Τα τσιγκέλια της ιστορίας

ΑΛΤ! Αν προχωρήσεις, θα σε ναυαγήσουμε.

Αν γυρίσεις πίσω, θα σε βομβαρδίσουμε.

Αν ελπίζεις, θα σε τσακίσουμε και θα κρεμάσουμε το δέρμα σου στο τσιγκέλι.

Να μάθεις να πεθαίνεις φρόνιμα!

Συμμετείχε στον 11ο κύκλο των 25λεκτων, που φιλοξενείται στο ΚΕΙΜΕΝΟ της Μαρίας Νικολάου. Με αφορμή μια φωτογραφία της Μαρίας, ξετυλίγονται λεζάντες, μικρά κείμενα και συμπυκνωμένες σκέψεις. Την ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία της και τις αφορμές που μας δίνει, για έμπνευση, συντροφικότητα και δημιουργία.

Ένα μικρό οδοιπορικό στην πρόσφατη ιστορία μας, για να θυμόμαστε τους εγχώριους χασάπηδες και κυρίως τους τόπους που μαρτύρησαν οι ήρωες μας. Η Πρωτομαγιά -εκτός από εκθέσεις λουλουδιών και εκδρομές στο ύπαιθρο- έχει σημαδευτεί απ’ την εκτέλεση των διακοσίων ηρώων στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Μια νέα κοπέλα από τη Χίο που ζούσε στο Μετς, η Σεμίραμις, υπέστη καρδιακό επεισόδιο την Πρωτομαγιά του 1944, όταν είδε το αίμα να ρέει από ένα φορτηγό των Γερμανών που μετέφερε στην καρότσα τα πτώματα των εκτελεσμένων από το σκοπευτήριο. Η νέα γυναίκα λιποθύμησε και το πρόβλημα στην καρδιά, την ταλαιπώρησε για όλη την υπόλοιπη, σύντομη ζωή της. Ήταν ένας από τους ανθρώπους για τους οποίους δεν έγραψε ποτέ η ιστορία, αλλά βάραινε πάντα τη ψυχή της το αίμα 200 αθώων που είδε να κυλά από ένα γερμανικό καμιόνι.

Η εκτέλεση των 200 Ελλήνων πατριωτών είναι μία από τις πλέον αιματοβαμμένες σελίδες της αντίστασης κατά των Ναζί στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι κρατούμενοι  κομμουνιστές, ήταν πολιτικοί εξόριστοι επί δικτατορίας Μεταξά στην Ακροναυπλία, την Ανάφη και τον Αϊ-Στράτη. Παραδόθηκαν απ’ τους Ιταλούς, σαν ανθρώπινο εμπόρευμα, με «δελτίο αποστολής», στους Γερμανούς κατακτητές.

Τους εκτέλεσαν ως αντίποινα για τον θάνατο ενός Γερμανού στρατηγού και τριών αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας, στις 27 Απριλίου του 1944. Οι εκτελεσθέντες κρατούνταν στο στρατόπεδο-κολαστήριο του Χαϊδαρίου. Νωρίς το πρωί μετά το προσκλητήριο, εκφωνήθηκε ο κατάλογος των μελλοθάνατων που είχε συνταχθεί στα γραφεία των Ες Ες και της Ειδικής Ασφάλειας στην οδό Μέρλιν. Οι 200 μεταφέρθηκαν στο σκοπευτήριο με δέκα φορτηγά και κατά τη διάρκεια της διαδρομής, έγραφαν σημειώματα και τα πετούσαν στο δρόμο. Παραλήπτες ήταν η μάνα, ο πατέρας, τα αδέλφια, οι αγαπημένοι τους άνθρωποι και οι συναγωνιστές τους. Οι περαστικοί, θα ήταν οι ταχυδρόμοι που θα μετέφεραν τα μαντάτα…... 

//Όταν τελικά, τους έστησαν ανά ομάδες και άρχισαν οι πυροβολισμοί, είχε βγει ο ήλιος. Ήταν μια φωτεινή ζεστή μέρα και ακούγονταν μόνο ο ήχος του πολυβόλου. Λες και είχαν παγώσει όλα. Δίπλα στους Γερμανούς μερικοί Ταγματασφαλίτες-που φυλούσαν για πιθανά χτυπήματα των ανταρτών που είχαν πληροφορηθεί το γεγονός-και δυο υπάλληλοι του δήμου που βοηθούσαν με τα πτώματα. Στην τελευταία εικοσάδα έβαλαν τον Σουκατζίδη που χρησιμοποιούσαν σαν διερμηνέα. Για πολλά βράδια με ξυπνούσε αυτή η σχεδόν μεταφυσική ηρεμία τους. Όλα τελείωσαν λίγο μετά τις 10. Οι Γερμανοί φόρτωσαν τα τελευταία πτώματα και τα μετέφεραν στο Γ’ Νεκροταφείο//
[μαρτυρία Τάκη Βάζου]

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης γράφει στον πατέρα του:

«Φώτην Σουκατζίδην, Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης. Πατερούλη, πάω για εκτέλεση, να ‘σαι περήφανος για τον μονάκριβο γιο σου…»

Στην αρραβωνιαστικιά του Χαρά: «Η τελευταία σκέψη μαζί σου. Θα ‘θελα να σε κάνω ευτυχισμένη. Να βρεις σύντροφο άξιό σου και άξιό μου»

Τιμή και σεβασμό εμπνέει η στάση του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, στον οποίον οι Γερμανοί προσέφεραν τη ζωή επειδή γνώριζε πέντε γλώσσες και τον χρησιμοποιούσαν ως διερμηνέα. Έπρεπε όμως κάποιος άλλος να πάρει τη θέση του. Απάντησε ότι θα δεχόταν να ζήσει, μόνο εάν δεν πήγαινε κάποιος άλλος στο εκτελεστικό απόσπασμα, αντί για αυτόν. Οι Γερμανοί δεν συγκινήθηκαν: «200 λέει η εντολή, τόσοι θα εκτελεστούν. Ούτε ένας λιγότερος!»

«Τότε θα είμαι κι εγώ μέσα», δεν μπορώ να δεχτώ να πάρει άλλος Έλληνας την θέση μου», ήταν η απάντηση του Ναπολέοντα.

Σχεδόν οι 170 από τους 200 ήταν πρώην κρατούμενοι στην Ακροναυπλία και οι υπόλοιποι πρώην εξόριστοι στην Ανάφη. Η μεταφορά στον τόπο της εκτέλεσης γίνονταν ανά 20 άτομα.Οι αυτόπτες μάρτυρες διηγήθηκαν, ότι το χώμα δεν προλάβαινε να ρουφήξει το αίμα. Ο Σουκατζίδης, αν και ήταν το νούμερο 71, μπήκε στην τελευταία εικοσάδα για να επιτελέσει τον ρόλο του μεταφραστή. Όταν οι πρώτοι 20 στήθηκαν στον τοίχο, ο Γερμανός αξιωματικός τον ρώτησε εάν είχαν κάτι να πουν. Οι μελλοθάνατοι φώναξαν «Ζήτω η Ελλάδα! Ζήτω η λευτεριά!»Τα πτώματά τους μετέφεραν στα φορτηγά, οι επόμενοι 20 που επρόκειτο να εκτελεσθούν στο σκοπευτήριο. Το εφιαλτικό δρομολόγιο επαναλαμβάνονταν μέχρι να δολοφονηθούν όλοι. Λίγο μετά τις 10 το πρωί, οι Γερμανοί “ήρωες”, είχαν ολοκληρώσει το έργο τους, απέναντι σε αθώους πατριώτες, που ως κρατούμενοι από την εποχή του Μεταξά, δεν τους είχαν πολεμήσει ποτέ. 

Φωτογραφία απ’ τον χειμώνα του λιμού (1941-42)

Σημείωση: Από το 1942 μέχρι το 1944, εκτελέστηκαν στην Καισαριανή 739 άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα, ανάμεσά τους η 17χρονη Ηρώ Κωνσταντοπούλου και ο 14χρονος Ανδρέας Λυκουρίνος. Μόνο τον Μάιο του 1944, εκτελέστηκαν 309. Ο αριθμός είναι κατά προσέγγιση, αφού οι Γερμανοί άρχισαν να καίνε τα αρχεία τους από τον Αύγουστο του ΄44. Οι τελευταίοι συγγενείς των 200 έχουν φτιάξει τον Σύλλογο Εκτελεσθέντων της Ακροναυπλίας. Τα περισσότερα από τα μηνύματα που πέταξαν στο δρόμο οι κρατούμενοι δεν έφτασαν ποτέ στα χέρια τους…

πηγές:

https://kaisariani.gr

http://popaganda.gr

http://www.mixanitouxronou.gr/

Οι χιτλερικοί έστησαν στον τοίχο την έφηβη Ηρώ -που δεν είχε καν δικαστεί- και τη «γάζωσαν» με 17 σφαίρες- όσα ήταν και τα χρόνια της -για «παραδειγματισμό», όπως είπαν. Η ίδια λίγο πριν οι εκτελεστές της ανοίξουν πυρ, έσκισε το φόρεμά της και φώναξε: «Χτυπάτε! Κτήνη».... 

«Με τους 50, που εκτελέστηκαν πέντε – πέντε στην Καισαριανή, στις 5-9-44, ήταν και το 12χρονο παιδάκι ο Σουλδίνος. Καθώς στάθηκε ανάμεσα στους τέσσαρες άνδρες, ο Γερμανός, που το είχε αναλάβει, κατάλαβε πως ήταν πολύ μικρό στο μπόι και τα βόλια δε θα το παίρνανε. Κατέβασε λοιπόν προς τα κάτω την κάννη του πολυβόλου του. Και τότε, κείνο το ηρωικό παιδάκι, σηκώθηκε στις μύτες των ποδιών του, για να φθάσει εις το ύψος της κάννης του δημίου του! Για να μη αργήσει στο ραντεβού του με το χάρο…».

Αντώνης Φλούντζης, γιατρός του Στρατοπέδου Χαϊδαρίου, απόσπασμα του βιβλίου του «Χαϊδάρι, κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης», (εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1986). 

Μαζί με τις ευχές μου για την αυριανή Πρωτομαγιά και μια πρόταση/προτροπή, να επισκεφτείτε το Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, στο χώρο του Σκοπευτηρίου. Εθελοντές-φίλοι του Μουσείου, έστησαν και λειτουργούν έναν υποδειγματικό χώρο τιμής και μνήμης, για τους αγώνες που σήκωσε η Καισαριανή μαζί με τις υπόλοιπες ανατολικές συνοικίες. Πλούσιο εκθεσιακό υλικό και σπάνια ντοκουμέντα (ανάμεσά τους, το δωμάτιο της Ηρούς Κωνσταντοπούλου), φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα και τα πολυβόλα που θέριζαν εκείνη την περίοδο ανθρώπινες ζωές.