Δώσε πόνο, Πρόεδρε!

Ήταν στην εκπνοή του 2011, την αξέχαστη εποχή που οι άνθρωποι αυτοκτονούσαν καθημερινά απ’ την απελπισία τους και το κέντρο είχε πλημμυρίσει από άστεγες οικογένειες. Επισκεπτόμασταν τακτικά τον ξενώνα αστέγων της ΜΚΟ ΚΛΙΜΑΚΑ στον Κεραμεικό. Εκεί είχαμε γνωρίσει πολλούς και αξιόλογους ανθρώπους που απ’ τη μια μέρα στην άλλη βρέθηκαν στο δρόμο, με τα λιγοστά υπάρχοντά τους σε μια πλαστική σακούλα και τα απομεινάρια της αξιοπρέπειάς τους να εξανεμίζονται με γοργούς ρυθμούς. Δεν θα ξεχάσω μια δράση που είχαμε κάνει με συναδέρφους μου στον ξενώνα, ένα ηλιόλουστο χειμωνιάτικο πρωινό του Δεκέμβρη. Αφού τακτοποιήσαμε στην αποθήκη τους διάφορα είδη πρώτης ανάγκης και τρόφιμα που είχαμε συγκεντρώσει, στρώσαμε τα τραπεζάκια που υπήρχαν στο μικρό κήπο τους για να φάμε όλοι μαζί συντροφιά. Ξαφνικά εμφανίστηκε ένα συνεργείο του BBC που έκανε ρεπορτάζ, όπως μάθαμε αργότερα, για τη φτωχοποίηση της κοινωνίας, απόρροια των μνημονίων και των επιλογών της τότε πολιτικής ηγεσίας. Οι εικόνες απ’ τις συνθήκες διαβίωσης των αστέγων, εκτός απ’ την προβολή της Οργάνωσης -που ίσως και να είχε νόημα και να ενεργοποιούσε την αλληλεγγύη και τη στήριξη των προσπαθειών της-, ήταν ένα χαρακτηριστικό δείγμα της όλης εικόνας. Φτώχεια, περιθωριοποίηση, εξαθλίωση, φόβος, τέλμα.

Είχαν επιλέξει -όχι τυχαία- την ώρα του γεύματος. Δεν θα ξεχάσω την κάμερα του ξένου δημοσιογράφου που έκανε ζουμ στις μερίδες φαγητού και στο χέρι ενός εκ των αστέγων που τσιμπολογούσε με αμηχανία το φαγητό στο κεσεδάκι. Ο δημοσιογράφος εστίαζε με δραματικό τόνο στην πρόσκαιρη ανακούφιση της πείνας ενός αδύναμου συνανθρώπου. Δεν θα ξεχάσω τη ντροπή που ένιωσαν κάποιοι. Παράτησαν σύξυλο το τραπέζι κι έψαχναν γωνιά να κρυφτούν. Δεν θα ξεχάσω επίσης, τα αγανακτισμένα σχόλια μικρής μερίδας συναδέρφων που απορούσαν «Μα γιατί δεν τρώνε το φαΐ τους αφού πεινάνε;»

«Δεν είμαστε κρέας ούτε θέαμα για τις κάμερες. Είμαστε άνθρωποι σαν κι εσάς. Μέχρι χτες δούλευα και ήθελα λίγα χρόνια για να βγω στη σύνταξη. Με πετάξανε στο δρόμο, ούτε τα υπάρχοντά μου δεν μ’ αφήσανε να πάρω. Δεν θέλω να με δουν τα παιδιά μου σ’ αυτό το χάλι. Η ντροπή είναι που με σκοτώνει κι όχι το παγκάκι και η ανέχεια». Ήταν μερικές απ’ τις κουβέντες που μοιράστηκαν μαζί μου, όσοι είχαν το κουράγιο ν’ ανοιχτούν μετά απ’ αυτήν την εισβολή στο χώρο τους. Δεν θα ξεχάσω τον Λέοντα, μια ευγενική φυσιογνωμία, έναν καλλιεργημένο αγιογράφο και πνευματικό άνθρωπο που πρωτοστατούσε στις δράσεις του ξενώνα με τα έργα και τις ιδέες του. Δεν θα ξεχάσω την οδύνη όταν διάβασα, μετά από καιρό, πως “έφυγε” από απροσδόκητο πρόβλημα υγείας. Πόσο απροσδόκητος είναι άραγε  ο σωματικός θάνατος, όταν έχει ρημαχτεί ήδη η ψυχή του ανθρώπου;

Mε αφορμή το κατάπτυστο βιντεάκι με τον άστεγο που ο φιλεύσπλαχνος ηγέτης τον σπίτωσε τελικά, με αφορμή εκείνο το καρέ που του ψήνει καφεδάκι (με βάση τη γλώσσα του σώματος, αμφιβάλλω αν ο αποστειρωμένος επισκέπτης άγγιξε καν το φλιτζάνι) και με αφορμή την απάνθρωπη μεταχείριση των ευάλωτων, όταν είναι να μαζέψουν μερικές ψήφους ευκολόπιστων τηλεθεατών…

Μ’ αυτές τις αφορμές και με άλλες τόσες, θα ήθελα να κάνω μια μικρή σκηνοθετική παρατήρηση για το γύρισμα της μελό ταινιούλας. Εκείνο το άθλιο σκουριασμένο παραθυράκι του φωταγωγού που είχε πίσω του ο ατσαλάκωτος χορηγός του άστεγου, δεν έπρεπε να το διαλέξουν ως φόντο.

Όταν κάνεις γύρισμα περί αστεγίας και στην τσέπη σου έχεις τα κλειδιά του σπιτιού σου, δεν το βάζεις αυτό.

Κι όταν μιλάς σ’ έναν άστεγο, είναι σαν να προσκυνάς ένα εικόνισμα. Θέλει ταπεινότητα, το κεφάλι χαμηλωμένο και κυρίως όχι κάμερες. Αν θέλεις να λέγεσαι Άνθρωπος.

 

«Ουαί υμίν»

 

Θα μπορούσε να ήταν ένα κοινωνικό πείραμα. Aνήμερα του Αγίου Πνεύματος, στον προαύλιο χώρο μεγάλης και πολυτελούς ενορίας. Στο εσωτερικό γίνεται το αδιαχώρητο. Κοσμοσυρροή και γύρω απ’ το εξωτερικό μανουάλι του ναού, μια  μεγάλη μεταλλική κατασκευή με άμμο και στρογγυλές υποδοχές για τις λαμπάδες. Κυρίες με σφιχτοπιασμένους κότσους δεν προλαβαίνουν να τσιτσιρίζουν αρμαθιές κεριά στο σκουρόχρωμο ζουμί για ν’ ανοίξουν χώρο. Στο εξωτερικό πωλητήριο κεριών -το επίσημο, της εκκλησίας δηλαδή- σχηματίζεται ουρά από πιστούς που περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους. Ανάμεσα στο πλήθος περιφέρονται νεαρές μανάδες και κοριτσάκια Ρομά που πουλάνε κεριά. «Πάρτε ένα κεράκι κι από ‘μένα, καλέ κυρία». Οι κυρίες ρίχνουν υποτιμητικές ματιές στ’ απλωμένα χέρια και παραμερίζουν ενοχλημένες. Κάποιες είναι και συνοφρυωμένες, λες και ήρθαν σ’ επαφή με κάτι μιαρό και παράταιρο απ’ την αισθητική τους.

Με την αρχική πρόθεση να γλυτώσω την αναμονή, αλλά και με την πεποίθηση πως η Αγία Τριάδα θα συνηγορούσε αναφανδόν να της ανάψω ένα κεράκι «μη επώνυμο», αλλά προερχόμενο απ’ την πραμάτεια ενός φτωχού κοριτσιού, την πλησίασα και της έδωσα λίγα κέρματα. Το κορίτσι πισωπάτησε τρομαγμένο. Τόσα παρακάλια που δεν συγκινούσαν κανέναν, παραξενεύτηκε μόλις με είδε ξαφνικά μπροστά της. Πήρε τα κέρματα και μου είπε συγκινημένο: «Πάρτε κι άλλα». «Μου φτάνουν αυτά», της αποκρίθηκα. Γυρνώντας για να πάω στην ουρά προς το μανουάλι, ακούω μια νεαρή κυρία να ρωτάει: «Πού πουλάνε κεριά;». Σύσσωμο το σώμα των πιστών, της υπέδειξε την παραπλήσια ουρά του επίσημου πωλητηρίου της εκκλησίας.  

«Γιατί δεν παίρνετε απ’ το κοριτσάκι που είναι πλάι σας; Κερί είναι κι αυτό. Και πιο ιερό μάλιστα». Το στιγμιαίο αντανακλαστικό της ήταν να στραφεί προς το κορίτσι. Εντελώς στιγμιαίο όμως. Επανήλθε γρήγορα στις εκκλησιαστικές της ρυθμίσεις. Ξεχώρισε στο πλήθος  το περιφερόμενο κορίτσι μ’ ένα μάτσο κεριά στα χέρια της, το σκανάρισε από πάνω ως κάτω και γύρισε προς το μέρος μου: «Μα αυτά δεν είναι της εκκλησίας». Διέκρινα στο πλήθος κάποια καλοχτενισμένα κεφάλια να ανεβοκατεβαίνουν, επαινώντας  την ηρωική στάση της. Εννοείται ότι η εν λόγω κυρία προσευχήθηκε στην ιερή εικόνα, με το επίσημο, αυθεντικό κερί της εκκλησίας,  πεπεισμένη πως έπραξε το χριστιανικό της καθήκον στο έπακρον.

Θα μπορούσε να ήταν ένα κοινωνικό πείραμα. Δεν ήταν όμως. Ήταν μια εντελώς αυθόρμητη και αυθεντική στιγμή που ανέδειξε τα κοινωνικά αντανακλαστικά μιας ομάδας ανθρώπων. Η τυφλή υποταγή στη συνήθεια και στο εκκλησιαστικό πρωτόκολλο είναι ανυπέρβλητα. Ακόμα κι αν στην άλλη μεριά της ζυγαριάς, είναι ένας ανήμπορος, ένας σακάτης ή ένα μικρό παιδί.

Καθόλου δεν θα με χάλαγε αν σηκωνόταν ξαφνικά ένας ανεμοστρόβιλος και μας έπαιρνε όλους παραμάζωμα. Ράσα, καντήλες, μεγαλόσταυρους, μάρμαρα, μανουάλια, εικόνες, κεριά αυθεντικά και κομποσκοίνια διαβασμένα στο κελί μιας ιεράς μονής (είχε κι απ’ αυτά). Να έδινε ένα σήμα  πως μας βαρέθηκε και μας σιχάθηκε η ψυχή Του…

Από μακριά, το κορίτσι με χαιρέτησε μ’ ένα συγκαταβατικό χαμόγελο και χάθηκε ανάμεσα στο ιερό ποίμνιο.

Βαλτό ήταν;

------------------------------------------------------------------------------

(η φωτογραφία είναι τυχαία απ’ το διαδίκτυο και ανήκει στο δημιουργό της)

ΕΓΩ, δεν...

 

«ΕΓΩ δεν θέλω περιπέτειες, ΕΓΩ θέλω σταθερότητα στη ζωή μου». Είπε ο καλός μου γείτονας, κύριος Δεμεμέλης, κραδαίνοντας τον δείκτη του -δεξιού πάντα χεριού του- προς το μέρος μου. Προς στιγμή φοβήθηκα, μήπως -άθελά μου- απείλησα τη σταθερότητά του, με τόσο μένος που μου φώναζε. Αργότερα κατάλαβα βέβαια, πως απευθυνόταν σε κάποιο αόρατο κοινό, εχθρικό προς τα χριστιανοπατριωτικά του ιδεώδη. Ηρέμησα. Τον άφησα σιωπηλή να ολοκληρώσει τον καθιερωμένο του μονόλογο που φέρει τον τίτλο: «ΕΓΩ δεν…».

Και το γκράντε φινάλε, με την ατάκα: «ΕΓΩ δεν είμαι δεξιός, για να ‘μαστε ξηγημένοι». (Λες και τον ρώτησε κανείς, δηλαδή…)

Αυλαία.

Σήκωσα το πλαστικό καπάκι, έριξα τα σκουπίδια στον κάδο και περίμενα, πατώντας υπομονετικά το έμβολο, μέχρι να ρίξει και τα δικά του.

Χτες βράδυ. Σταθερό σημείο συνάντησής μας, ο κάδος των σκουπιδιών.

Πώς το είχε πει ο Κομφούκιος; “Όταν παραπονιέσαι για το κακό, το διπλασιάζεις. Όταν το περιγελάς, το εξουδετερώνεις”.

Σταθερή αξία.

Photo

«Οι φίλοι μου είναι οι λέξεις που δε λέμε»

 

Οι φίλοι μου είναι οι λέξεις που δε λέμε, οι αγκαλιές

που δεν κάνουμε, τα φιλιά που δεν δίνουμε.

Οι φίλοι μου είναι τα τηλέφωνα που ξεχνάμε να

πάρουμε.

Τα χρόνια πολλά που στέλνουμε την επόμενη της

γιορτής.

Οι φίλοι μου είναι ένα τραγούδι που μας κάνει να

βουρκώνουμε. Μια εικόνα που ξεκαρδιζόμαστε. Μια

σκηνή από ταινία που λέμε και ξαναλέμε τις ατάκες

της. Το βιβλίο με τα ποιήματα που λιώσαμε,

οι φίλοι μου είναι τα αστεία που γελάμε μόνο εμείς και οι

καφέδες που δεν ξέρουμε να πίνουμε με άλλους.

 

Οι φίλοι μου είναι τα τσιγάρα κάθε που

αποφασίζουμε να το κόψουμε και τα παγωτά κάθε

που λέμε πως αρχίζουμε δίαιτα.

Οι φίλοι μου είναι τάπερ με μαγειρευτά φαγητά που

ανταλλάσσουμε όπως οι άλλοι sms.

Οι φίλοι μου είναι εκεί ακόμη κι αν απουσιάζουν.

Οι φίλοι μου είναι πολεμιστές που σπάνε τα κοντέρ.

Πατάνε τα 100 όπως οι άλλοι τα σταφύλια και

συνεχίζουν.

Πατάνε τους Έρωτες και την πατάνε απ’ αυτούς, δεν

ντρέπονται να εξευτελιστούν για μια Αγάπη,

αντίθετα αυτό τους κάνει πιο γενναίους, να μπορούν

να ξανασηκώνονται κι αμείλικτοι να ξαναπέφτουν σε

μια νέα.

Ξέρουν να επιβιώνουν κάτω από τα αισθήματα, κάτω

από τις ατυχίες κάτω από το νερό.

 

Είναι αμφίβια εξωγήινα όντα με γερό ανοσοποιητικό.

Μηχανές ζωής κι ελπίδας κόντρα σε μια κοινωνία

εξολοθρευτή.

Σπάνια απαντούν στις προκλήσεις. Προτιμούν να

εργάζονται, αγαπούν τη μοναχικότητα και διαθέτουν

καρτερία.

Οι φίλοι μου είναι τα 1000 δικά μου πρόσωπα,

όπως κι εγώ τα δικά τους άλλα 1000.

 

Γι αυτό είμαστε συνωμοτικοί κι απρόβλεπτοι.

Δεν σταματάνε να με εκπλήσσουν, δεν σταματώ να

τους θαυμάζω.

Αυτά όμως σπάνια τα λέμε.

 

Είμαστε αρκούντως επηρμένοι για να ασχολούμαστε

με ομολογίες.

Αυτά τα κάνουμε στις σπάνιες φορές που κάποιος

από μας λυγίζει. Εκείνα τα δευτερόλεπτα ξέρεις, που

ο φίλος σε γιατρεύει και μόνο που είναι εκεί.

Που σου βάζει στο τσεπάκι τα χρήματα του ενοικίου

που χρωστάς χωρίς λόγια.

Είμαστε απ΄αυτούς που κατανοούν και σπάνια

κρίνουν, γιατί κάθε που φτάνουμε στους "γκρεμούς"

μας ο καθένας, ξέρουμε πως την Κατανόηση

αναζητάμε όχι την κριτική.

 

Η κριτική συμβαίνει μετά τη σωτηρία, στο σταθερό

έδαφος της σχέσης.

Τότε που μπορείς ν' ακούσεις και να πεις τα πάντα,

αλλά όχι την ώρα του κινδύνου.

Οι φίλοι μου είναι η δική μου μοναδική περιουσία κι

εγώ ελπίζω η δική τους. Κι αυτός ο θησαυρός, για

όσους ξέρουν, είναι τόσο τεράστιος, τόσο

ανεκτίμητος που δεν ενέχει ρίσκο πτωχεύσεως.

Γιατί μοιράζεται κι όταν μοιράζεσαι πάντα κερδίζεις

τουλάχιστον σαν άνθρωπος.

Γι' αυτό οι φίλοι μου είναι μοναδικά συλλεκτικά

κομμάτια.

Με τέτοιους φίλους η αρρώστια μαραζώνει, η κρίση

δεν σ’αγγίζει, τα στραβά ισιώνουν κι εσύ

θαυματουργά χαλυβδώνεσαι.

Με τέτοιους φίλους δεν έχεις ανάγκη να πας

διακοπές, για να ξεκουραστείς, παραμένεις πάντα

ετοιμοπόλεμος για τον πιο βαρύ χειμώνα την πιο

σκληρή πανδημία την πιο αφόρητη μοναξιά.

 

Τέλλος Φίλης

Πηγή: www.doctv.gr

Φωτογραφίες: Θάνος Τσάκαλος