Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2021

“Αν δε φας θεριό δε θεριεύεις” *


Κάθε πρωί σαν άνοιγε το παράθυρό της και αντίκριζε το πέλαγος έλεγε: «Ωχ! Δόξα σοι ο Θεός!» και ρουφούσε με τα μεγάλα ρουθούνια της τη θαλασσινή αρμύρα ηδονικά, λες και ρουφούσε όλο τον πλούτο που κρύβει μέσα της εκείνη η ωραία θάλασσα: τα λαυράκια, τα μερτζάνια, τους στακούς, τα στρείδια…

-Ωχ! Δόξα σοι ο Θεός! Σήμερα τι να ψήσω!

Δηλαδή τι να πρωτοψήσει ήθελε να πει. Να πάρει μεγάλα μύδια να τα κάνει τσακιστά, ή να πάρει μικρότερα για να τα κάνει αχνιστά ή πλακί ή τηγανητά με σκορδαλιά ή καλύτερα να τα κάνει με το ρύζι – σαλμαδάκι…
Η μέρα της άρχιζε με τον καφέ του Δημητρού που τον έψηνε πάντα μόνη της, γιατί, σαν τις μαχαρανές, η Λωξάντρα πίστευε πως απ’ το χέρι της γυναίκας του ο άντρας πρέπει να τρώει και να πίνει. Ύστερα τον βοηθούσε να ντυθεί, τον φιλούσε, τον σταύρωνε και κατέβαινε μαζί του τη σκάλα την πλατιά, που ένωνε τα δυο της μπράτσα στο πλατύσκαλο για να σε κατεβάσει απαλά στη μεγάλη μαρμαροστρωμένη αυλή που είχε κατάντικρα την ξώπορτα.

Τη γλεντά τη ζωή της η Λωξάντρα μέσα σ’ αυτή την κουζίνα. Μαγειρεύει για να τέρπει και να τέρπεται. Και όλη την ώρα δοκιμάζει το φαϊ στ’ αλάτι του. Τρώει εκείνη, δίνει και στον Ταρνανά.
-Διες και συ, πώς σε φαίνεται στ’ αλάτι του;
-Μμμμ… δυσκολεύεται να απαντήσει ο Ταρνανάς, πρέπει να ξαναδοκιμάσει.
Η Σουλτάνα, η υπηρέτρια, πατάει τις φωνές:
-Καλέ κυρία, αύριο θα μεταλάβετε, κοτόπουλο τρώτε;
-Ποιος έφαε, μωρή, κοτόπουλο;
Το φαΐ δοκίμασε η γυναίκα στ’ αλάτι του.

ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ “ΛΩΞΑΝΤΡΑ”

(* τίτλος ανάρτησης και αποσπάσματα απ’ το βιβλίο της,

εκδ. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ)

 

Η Κωνσταντινούπολη της Μαρίας Ιορδανίδου

[Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους]


32 σχόλια:

  1. Πωπω βρε Μαρία μου, τι έργο πήγες και θυμήθηκες τώρα.
    Ένα εμβληματικό πνευματικό δημιούργημα. Μια βιογραφική σειρά, την Λωξάντρα, μέσα από την οποία παρέλασε μια ολάκερη εποχή αλλά μαζί και συγκεκριμένοι χαρακτήρες, πολιτισμοί, αντιλήψεις.
    Ένα μεγάλο παράθυρο άνοιξες σήμερα στις θύμησες εκείνης της εποχής και στον πολιτισμό που έδιναν τα τηλεοπτικά μέσα.
    Καλησπέρα καλή μου φίλη και ευχές όμορφες στη μέρα σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι απ' τα πιο τρυφερά βιβλία που έχω διαβάσει, Γιάννη μου.
      Πίσω απ' τις συνταγές και τα τσουκάλια, κρύβεται μια ολόκληρη εποχή. Όπως ακριβώς το λες.
      Καλό μας βραδάκι.

      Διαγραφή
  2. Αγαπημένη Λωξάντρα! Καλά που μας τη θύμησες για να την ξαναδιαβάσω.
    Φιλάκια πολλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπημένη κι αξέχαστη.
      Τι να μας λέει το μάστερ σεφ; 😄
      Φιλί γλυκό Ρενάκι μου.

      Διαγραφή
  3. Γλυκιά μου, τόσο η Λωξάνδρα όσο και Η μάγισα της Σμύρνης είναι βιβλία που περιγράφουν ένα τρόπο ζωής που πίστεψε με το έχω ζήσει αφού κατάγομαι από μία τέτοια οικογένεια. Έτσι οι διηγήσεις της γιαγιάς, των αδελφάδων της ,οι λέξεις που μεταχειρίζονταν μπήκαν στο πετσί και στο τρόπο που έβλεπα την οικογένεια. Υπέροχο βιβλίο, υπέροχες εικόνες. "Γιαβρί μου...έλεγε η γιαγιά μου..τον άνδρα σου να τον δέχεσαι σαν "πασά"με λιχουδιές και περιποιήσεις, μα να του περνάς την δική σου επιθυμία και ότι θες ..λοξά..δίνοντας του την εντύπωση πως η απόφαση είναι δική του! ! Αυτά έλεγε η ..γιαγιά Γεωργία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κοινές μνήμες λοιπόν, Γεωργία μου. Και είναι ευλογία να έχεις τέτοιες ρίζες.
      Σοφή η γιαγιά Γεωργία, αλλά και η εγγονή δεν πάει πίσω 😘

      Διαγραφή
  4. Αχ! Μαρία μου, τι μου θύμισες τώρα, όχι που τέτοιες μνήμες ξεχνιούνται, αφού μεγάλωσα με την ευωδία του Βοσπόρου, τρώγοντας ντολμάδες, μύδια αχνιστά, σιμίτια, μαλεμπί και τόσα άλλα. Αργότερα έμαθα πως την μυρωδιά του ο Βόσπορος από τα μύδια την έπαιρνε... τότε!
    Καλά λένε, πως ότι περνάει από το στομάχι δεν ξεχνιέται ποτέ!

    ΑΦιλάκια συγκινημένα αλλά χαμογελαστά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι όταν ανακαλύπτουμε κοινές αναμνήσεις απ' τους προγόνους μας. Και οι μυρωδιές της κουζίνας μάς έχουν σημαδέψει, όπως διαπιστώνω.
      ΑΦιλάκια μοσχομυριστά Στεφανία μου!

      Διαγραφή
  5. Σπουδαιο βιβλίο...Ευκαιρία να το ξαναδιαβάσω. Αν και πέρασαν χρόνια από τότε που το διάβασα, εν τούτοις είναι ζωντανό στη μνήμη μου. Σ'ευχαριστώ για τη θύμιση.
    Καλό σου βράδυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εν μέσω Μάστερ Σεφ και άλλων εύπεπτων τηλεφαγητών, καλό είναι να ανατρέχουμε στα "φαγητά" της παιδικής μας ηλικίας, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα.
      Να είσαι καλά Άννα μου!

      Διαγραφή
  6. Ήταν το 1980 η οικογένεια νεοφερμένη στην Αθήνα (1971) προσπαθούσαμε να βρούμε τα πατήματά μας. Η τηλεόραση για μας, άγνωστο είδος, από την στιγμή που μπήκε στο σπίτι έφερε και τη Λωξάντρα στις καθημερινές απογευματινές απολαύσεις μαζί με τον καφέ. Όχι μόνο δεν χάναμε επεισόδιο, αλλά ξυπνούσε τόσες μνήμες που ζούσαμε και μεις την αγάπη της για το Δημητρό και τα παιδιά, το δυνατό συναίσθημα της πίστης, ιδιαίτερα δε τη σχέση της με την κουζίνα. Στη Πολίτισσα γιαγιά θύμιζε τη «χαμένη πατρίδα» και σε μένα όλες τις λέξεις και τα «χούγια» του πατέρα που όταν έμπαινε, κάποιες φορές, στην κουζίνα το φαγητό ήταν ιεροτελεστία. Φτωχικά ήταν μάλλον τα γεύματά μας, ωστόσο δεν έλλειπε ποτέ το ντούζικο απ’ το τραπέζι πότε με τσίρο ή ρείκι παστό (τουρίκι για τον πατέρα) πότε με τουρσί. Ήταν φορές που γελάγαμε μέχρι δακρύων με τον Ταρνανά και πότε κλαίγαμε στη θύμηση του ξεριζωμού. Ανεπανάληπτη η Μπέτυ Βαλάση.
    Έτσι αγάπησα τη Λωξάντρα, έτσι αγάπησα τη Μαρία Ιορδανίδου και την ακολούθησα στον Καύκασο και στην Αθήνα τον καιρό του πολέμου. Τι υπέροχη ανάρτηση Μαρία μου. Με συγκίνησες
    «Η Παναΐα η Μπαλουκλιώτισσα να σ’ έχει καλά»
    Καλό βράδυ!

    υ/σ Τον παλιό καλό καιρό που τα τραπεζώματα ήταν αντέτι, στις γιορτές κυρίως, κάποιοι με φώναζαν Λωξάντρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πόσο σε χαίρομαι στα σχόλιά σου! Ξετύλιξες μια ιστορία εποχής, με τις εικόνες και τις μυρωδιές της παιδικής σου ηλικίας.
      "Λωξάντρα" μου, κι εσύ με συγκίνησες πολύ ♥

      Διαγραφή
  7. Λωξάνδρα, τι αναμνήσεις.... μπροστά στην τηλεόραση με την ασπρόμαυρη ακόμα εικόνα, να κολλάμε όλη η οικογένεια για να δούμε την θρυλική Λωξάνδρα. Όχι να την δούμε, την ζούσαμε σαν ήμαστε κι εμείς εκεί, δίπλα της. Ακόμα κα αρκετά χρόνια μετά, όταν επισκέφτηκα την Πόλη, οι εικόνες και τα ακούσματα της ήταν παρόντα και τα έψαχνα.
    Υπέροχη παραγωγή με τα φτωχά μέσα της τότε ελληνικής τηλεόρασης. Το βιβλίο όμως ποτέ μου δεν το διάβασα, έστω κι αν πιστεύω ότι σχεδόν πάντα, αποδίδει καλύτερα το έργο του κάθε συγγραφέα. Ίσως διότι, η τηλεοπτική Λωξάνδρα πρόλαβε να με γεμίσει εικόνες.
    Υπέροχη εγγραφή! Την καλημέρα μου, Μαρία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όντως, η Βαλάση ήταν η απόλυτη προσωποποίηση της Λωξάντρας. Κι όσο κι αν περνούν τα χρόνια και διανύουμε την έγχρωμη ψηφιακή εποχή, πάντα αυτές οι σειρές θα διατηρούν την ποιότητα και τη στόφα της "καλής τηλεόρασης".
      Σ' ευχαριστώ πολύ, Βασίλη!

      Διαγραφή
  8. Μαρία μου θα ήταν ψέμα να πω πως το έχω διαβάσει, δεν έχω, όμως γνωρίζω και έχω ακούσει σχετικά και σίγουρα, στο άμεσο μέλλον θα το προμηθευτώ.
    Ευχαριστω και για την παράθεση των αποσπασμάτων!
    Να εισαι καλα!
    Πολλα φιλια ομορφη και γλυκια υπαρξη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είσαι πολύ νέα Κική μου, για να θυμάσαι τη σειρά αυτή. Αν πέσει το βιβλίο στα χέρια σου, αξίζει να το διαβάσεις.
      Φιλί γλυκό ♥

      Διαγραφή
  9. Τη Λωξάνδρα δεν την έχω δει, την έχω διαβάσει. Μια ολόκληρη εποχή, με τις συνήθειες, τις αντιλήψεις της, τα σκεπτικά της, με άξονα τη Λωξάνδρα ξεδιπλώνεται στις σελίδες του βιβλίου.
    Κι το απόσπασμα που επέλεξες για τίτλο, πόσο αληθινό...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πάτησα "δημοσίευση" πριν χαιρετίσω. Φιλί γλυκό Μαρία μου και συγνώμη για το συμπληρωματικό σχόλιο!
      Καλό μας ξημέρωμα!

      Διαγραφή
    2. Τι συγγνώμη βρε Μαρίνα; Χαρά μου να σχολιάζεις μια ανάρτηση με αναφορές σε μια εποχή που δεν την πρόλαβες.
      Να είσαι καλά!

      Διαγραφή
  10. Νομίζω πως όντως τέτοια αναγνώσματα αιχμαλωτίζουν μέσα τους μια ολόκληρη ζωή, έναν κόσμο που περιμένουν να ανακαλύψεις. Δεν είναι να απορείς γι αυτό αφού και σήμερα να το διαβάσεις σε ταξιδεύει σε μνήμες που ποτέ δεν υπήρχαν πριν για εσένα!

    Σε φιλώ Μαρία μου <3

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, είναι αυτό ακριβώς που γράφεις, Νικολέτα μου.
      Η Λωξάντρα είναι η γιαγιά όλων μας, κι ας μην έχουμε ρίζες απ' την Πόλη.
      Σ' ευχαριστώ πολύ!

      Διαγραφή
  11. Τι υπέροχη τηλεόραση τότε Κανελλάκι μου !! στα σπάργανά της ήταν και οι σειρές με ήθος και ουσία οι περισσότερες όπως όλα τα πρωτάκια στην αρχή τους.
    Η Λωξάντρα μια από αυτές τις υπέροχες σειρές, όπως ο Χριστός ξανασταυρώνεται και πόσα άλλα που μας καθήλωναν, ακόμα και όσοι δεν είχαμε καταβολές απέ την Πόλη!!
    Είχαμε ταυτιστεί με τους ήρωες την καθημερινότητας της Λωξάντρας και την πολίτικη μαγειρική της...
    Τι να τις κάνεις τις γκουρμεδιές αν δεν έχεις μπροστά σου ένα πιάτο μουσακά η ένα πολιτικό χαλβά γιαβρί μου;
    Αχ σ αφήνω γιατί μου άνοιξες την όρεξη Κανελλάκι μου αγαπώ σε!!❤


    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Eντάξει, μπορεί να μην έχεις ρίζες στην Πόλη, αλλά μια "Λωξάντρα" την κρύβεις μέσα σου ♥
    Ξέρεις πόσα δάκρυα έχω ρίξει με τους ιντερνετικούς λουκουμάδες σου κι εκείνα τα θεσπέσια γεμιστά σου; 😂😅
    ΣΛ & Καλή όρεξη αγαπημένη μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Καλώς σε βρήκα. Ελπίζω να σε βρίσκω καλά. Μετά από ένα διάλειμμα 4 μηνών , επέστρεψα και στη blogoγειτονιά μας και στο blog μου , με νέα ανάρτηση .

    τι ωραίες αναμνήσεις μου έφερες και σ ευχαριστώ πολύ για τούτο
    το έχω το βιβλίο της
    μικρή το διάβασα πολλές φορές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς μας ήρθες πάλι στην παρέα Δελφινάκι μου!
      Σ' ευχαριστώ για τη βολτούλα σου και σου εύχομαι καλό μήνα!

      Διαγραφή
  14. Καλημέρα. Καλή Κυρική. Αναρωτιέμαι τι σε έσπρωξε να θυμηθείς αυτό το υπέροχο έργο. Εύχομαι καλό μήνα από αύριο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στα μεγάλα ζόρια αναμοχλεύω παλιές "συνταγές" επιβίωσης της γιαγιάς.
      Η Λωξάντρα μού την θυμίζει έντονα.
      Την καλησπέρα μου Akrat...

      Διαγραφή
  15. Φοβερό το βιβλίο το εχω διαβάσει.🌻Ευχομαι καλό μήνα από αυριο με υγεία και να μας φέρει όλα τα καλά.🌻

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Αχ αυτές οι Σμυρνιες!!! Αυτό το βιβλίο δεν το έχω διαβάσει ευκαιρία να το διαβάσω έχω διαβάσει τη μάγισσα της Σμύρνης... Τι κουλτούρα τι νοικοκυροσυνη τι εξυπνάδα είχαν;
    Να σαι καλά και καλό μήνα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τότε βέβαια ήταν "τουρκόσποροι", κατά τους ξιπασμένους Ελλαδίτες...
      Δεσποινάκι μου, να έχεις έναν καλοδιάβατο μήνα, με λιακάδες και πολλά χαμόγελα 😘

      Διαγραφή

Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλιά σας.