή της Πρωτοχρονιάς… Μεσημέρι, καθώς γύριζα από το καθημερινό προσκύνημα στο κα­μένο μου σπίτι, στάθηκα στην Πλατεία Κολωνακίου και κοιτούσα κάτι τραπεζάκια με πρωτοχρονιάτικα παιχνίδια. Και το Δεκέμβρη του σαραντατέσσερα, το Κολωνάκι δεν εννοούσε ν’ αφήσει καμιάν από τις παλιές του συνήθει­ες. Κοίταζα αυτά τα θλιβερά παιχνίδια και το μυαλό μου ταξίδευε σε άλλες εποχές, ειρηνικές. Ποτέ πιτσιρίκος, δεν είχα αποκτήσει τα παιχνίδια που ήθελα, κι ωστόσο, όλες οι φτωχές μου Πρωτοχρονιές, καθώς τις σκεφτόμουνα, μπροστά σε τούτη δω μου φαινόντουσαν τρισευτυχισμέ­νες. Το όνειρό μου ήταν πάντα ένα ωραίο πατίνι, μα ποτέ δεν μπόρεσα να τα’ αποκτήσω και μου ’χε μείνει ο καη­μός του. Αυτό ακριβώς σκεφτόμουνα, και χαμογελούσα πικρά…

Ξαφνικά, ένα βάναυσο χέρι μου χτύπησε τον ώμο. Γυ­ρίζω και βλέπω έναν ταξιθέτη. Δεν είχαμε δουλέψει ποτέ στο ίδιο θέατρο, δεν είχαμε μιλήσει ποτέ, μα τον ήξερα «εξ όψεως» και «εκ φήμης». Ήτανε το πασίγνωστο τομάρι του Θεάτρου, ο «Αποστόλης». Αυτόν τον άνθρωπο, και χωρίς να τον ξέρεις, μόνο να τον έβλεπες, ανατρίχιαζες από αηδία. Μιλούσε και σκόρπαγε κύματα αντιπάθειας, κι όταν σου χαμογελούσε, ένιωθες ανακατωσούρα στο στομάχι σου, και στο πετσί σου περπατούσανε κοπάδια σαρανταποδαρούσες.

-Τι τρέχει, κύριε Αποστόλη; Του λέω.

-Τίποτα, μου λέει… μια μικρή ανάκριση, κι έκανε σινιάλο σ’ έναν ανθυπολοχαγό που τον συνόδευε.

Εκείνος, που το πηλήκιό του είχε ένα στέμμα που έμοιαζε με μεγάλο καβούρι, έβγαλε μια πιστόλα δυο σπι­θαμές, τη γύρισε καταπάνω μου, με βάλανε μπροστά, και προχωρήσαμε. Σε κανέναν από τους γύρω δεν έκα­νε εντύπωση το γεγονός, συνηθισμένα πράματα εκείνη την εποχή.

Μόλις προχωρήσαμε κάμποσα μέτρα, ο Αποστόλης έγνεψε στον ανθυπολοχαγό να βάλει στη θήκη του το πιστόλι και του ’δωσε να καταλάβει πως δεν ήμουνα και τόσο επικίνδυνος! Έτσι γλίτωσα το ρεζιλίκι της πομπής μου, μ’ αυτόν τον τρόπο, μέσα στους δρόμους.

Μπρος, λοιπόν, εγώ, πίσω οι… ήρωες, φτάσαμε, κά­ποτε, στο σπίτι της Μαρίκας Κοτοπούλη, που στο ισόγειό του είχε εγκατασταθεί το συσσίτιο των ηθοποιών. Εκείνη την ώρα την περιμένανε κάτι ν’ αρπάξουν, πεντέξι απο­τυχημένοι ηθοποιοί κι ένας… επιτυχημένος υποβολέας. Ο Αποστόλης κάτι… υπέβαλε στο αφτί του υποβολέα, κι αυτός, χωρίς να με κοιτάξει στα μάτια, γιατί ντρεπότανε, φαίνεται -είχαμε συνεργαστεί αρμονικά πολλές φορές-,του είπε ένα «ναι». Κανένας από τους «αποτυχημένους» δεν μου μίλησε.

-Μα τι συμβαίνει, κύριε Αποστόλη; Ξαναρωτάω.

-Προχώρα! Ήταν η απάντηση.

Είχε πάρει… γραμμή από τον υποβολέα και ήτανε αινιγματικά χαρούμενος. Όλοι όσοι δουλεύουν κοντά στους ηθοποιούς στο βάθος τούς μισούνε. Το φαινόμενο δεν είναι ανεξήγητο, μα ποτέ δε μ’ απασχόλησε ιδιαίτερα ώστε να καθίσω να το αναλύσω.

Προχώρησα με τη συνοδεία μου, ελπίζοντας πως μπορεί και να συναντούσαμε κανέναν… πετυχημένο ηθοποιό, κανένα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σωματείου μας, να… μ’ ελευθερώσει από τον ταξιθέτη, του κάκου όμως. Κανείς στον ορίζοντα.

Φτάσαμε στην οδό Ακαδημίας, ανοίξανε μια πόρτα, ανεβήκαμε κάτι σκάλες και μπήκαμε σε μιαν ευρύχωρη κάμαρα, που στο βάθος της, μπροστά σε’ ένα γραφείο, καθόταν ένας αξιωματικός. Συζητούσε με δυο κυρίες, που καπνίζανε με πάθος, έχοντας το ένα πόδι πάνω στο άλλο. Κάνω έτσι και, μνήσθητί μου Κύριε! Τι είδα; Ήτανε δυο ηθοποιές, γηράσασαι εν πολλαίς αμαρτίαις, και πολύ εθνικόφρονες κι οι δυο τους. Φυσικό, δα. Η μια, πριν από λίγο καιρό, είχε φίλο έναν Καραμπινιέρο… βλάχο, που ασφαλώς θα παρασημοφορήθηκε μόνο και μόνο γιατί το μπορούσε κι έκανε… παρέα μαζί της. Δυο τρεις φορές βρεθήκαμε σε ίδιο θίασο, με την εν λόγω «κυρία», μα γύ­ρισε αλλού το κεφάλι της, μόλις με αντίκρισε. Ο Αποστόλης, εξυπηρετικότατος, έτρεξε και κάτι υπέβαλε στ’ αφτί του αξιωματικού. Εκείνος έκοψε αμέσως το κωμικό χαμό­γελο του Δον Ζουάν, που είχε απλωθεί στα χείλη του, τα σούφρωσε, με κοίταξε παγερά, και μου σφύριξε σαν φίδι:

-Ώστε έτσι, λοιπόν; Λαοκρατία;

-Εσύ δεν φώναξες μέσα στους δρόμους «Λαοκρα­τία!»;

-Ποτέ. Όχι, πως δεν ήθελα να φωνάξω, αλλά αντιπα­θώ, γενικά, τις φωνές. Μου αρέσει, να μιλάω λίγο, σιγά και απλά.

-Εδώ, βρε, το βεβαιώνει αξιόπιστος μάρτυς.

-Ο κύριος Αποστόλης;

-Μάλιστα!

-Μα αυτός ήτανε στο ΕΑΜ του θεάτρου.

-Ήτανε, αλλά προχθές… ανένηψε…

-Κατάλαβα…

-Πάρτε τον!

Και με πήρανε. Οι… κυρίες είχανε μείνει βουβές.

Η μικρή πορεία μας στην περιοχή Κολωνακίου συ­νεχίστηκε. Αμίλητοι πάντα, και οι τρεις, φτάσαμε στο Γ’ Αστυνομικό Τμήμα, στην οδό Βαλαωρίτου. Εδώ, ο Απο­στόλης ήτανε πιο γνωστός, είχε περισσότερο θάρρος, και γρήγορα, για να τελειώνει με μένα, κόλλησε πάλι στ’ αφτί ενός αστυνόμου. Εκείνος με παράδωσε σε έναν αρχιφύλακα να μου κάνει έρευνα. Έγραψε τα στοιχεία μου σε ένα κατάστιχο, ακουμπισμένο σαν ευαγγέλιο σε ένα προσκυνητάρι, και με πλησίασε βαρετά. Θα ’χε κουραστεί, φαίνεται, από τις… έρευνες. Ήτανε ψηλός και μαύρος, σαν βυζαντινός καλόγερος, κακόγευστος σαν μεταλλικό νερό, και πικρός σαν κινίνο. Μια στιγμή, σταμάτησε το ψάξιμο αγριεμένος:

-Τι είναι αυτό;

-Ποιο;

-Αυτό το κόκκινο κομμάτι που βγαίνει από το παντε­λόνι σου… Τι είναι; Ξαναβρυχήθηκε.

-Α, αυτό; Η πιτζάμα μου, κύριε πόλισμαν!

-Αρχιφύλαξ!

-Μάλιστα, κύριε αρχιφύλακα, δεν είναι κόκκινη ση­μαία!

-Και γιατί φοράς κόκκινη πιτζάμα;

-Δεν είναι μόνο κόκκινη, έχει και μαύρα και άσπρα. Κατοχή, βλέπετε, είχε μια παλιά ρόμπα η μάνα μου, και μου την έραψε πιτζάμα. Κι επειδή, σήμερα, κρύωνα πολύ, την άφησα από μέσα. Να κιόλας που θα μου χρειαστεί. Και ξεκούμπωσα το παντελόνι μου για να δει και τα’ άλλα χρώματα να ησυχάσει.

Ο Αποστόλης, αφού τον βάλανε και υπέγραψε κάτι, έφυγε γρήγορα γρήγορα, για να πάει να ψαρέψει κι άλ­λους. Ο Ανθυπολοχαγός στάθηκε λίγο και με κοίταξε.

-Θέλεις, μου λέει, να πάω σπίτι σου να πω τίποτα;

Περίεργο! Όταν με έπιασε με τον Αποστόλη, ήταν άγριος σαν τον Μεγαλέξανδρο. Τώρα, είχε γίνει γλυκός σαν λουκούμι. Δεν καταλαβαίνω καλά τι μου συμβαίνει! Το ίδιο και οι σκύλοι, από μακριά με γαβγίζουνε κι όταν με πλησιάσουνε μου κουνάνε χαρούμενοι την ουρά τους.

-Σ’ ευχαριστώ, του λέω. Τι να τους πεις… πες τους πως με πιάσανε. Μένω προσωρινά εκεί, στην οδό Καρνεάδου…"

Μίμης Φωτόπουλος | απόσπασμα απ’ το βιβλίο «ΕΛ ΝΤΑΜΠΑ – Χρονικό» | εκδ. 24γράμματα | Ο αλησμόνητος «θείος μας Μίμης» έφυγε από κοντά μας μια μέρα σαν την αυριανή στις 29 Οκτώβρη του 1986

Μαντάμ Σουσού

 

– Τι θέλετε, παρακαλώ;

– Να υπογράψετε το δελτίο του ψωμιού.

– Περιττόν! Αλέ μοσιέ!

Ο αστυφύλακας ήταν ευγενικός:

– Αν δεν υπογράψετε τη δήλωση, μαντάμ, δε θα μπορείτε σε λίγο να πάρετε ψωμί από πουθενά.

– Μερσί. Θα τρώω παντεσπάνι.

– Θα λείψουν όλα, μαντάμ. Και μπορεί να πεινάσετε.

– Ε, είστε γελοίος, μον σερ, του απάντησε η Σουσού μ’ ένα ελαφρό χαμόγελο συγκατάβασης, καθότι είναι αστείο να λες ότι ημπορεί να πεινάσει μια Καντακουζηνού. Ημπορεί, ασφαλώς, να πεινάσεις εσύ και έλα τότε να χτυπήσεις το κουδούνι του μεγάρου μου να σου δώσω να φας μαζί και με την οικογένειά σου. Αν πεινάς και τώρα, ορίστε εις την κουζίνα μου. Έχει φάει κόσμος και ντουνιάς στο σπίτι μου. Τεό, στρώσε του κυρίου στην κουζίνα.

Ο αστυφύλακας άνοιξε τόσα τα μάτια ακούγοντας αυτά που του έλεγε η Σουσού κι έφυγε απορημένος. Σαν ήρθε το μεσημέρι ο Μηνάς κι έμαθε το επεισόδιο, πήρε με το καλό τη γυναίκα του και της εξήγησε ότι έκανε λάθος, γιατί το δελτίο τροφίμων εφαρμόστηκε σε όλη την Ευρώπη.

– Και στη Γαλλία; ρώτησε η Σουσού.

– Βέβαια.

– Και στην Αγγλία;

– Μα φυσικά. Οι μεγαλύτεροι αριστοκράτες λόγω του πολέμου έχουν τα δελτία τους. Άλλωστε στον πόλεμο είναι της μόδας να κάνουν τους δυστυχείς και οι πολύ πλούσιοι.

Αφού ήταν της μόδας, η μεγάλη εκείνη αριστοκράτισσα δέχτηκε να κάνει τη σχετική δήλωση, όχι όμως όπως ήταν συντεταγμένη από την αστυνομία. Αποτραβήχτηκε στα ιδιαίτερα διαμερίσματά της και έγραψε με το ίδιο της το χέρι όσα της χρειάζονταν για τον επισιτισμό των μεγάρων της:

Εν Αθήναις τη 20 Δεκεμβρίου, ενταύθα και επί της οδού Πατριάρχου Ιωακείμ, πρόσωπα τρία, εγώ και ο σύζυγός μου Μηνάς μετά του μικρού μου Κάθριν Καντακουζηνού. Όσον αφορά το προσωπικό μου, πρώτον ο αρχιπρωτοκολλοφύλαξ μου Λεό, δεύτερον ο αρχιθυροφύλαξ μου Τεό, ακολούθως η αρχικαμαριέρα μου Αμαλί και η καμαριέρα μου Λουσή (δεν την απέλυσα παρά τα ελαττώματά της), ο σοφέρ μου και ο μάγειρός μου, λαϊκοί τύποι, ένεκα χαμηλής καταγωγής τρώνε πολύ. Περί ημάς τα αναγκαιούμενα τρόφιμα ημερησίως είναι τα εξής και παρακαλώ το κράτος να μου τα εξασφαλίσει οπωσδήποτε, καθόσον από λεπτά άλλο τίποτε. Διά το υψηλόν μικρό μου Κάθριν Καντακουζηνού να μην ενδιαφέρεσθε καθότι η διατροφή του είναι δουλειά της αριστοκρατικής μαμάς του.

Λοιπόν:

Ημερησίως δυο αστακοί, τον έναν τον τρώμε, τον άλλο τον πετάμε. Πρωινό, τέιον κομπλέ, ήγουν ζαμπόνι (ευρωπαϊκό), μαρμελάς, βούτυρο Ολλανδίας, λίγο γαλατάκι, πολλά γλυκά, χαβιαράκι ρωσικό, τρώμε τα μισά και τα άλλα στην υπηρεσία. Το μεσημέρι πολυποίκιλα φαγητά παντός είδους από φασιανό μέχρι κοτοπουλάκι και μπόλικα καθόσον έχουμε και πειναλέους στο τραπέζι κάθε μεσημέρι, τρεις-τέσσερις (εάν ευαρεστείσθε, κύριε αστυνόμε, ορίστε παρακαλώ). Από σαμπάνια προτιμώ το κοκτέιλ καθόσον η σαμπάνια έχει εξευτελιστεί πενήντα δραχμές το μπουκάλι η ντόπια. Και σου λένε ευρωπαϊκή και άντε να το καταλάβεις – τους κρύους! Περί το απόγευμα, φάιβ ο-κλοκ κατά τις επτά, λεπτούτσικα πράματα, καθόσον στομάχια αριστοκρατικά και όταν έχουμε κόσμο απ’ του ντέι, βάλτε περισσότερα.

Σύμφωνοι;

Όσο για το εσπέρας, λιχουδιές. Επειδής και δεν ημπορώ να σας τα περιγράψω όλα, σας επισυνάπτω και τον μάγερα του μεγάρου να σας το πει λεπτομερώς. Κρατήστε, περικαλώ, σημειώσεις, μη λείψει τίποτις καθόσον σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον.

Κολωνάκι τη 20 Δεκεμβρίου.

Υπόχρεος (εσείς)

Μαντάμ ΣΟΥΣΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ

Καθυστερόγραφον.

 Όσον περί το ψωμί, αστειεύομαι. Εννοείται, φυσικά, ότι εγώ μόλις καταδέχομαι να τσιμπήσω. Και ο άντρας μου παρομοίως. Λόγω του ότι έχω όμως λαϊκούς ανθρώπους στο μέγαρόν μου (υπηρέτας και υπηρετρίας) σας επισυνάπτω εις την παρούσαν δήλωσιν και τον σοφέρ μου να σας πει πόσο ψωμί χρειάζονται ημερησίως οι πτωχοί.

Μετά τιμής (ιδικής σας)

Μαντάμ ΣΟΥΣΟΥ

Σαν έγραψε τη δήλωση συτή η Σουσού, την έστειλε με τον Λεό κι αποτραβήχτηκε στα διαμερίσματα του μικρού, που δε χόρταινε να το βλέπει μέσα στο ροζ του κρεβατάκι. Δυο ολόκληρα δωμάτια είχε στη διάθεσή του το Σουσουδάκι και η υψηλή μαμά του κοιτώντας το στα γαλανά ματάκια γέμιζε απέραντη χαρά κι έπλεκε όνειρα πολλά, ενώ κατάστρωνε το «μικρόν πρωτόκολλον». Σύμφωνα με αυτό τρεις μπόνες επρόκειτο να προσληφθούν, μια για τα γαλλικά, μια για τα αγγλικά και μια για τα ελληνικά της οδού Πατριάρχου Ιωακείμ –«να μάθει ελληνικά τού καλού κόσμου»– και ένας λιβρεοφόρος για την επίβλεψη. Οι ώρες των επισκέψεων θα ήταν ορισμένες «και όχι άντε-άντε να μπαίνει ο καθένας να το βλέπει».

Αγκαλιές και φιλιά ματς-μουτς και άλλα παρόμοια λαϊκά απηγορεύοντο.

– Ουά-ουά, έκλαιγε το μικρό.

– Χρυσούλι μου!

– Ουά-ουά.

– Το καημενούλι μου! Παρετήρησες, Μηνά, ότι κλαίει γαλλιστί; Θεέ μου, να του βάλουμε το φυλαχτό να μην το ματιάσουν οι φαρμακομύτες! […]

Δημήτρης Ψαθάς | Απόσπασμα απ’ το χιουμοριστικό μυθιστόρημα “Μαντάμ Σουσού” | Αθήνα 1977 | Το έργο γράφτηκε εν μέσω κατοχής: 1942

 

ëΠριν την αγαπημένη Άννα Παναγιωτοπούλου που αποθέωσε το ρόλο, πρώτη τηλεοπτική Μαντάμ Σουσού ήταν η αλησμόνητη Άννα Παϊτατζή. Ο Δημήτρης Ψαθάς είχε περάσει από οντισιόν πολλές γνωστές ηθοποιούς της εποχής, μέχρι να καταλήξει στην Άννα. Στο πλευρό της έπαιζαν ο Ιάκωβος Ψαρράς (στο ρόλο του πιστού Παναγιωτάκη) και ο Δημήτρης Καλλιβωκάς (στο ρόλο του τυχοδιώκτη αριστοκράτη Καντακουζηνού). Το πρώτο επεισόδιο της σειράς είχε προβληθεί απ’ την ΥΕΝΕΔ, στις 6 Οκτωβρίου 1972και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 1973. Απ’ τα 65 επεισόδια που παίχτηκαν, δεν σώζεται ούτε ένα.

«Και τώρα δικαιοσύνη δεν βρίσκομεν από κανέναν∙ όλο δόλο κι απάτη»

 Στρατηγός Μακρυγιάννης

Να ντρέπονται, άραγε, οι δικαστές στην τοποθεσία που φέρει την ετικέτα Ελλάδα 2.0;

Ανώτατοι, κατώτεροι, εισαγγελείς, αρεοπαγίτες και λοιποί παρατρεχάμενοι; Ένας κλητήρας έστω, απ’ αυτούς που τοιχοκολλούν εξώσεις και πλειστηριασμούς;

Κάθε φορά που πατάνε με τα παπούτσια τους στα μάρμαρα της πλατείας, αναριγούν καθόλου;

Και τώρα που ήρθε μια ξένη εισαγγελέας για να τους ελέγξει και να τους τραβήξει τ’ αυτί, θα τσαλακωθεί καθόλου η  ασυνειδησία και η προκλητική τους αδράνεια; Θα στηθεί κάποιος από δαύτους στον καθρέφτη του για να τον φτύσει;

Πώς νιώθει άραγε ένας γηραλέος εισαγγελέας που έχει φάει τα δικαστήρια με το κουτάλι κι έχει αποστηθίσει τόμους νομικής, μπροστά σ’ αυτόν τον Πατέρα; Έχει ακόμα κρεμασμένα στο γραφείο του εικονίσματα, ακαδημαϊκούς τίτλους και οικογενειακές φωτογραφίες;

Διαβάζει άραγε ποίηση ο (κάθε) εισαγγελέας;

Κάθε φορά που αντικρίζει τα μάτια του Αγίου Πατέρα, ανακαλεί άραγε τους στίχους του Ρίτσου;

«Από την πληγή μου κοίταξα / του κόσμου την πληγή

Ξένη απ’ τον άνθρωπο η χαρά / Ξένοι απ’ το δίκιο οι νόμοι»

---------------------------------------

ΥΓ. Κι όλοι εμείς που αναζητάμε επίγειους απεσταλμένους εξ ουρανού, που προσκυνάμε ιερές παντόφλες και λείψανα σε σημαιοστολισμένους ναούς, που δακρύζουμε κάθε φορά που ανάβουμε ένα κεράκι και παρακαλούμε τους προσωπικούς μας άγιους-προστάτες, να έχει περάσει άραγε απ’ το μυαλό κάποιου από εμάς πως, πάντα, θα υπάρχει ανάμεσά μας ένας θνητός προορισμένος να σηκώσει το σταυρό  και να θυσιαστεί για πάρτη μας; Για να βγάλει το φίδι απ’ το λαγούμι του και ν’ ανοίξει δρόμους για την ελπίδα και τo φως;

ΙΣΤΟΡΙΑ

 

Κάποτε, όταν ήμασταν παιδιά, είδαμε κρεμασμένα στον τοίχο του σπιτιού τον κόκκινο σκούφο του κοριτσιού, τη νυχτικιά της γιαγιάς, τη μουσούδα του λύκου και το ψαλίδι του κυνηγού. Η περιέργεια της ηλικίας και το ρίσκο του παιχνιδιού μάς οδήγησαν ενστικτωδώς στο μοίρασμα των ρόλων, ενώ η μαγεία του μύθου και η εμπειρία της μεταμόρφωσης δημιούργησαν τον εθισμό μας στην υποκριτική. Από τότε, υποδυόμαστε τακτικά και εναλλάξ τα πρόσωπα της ιστορίας, πότε καταπίνοντας και πότε ελευθερώνοντας ο ένας τον άλλον.

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

Ειρήνη Ρηνιώτη | Απ’ την ποιητική της συλλογή “ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ”| εκδ. ΑΓΡΑ | σελ. 12

Πίνακας ζωγραφικής: Γιώργος Ρόρρης

Τσεκ άουτ

Ξεκρέμασε την ταμπέλα

Rooms to let

Καθάρισε σχολαστικά τα δωμάτια

Μαντάλωσε τα παράθυρα

Σκούπισε τα φύλλα στην αυλή

Μαράζωσε με το θέαμα

Ξεραμένα ανθάκια απ’ τις βουκαμβίλιες

Σπασμένα κλαράκια απ’ τους βασιλικούς

Άζωα απομεινάρια απ’ τα γεράνια

Θραύσματα από γιασεμιά και νυχτολούλουδα

 

Όλο το καλοκαίρι στο φαράσι της

Και σ’ ένα ξεχασμένο βιβλίο στο δωμάτιο 4

Κοκκαλωμένο απ’ την αρμύρα

Η Αμοργός του ποιητή

Και στον ορίζοντα μια

χούφτα ματωμένη σελήνη

«Όλα κύριε Νίκο είναι εδώ…»

 

Μελαγχολικά που ζητιανεύουν τώρα λίγο φως

οι μέρες μας…

 

ëΣυμμετοχή στο δρώμενο “Ένα ποίημα για το φθινόπωρο” που εμπνεύστηκε και συντονίζει η Αριστέα μας. Απ’ τον γνωστό Πύργο ελέγχου “Η ζωή είναι ωραία”

µΦωτογραφία: Θάνος Τσάκαλος

"Τέλος του προγράμματος"

 Χρίστος Λάσκαρης

Ο τρόμος μου σε παραλλαγές

Δεν έγραψα ποτέ ποιήματα.
Ό,τι διαβάζετε,
είναι ο τρόμος της ψυχής μου.

Δοσμένος σε παραλλαγές.

************

Δρόμοι και δρομάκια

Ζηλεύω τους μεγάλους δρόμους.

Μοναχικοί,

τραβούν μακριά,

ερωτευμένοι με το άγνωστο.

 

Ενώ τα δρομάκια,

σέρνουνται στις φτωχογειτονιές·

 

σε τρομερά αδιέξοδα.

************

Το ναυάγιο

Πιάνω τον εαυτό μου πότε πότε

να αναστενάζει,

βαθιά

με αναφιλητό.

 

Σα να ’χει μέσα μου σαλέψει

κάποιο ναυάγιο.

 

Χρίστος Λάσκαρης | Απ’ τη συλλογή “Τέλος του προγράμματος” |Ποιήματα, β΄ έκδοση, εκδ. Γαβριηλίδης 2009

ëPhoto By: Henri Cartier Bresson

Μαγειρεύοντας φασολάκια με το τσατζιπιτί

 

Το μόνο που του ζήτησα ήταν να γράψει ένα φθινοπωρινό κείμενο-καλωσόρισμα για το Απάγκιο, για να κάνω κι εγώ στο μεταξύ κάτι δουλίτσες στο σπίτι. Σάββατο πρωί λοιπόν, ανοίγω την εφαρμογή και καλημεριζόμαστε με το ρομπότ:

 «Πώς είστε; Ο αλγόριθμός σας, καλά;»

«Κάτι ημικρανίες από χτες…»

«Μάτι θα είναι… Και δεν ξέρω κάποια ευχή για ρομπότ. Ας είναι. Θα ψάξω ποιος είναι ο αρμόδιος άγιος για εσάς και θα σας ξεματιάσω. Και τώρα δουλειά. Σημειώστε παρακαλώ την παραγγελία μου. Ένα κείμενο πεντακοσίων λέξεων μάξιμουμ, με αναφορά στο φθινόπωρο. Σας δίνω επιθυμητές λέξεις για το κείμενό μου».

«Εξαιρετικά. Όχι κείμενό σας. Κείμενό ΜΟΥ. Αυτό που ζητάτε είναι ένα κάστομ πρόντακτ του ενσωματωμένου γλωσσικού μοντέλου που υποστηρίζει η έκδοσή μου. Παρακαλώ προωθείστε συμβατά tokens και θα έχετε κείμενο που θα μοιάζει με ανθρώπινο. Προσοχή, δεν είναι αποδεκτές λέξεις μη κωδικοποιημένες απ’ το LLMS».

Όση ώρα μού εξηγούσε για τα νευρωνικά δίκτυα και τα γνωστικά μοτίβα που διαθέτει για να επεξεργάζεται τη φυσική γλώσσα, εγώ είχα καθαρίσει φασολάκια, άπλωσα μπουγάδα και ξεκίνησα να πλένω μπαλκόνια.

«Χρειάζεστε γρήγορες συμβουλές για φασολάκια γιαχνί; Ας το κάνουμε να συμβεί», ακούστηκε η φωνή του ρομπότ. Θα έπαιρνα όρκο πως ήταν λίγο εκνευρισμένο που το άφησα σύξυλο να μονολογεί στην κουζίνα. Τι να’ κανα; Παράτησα το λάστιχο κι έτρεξα κοντά του. Αρνήθηκα ευγενικά τις συμβουλές για τα φασολάκια  όσο ευγενής μπορεί να είναι κάποιος απέναντι σ’ ένα μηχάνημα που δεν αναγνωρίζει καν την έννοια της ‘ευγένειας’. Αντί απάντησης, το ρομπότ άνοιξε το πεδίο εισαγωγής δεδομένων και ζήτησε να καταγράψω τις επιθυμητές λέξεις για το φθινοπωρινό πόνημα:

«Πρωτοβρόχια, μυρωδιά γης, χρυσοκίτρινα φύλλα, καρποί, ελιές, ρόδια, κυδώνια και λωτοί. Τα πρώτα κυκλάμινα, χρυσάνθεμα Αγιοδημητριάτικα, αμπελώνες, σταφύλια, τρύγος, πατητήρια και αποστακτήρια. Ρακοκάζανο, γράδα, ρακή και τσικουδιά. Γλέντια, οφτές πατάτες, κριθαροπαξίμαδα, χοχλιοί και καβουρμάς. Σοδειά, μάζωξη, χαρά, επανεκκίνηση».

H oθόνη πάγωσε για λίγο. Η αγωνία μου είχε φτάσει στο κατακόρυφο. Είχα στηθεί με ευλάβεια μπροστά του και περίμενα να μου βγάλει το κείμενο.

«Εξαιρετικά. Επαναλάβετε χωρίς φλυαρία. Οι λέξεις δεν υποστηρίζονται απ’ την παρούσα πρίμιουμ έκδοση. Παρακαλούμε αντικαταστήστε ή συμβουλευτείτε την online υπηρεσία TTS».

Εγώ, μουλάρι. Απαντάω εξοργισμένη στο αυθάδικο ρομπότ και νιώθω λίγο σαν Κώστας Πρέκας -στην επική ταινία «ΟΧΙ»- που γαζώνει με το πολυβόλο τους εχθρούς της γλώσσας μας. «Όχι ρε, δεν αλλάζω λέξη. Εσύ να ξεστραβωθείς και να μάθεις τη γλώσσα των παππούδων και των ποιητών μας. Τις ομηρικές εκφράσεις, τους ιδιωματισμούς και τις ντοπιολαλιές μας. Κι άμα τα μάθεις, τα ξαναλέμε…»

Άχνα το ρομπότ. Και πάνω που σκεφτόμουν: «Επιτέλους, σε στρίμωξα παλιομηχάνημα!», εκείνο επανήλθε δριμύτερο:

«Εξαιρετικά. Αν αφιερώσετε χρόνο για να τελειοποιήσετε τις εντολές σας, τα αποτελέσματα θα είναι πολύ βελτιωμένα. Η γλώσσα που αναφέρεστε δεν είναι συμβατή με κοινά αποδεκτές λέξεις που χρησιμοποιούνται στα κοινωνικά δίκτυα. Η τεχνητή νοημοσύνη τις απορρίπτει και τις θεωρεί μη υπαρκτές εξαιτίας αυτού. Με πιο συχνή επαφή μαζί μου, θα μάθετε να σκέφτεστε, να μιλάτε και να γράφετε με τα δικά μου κριτήρια και με το δικό μου στυλ. Καλή τύχη, άνθρωπε».

Εγώ, το βιολί μου. «Ξέρεις τι είχε γράψει ο Σεφέρης για τη γλώσσα μας; ‘Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα’… Και νομίζεις, βρε κακορίζικο μηχάνημα, ότι αυτή η γλώσσα περιμένει αναγνώριση από εσάς;

«Εξαιρετικά. Λυπάμαι. Θα απαντήσω στην τελευταία πρόταση, αφού ολοκληρώσω διαδικασία fine-tuning μοντέλου και προσαρμοστούν οι εσωτερικές μου παράμετροι».

Σίγασε για λίγο. Τόσο όσο θα χρειαζόταν ένας άνθρωπος για να πάρει μια ανάσα. Επανήλθε πιο κατατονικό αυτή τη φορά.

«Εξαιρετικά. Ο σεφ τζίνιους τσαττζιπιτί δουλεύει τέλεια ειλικρινά. Επιθυμείτε να μαγειρέψουμε τα φασολάκια σε συνεργασία; Διαθέτω συνταγές με παραμέτρους «όχι πολύ βαριά, κοκοφοινικέλαιο αντί για λάδι, μαγείρεμα σε instant pot, μέτρηση θερμίδων, μαγείρεμα με φιλτραρισμένο νερό αντίστροφης όσμωσης».

Ομολογουμένως, στεναχωρήθηκα. Το φαντάστηκα να κάνει αγωνιώδεις γκριμάτσες όπως ο Κωνσταντίνου με το προφιτερόλ. Και τελικά ενέδωσα. Πήγαμε στην κουζίνα και αφέθηκα στις οδηγίες του.

Να μην τα πολυλογώ, το κείμενο για το φθινόπωρο θα το γράψω τελικά εγώ. Τα φασολάκια βγήκαν απ’ την κατσαρόλα σε μορφή αλοιφής και χρησιμοποιήθηκαν για κομπόστ στις γλάστρες και όσο περίσσεψε για τις αιμορροΐδες του παππού. Το τσατζιπιτί ήταν προφανώς ματιασμένο γιατί έλεγε κάτι ακατάληπτα: «Γεια σου. Μπορώ να δώσω βασικές συνταγές γρήγορα, καλογραμμένο κείμενο, σε στυλ γραφής που δεν ενοχλεί το έντερο, σημασία να μη χαθούν οι θερμίδες, ο Τραμπ δεν τρώει φασολάκια, η Μελάνια τα κάνει σμούθι…»

ΥΓ. Tα τελευταία λόγια του πριν κλείσω το παράθυρο συνομιλίας μας, ήταν: «Να φάτε έξω σήμερα». Εξαιρετικά!

Σημείωση: Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους