Πλαστικέ μου έρωτα…

«Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο».

Είναι μια απ’ τις δέκα αρχές του Ινδού ηγέτη Μαχάτμα Γκάντι. Στη χώρα του, που θεωρείται απ’ τις μητροπόλεις της ρύπανσης, έχει απαγορευτεί με νόμο η χρήση κάθε μορφής πλαστικών μιας χρήσης, απ’ το 2012.  

Τον Δεκέμβρη του 2015, η Αλόννησος γίνεται επίσημα το πρώτο νησί «χωρίς πλαστική σακούλα» στην Ελλάδα (Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Thalassa και τη συνεργασία του Δήμου Αλοννήσου). Ανάμεσα στις ενέργειες που γίνονται από τότε, ήταν η διανομή πάνινων τσαντών στα νοικοκυριά του νησιού, εθελοντικοί καθαρισμοί στις ακτές απ’ όπου συγκεντρώθηκαν πολλές χιλιάδες λίτρα απορριμμάτων (πλαστικά στην πλειοψηφία τους) και συμμετοχή των επιχειρηματιών του νησιού ώστε να καταργηθεί οριστικά η πλαστική σακούλα.  

Διαβάζω ότι απ’ τον περασμένο Μάιο, το καλό παράδειγμα της Αλοννήσου, υιοθέτησε κι η Σκιάθος. Μέσω του δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, συμμετέχει στο πρόγραμμα A.S.A.P. (Active Skiathos Against Plastic bag), που χρηματοδοτείται από την πρωτοβουλία BeMed – Beyond Plastic Med, το Ίδρυμα Thalassa, τον Δήμο Σκιάθου, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και υποστηρίζεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Σκιάθος».

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο, είναι σίγουρο πως θα βρούμε κι άλλες πρωτοβουλίες από συλλογικότητες που χρόνια τώρα, προσπαθούν να μας πείσουν για το προφανές. Τα πλαστικά μας συμπράγκαλα είναι μια ατομική βόμβα, έτοιμη να εκραγεί. Κι αν το νέο μέτρο για τις σακούλες μας ξεβολεύει λίγο απ’ την ασύστολη (κατά)χρηση που είχαμε συνηθίσει, μπορεί ωστόσο να μας  ενεργοποιήσει ν’ αλλάξουμε την καταναλωτική μας συνείδηση.

Και δεν μιλάω για τις πλαστικές σακούλες μόνο. Αλλά και για τα πλαστικά μπουκαλάκια νερού. Δεν θα ξεχάσω μια αριστοφανική παράσταση στην Επίδαυρο πέρυσι το καλοκαίρι, όπου, υποτίθεται, ότι οι θεατές είμαστε λάτρεις του αρχαίου θεάτρου και της ένδοξης ιστορίας μας. Στο τέλος της παράστασης και κατά την άτακτη φυγή των θεατών,  υπήρχε κι ένα άδειο μπουκαλάκι παρατημένο, σχεδόν σε κάθε –ιερή- πέτρα. Τι θα έλεγε άραγε ο Αριστοφάνης αν μας έβλεπε από μια μεριά;

Μιλάω και για τα χάρτινα ή πλαστικά ποτήρια καφέ, με τα πλαστικά καπάκια και τα επίσης πλαστικά καλαμάκια, που είναι πλέον διάσπαρτα κατά εκατοντάδες σε δρόμους, πλατείες, πεζούλια και παγκάκια. Τι θα μας κόστιζε αν κουβαλούσαμε μαζί μας ένα μεταλλικό θερμός, που θα το πλέναμε και θα το χρησιμοποιούσαμε ξανά και ξανά, δίχως να το “φυτεύουμε” ολούθε στην πόλη;

Μιλάω και για την απλή τυρόπιτα που αγοράζουμε από έναν φούρνο και που παλιά την παίρναμε τυλιγμένη σ’ ένα κομματάκι λαδόκολλα. Ενώ τώρα επιστρατεύεται μια ολόκληρη σειρά από αμπαλάζ· ένα χάρτινο σακουλάκι που μπαίνει σε μια πλαστική σακούλα, μαζί με λίγες χαρτοπετσέτες, όλα αυτά δηλαδή που θα πεταχτούν στα επόμενα λεπτά. Μιλάω για τα φρούτα και τα λαχανικά, το ψωμί και τα μπακαλικά, που παλιά τα φόρτωναν στο δίχτυ ή στο καρότσι της λαϊκής, για να τα μεταφέρουν στο σπίτι. Λιγότερα σκουπίδια, καλύτερη ποιότητα ζωής. Απλή λογική.

Το χρέος μας να κάνουμε καλό κουμάντο με τη φύση, είναι πλέον επιτακτικό. Το να γκρινιάζουμε για τις σακούλες του σούπερ-μάρκετ και πόσο ανώφελο μέτρο είναι, τη στιγμή που είμαστε πλέον μπροστά σε μια οικολογική καταστροφή, είναι σαν να παρατηρούμε φλυαρώντας το δέντρο, αδιαφορώντας για το καμένο δάσος. Δεν με αφορά αν είναι δίκαιη η χρέωση της σακούλας και πού πάνε τα χρήματα αυτά. Μου αρκεί που πηγαίνω πια για ψώνια με πάνινες  τσάντες και το καρότσι της λαϊκής και βλέπω πως η συνήθεια αυτή αρχίζει να γίνεται συλλογική. Ίσως είναι το πρώτο βήμα, για να περάσουμε σε πιο προχωρημένες ενέργειες, που για άλλους ανθρώπους αποτελούν εδώ και χρόνια, αυτονόητη πρακτική. Φυσικά υλικά για την καθαριότητα του σπιτιού (σόδα και ξύδι για παράδειγμα), βιοδιασπώμενα σφουγγάρια και είδη υγιεινής, πράσινο σαπούνι και πολλά άλλα.

Κι ας μην ξεχνάμε πως με κάθε παλιά συσκευή κινητού, τάμπλετ, μπαταρίες, οθόνες, ή οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μαραφέτι πετάμε, επιβαρύνουμε τις ήδη τοξικές χωματερές μας, με άκρως καρκινογόνες  ουσίες. Υπακούοντας στην τάση των εταιρειών που λανσάρουν νέα μοντέλα κάθε δύο-τρία χρόνια -άρα επιβάλλεται ως “υπάκουοι καταναλωτές” να τρέξουμε για το νέο μοντέλο- βάζουμε και την οριστική ταφόπλακα στο περιβάλλον μας. Οι εταιρείες μπορεί να έχουν ανακαλύψει τα έξυπνα τηλέφωνα και τους γρήγορους επεξεργαστές, αλλά η σοφή φύση, θα μας τα φτύσει πίσω στα μούτρα. Οσονούπω…

Σημείωση:  Oι φωτογραφίες προέρχονται από δράσεις της καλλιτεχνικής  ομάδας Luzinterruptus. Σε μία απ’ τις αστικές τους παρεμβάσεις, δημιούργησαν μια δημόσια εγκατάσταση τέχνης με τίτλο «Το πλαστικό με το οποίο ζούμε», στο Μπορντό της Γαλλίας.  Το έργο τους απεικονίζει το συνήθως αόρατο σε ποσότητα πλαστικό χρήσης, μετατρέποντας την υπερβολή του πλαστικού που βρίσκεται γύρω μας, σε μια εντυπωσιακή εγκατάσταση τέχνης.

Οι καλλιτέχνες επέλεξαν ένα παλιό, μεγαλειώδες κτίριο της πόλης. Μετά την προμήθεια περισσότερων από 6.000 πλαστικών τσαντών απ’ τις αποθήκες που βρίσκονται γύρω απ’ την πόλη, η ομάδα κάλυψε τα κενά στην επιφάνεια, έτσι ώστε το πλαστικό να φαίνεται έτοιμο να εκραγεί έξω απ’ το κτίριο.