Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022

Αν ξαναγεννιόταν…

 


−Χαρτιά παραμονής έχετε; 

−Πώς μπήκατε στη χώρα;

−Είστε παράτυποι.

−Συλλαμβάνεστε.

−Ωραίο το παραμυθάκι σας πως είναι στην ώρα της η κοπελίτσα, αλλά σ’ εμάς δεν πιάνουν αυτά.

−Μέσα για εξακρίβωση και να λέτε κι ευχαριστώ που είμαστε ευγενικοί απόψε, λόγω της ημέρας. Χριστούγεννα έχουμε, ρε! Αλλά πού να καταλάβετε εσείς από χριστιανοσύνη; Ζώα!

°

−Γέννησε ένα αγόρι τελικά η μαυρούλα. Στο κρατητήριο το αμόλησε η άτιμη!

Σα κουνέλες γεννοβολούν όλες αυτές. Όπου βρουν, πετάνε κι ένα μούλικο.

−Να το καταγράψουμε κι αυτό, ή μπας και ψοφήσει να γλυτώσουμε τη χαρτούρα;

−Μήπως πρέπει να την πάμε σε κανένα νοσοκομείο;

−Ναι, κλείσε μια σουίτα στο Μετροπόλιταν. Ρε, πάτε καλά; Τελειώνετε να πάμε σπίτια μας. Γράψε ό,τι διάολο θέλεις και στείλ’ τους στον αγύριστο. Γιορτάζω σε λίγες ώρες, ρεεε!

−Χρόνια πολλά κι ό,τι επιθυμείτε, κύριε Διοικητά!

−Υγεία παιδιά, τίποτ’ άλλο. Την υγειά μας να ‘χουμε κι όλα τ’ άλλα γίνονται.

−Και τα παιδιά μας να ‘ναι καλά.

−Ναι, κυρίως αυτά. Τα παιδάκια μας. Άντε, καληνύχτα, και καλά Χριστούγεννα!

 


[Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους]

Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2022

Ποιος σκότωσε το πνεύμα των Χριστουγέννων;

 Αμιγώς αστυνομική & ελαφρώς εορταστική ανάρτηση

F Η υπόθεση: Παραμονές γιορτών. Ο δήμαρχος της πόλης φωταγωγεί το πιο καμαρωτό δέντρο που στόλιζε μέχρι πρότινος κάποια βουνοπλαγιά, για να τονώσει -όπως αφελώς νόμιζε- το πεσμένο ηθικό των ιθαγενών. Το βράδυ της λαμπρής τελετής ωστόσο, κάποιος παρατηρητικός περαστικός εντοπίζει ένα φρικαλέο εύρημα μέσα στο ομοίωμα φάτνης που υπάρχει στην πλατεία. Στην ξύλινη κούνια του θείου βρέφους κείτονταν κατακρεουργημένο το πνεύμα των Χριστουγέννων, μέσα σε μια λίμνη αίματος. Ποιος τόλμησε να διαπεράσει τον αστυνομικό κλοιό για να κάνει τέτοιο ειδεχθές έγκλημα; Πώς κατάφερε να ξεγελάσει τους άγρυπνους φρουρούς του στολισμένου δέντρου και να δράσει κυριολεκτικά κάτω απ’ τα μάτια τους; Την υπόθεση αναλαμβάνει να διαλευκάνει ερασιτεχνικά μια επίλεκτη ομάδα μπλόγκερς, όχι τόσο διάσημη στο ευρύ κοινό, αλλά απολύτως έμπειρη, δεμένη και αποτελεσματική. Θα καταφέρουν οι δαιμόνιοι φίλοι να εξιχνιάσουν το έγκλημα;

F Πλοκή και ήρωες:

Αριστέα: Είναι θέμα χρόνου να τον εντοπίσουμε. Για αρχή θα του στείλω ένα ενημερωτικό σημείωμα. Αν δεν παραδοθεί ως το τέλος του συμποσίου, δεν θα είμαι καθόλου ευγενική μαζί του. Μα καθόλου όμως…



Γιάννης Πητ: Σύντροφοι, αγαπημένοι. Ας μην εργαλειοποιούμε τη συζήτηση. Είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται για άλλο ένα στυγνό χτύπημα του ενδοκαπιταλιστικού επιτελείου εναντίον των εξαθλιωμένων απ’ την κρίση λαϊκών στρωμάτων.



Άιναφετς: Προτείνω να προσεγγίσουμε την υπόθεση μ’ ένα εναλλακτικό μοντέλο σκέψης. Όταν αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας σαν ένα κομμάτι του προβλήματος, θ’ αρχίσουμε σιγά σιγά να προσδιορίζουμε τις προκαταλήψεις και τους φόβους μας, κάτι που θα οδηγήσει στην αυτοεπίγνωση πως αυτό που βλέπουμε μπροστά μας δεν είναι παρά μια αντανάκλαση της εσωτερικής μας φύσης στην πιο αρχέγονη μορφή βίας.

Ρούλα: Εγώ στο μεταξύ θα σας ετοιμάσω λίγους λουκουμάδες κι ένα έξτρα ταψάκι γαλακτομπούρεκο για τη λιγούρα. Αυτού του είδους τα μυστήρια με κουράζουν λίγο, γιατί δεν είναι του γούστου μου. Μέχρι να τον επιάσετε τον αφορεσμένο, να σας πλέξω ένα μάλλινο καλυμματάκι για χειροπέδες, με ισοθερμικό εσωτερικό μαξιλαράκι; Nα μην παγώσει ο άνθρωπος, μέρες που είναι… Τι; Όχι; Καλά, μέχρι να βρείτε τότε τα κομμάτια του γρίφου, πάω να ετοιμάσω τη ζύμη για τους λουκουμάδες.



Ρένα: Να είμαστε ξηγημένοι όμως. Μόλις τελειώσουμε την έρευνα και βρούμε όλα τα κομμάτια, ΔΕΝ πετάμε τίποτα! Θα ράψουμε με τα κορίτσια ένα συλλογικό πάτσγουορκ για το μουσείο λαϊκής τέχνης. Θα το ονομάσουμε “To πάπλωμα της παρέας.  



Μαρίνα: Kαλά, παιδιά, το πρότζεκτ αυτό, χαλαρά, θα μπορούσε να παίξει σαν ρετροσπεκτίβα στο Netflix. Mε μουσική υπόκρουση από Nick Cave και μια εσάνς από χριστουγεννιάτικη διάθεση που θα μετράει αντίστροφα μέχρι το φονικό χτύπημα. Α, μπορώ να βάλω και λίγη χιονόπτωση αν θέλετε. Και φτερωτούς τάρανδους να πηγαινοέρχονται δώθε κείθε, πάνω απ’ τον δράστη, την ώρα που αυτός θα δίνει το μοιραίο χτύπημα…

Μάκης: Νταξ, η αλήθεια είναι ότι εμένα δυο πράγματα με δυσκολεύουν too much σ’ αυτή τη ζωή. Το ένα είναι το συμπόσιο της Αριστέας. Και τ’ άλλο να έρχομαι σ’ επαφή με νοσηρούς ανθρώπους. Να μη σώσει να ξαναβγάλει σιντί η Μαράϊα, που πιο ιερό όρκο δεν έχω, σας το λέω και να με θυμηθείτε. Ο τύπος μάς θεωρεί βλάκες και παίζει το παιχνίδι “ψάξε ψάξε δεν θα με βρεις”. Μάκαρος speaking.



Γλαύκη: Εγώ πάλι, παραφράζοντας ένα απόφθεγμα του Frank Zappa, θα έλεγα πως “το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν έχει πεθάνει, απλά μυρίζει λίγο περίεργα”. Καθήστε, μη στέκεστε, κερνάω καφέ.



Θάνος: Είναι όμως Near Documentary αυτό που βλέπουμε, ή πρόκειται για σκηνοθετημένη φωτογραφία; Εμένα πάντως αυτός ο δήμαρχος δε μου γεμίζει το μάτι. Πιο πολύ για μοντέλο φωτογράφησης μου κάνει, που με έντεχνα εφέ οικειοποιείται το δημόσιο χώρο για να καλύψει τις προσωπικές του φιλοδοξίες.


Βασίλειος: Συμφωνώ. Διαχρονικά στην ιστορία του τόπου εξυφαίνονται τέτοια γεγονότα με βία, προδοσία, εξευτελισμό του ανθρώπου και δόλια χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Και συνήθως ο δράστης είναι ένας υπεράνω υποψίας θεσμικός παράγοντας.

Κλαυδία: Θυμήθηκα μια αντίστοιχη περίπτωση που μου είχε διηγηθεί ο κύριος Μιλτιάδης, αξιωματικός του στρατού και μικραδερφός της Ιφιγένειας, στενής φίλης της κυρίας Εριφύλλης που εργαζόταν τραπεζοκόμα στο ΝΙΜΙΤΣ και τη γνώρισα όταν νοσηλεύτηκε ένα διάστημα εκεί, η καλή μου φίλη και γειτόνισσα Αρσινόη Κουτσούμπελη. Της γνωστής οικογενείας των Κουτσουμπέληδων, που έχουν το εργοστάσιο επεξεργασίας ντομάτας. Να μην πολυλογώ, ο κύριος Μιλτιάδης μάς διηγήθηκε το φονικό που έγινε ανήμερα πρωτοχρονιάς σ’ ένα παράπηγμα στο Δουργούτι, όπου κάτι παιδιά βρήκαν μαχαιρωμένο έναν ηλικιωμένο άντρα που ήταν ντυμένος Άγιος Βασίλης. Αρχικά οι υποψίες έπεσαν στους αλήτες της γειτονιάς και η αστυνομία τούς τουλούμιασε στο ξύλο να υπογράψουν την ομολογία τους, όπερ και εγένετο και σαπίσανε στη φυλακή τα παιδιά. Μετά από χρόνια όμως, αποδείχτηκε πως ο φονιάς ήταν τελικά ο…

T T T T T

Ε, παιδιά παρατήστε τις έρευνες. Το πνεύμα είναι μια χαρά και τα σκηνοθέτησε όλα αυτά για να δει πόσοι ενδιαφέρονται πραγματικά γι’ αυτό. Οι περισσότεροι βέβαια δεν έδωσαν σημασία στο αποκρουστικό θέαμα της φάτνης και ξεχυθήκανε στα εμπορικά κέντρα της πόλης. Λίγοι ήταν αυτοί που ειδοποίησαν την αστυνομία, αλλά κι από ‘κει τους είπαν ότι, εφόσον το δέντρο του δημάρχου είναι καλά, ουδείς άλλος λόγος ανησυχίας υπάρχει. Κάνα-δυο πιο τολμηροί έκαναν έκκληση στα κανάλια για να παίξουν “έκτακτη είδηση” και να εντοπιστεί εγκαίρως ο δράστης. Οι δημοσιογράφοι με τους οποίους μίλησαν, όμως, τους είπαν ότι η Αθήνα αποτελεί χειμερινό προορισμό για εκατομμύρια τουρίστες και δεν είναι σωστό να δυναμιτίζουν αυτό το κλίμα. Συγκεκριμένα, ο δημοσιογράφος που είχε βάρδια, τους είπε: «Μην πετάτε λάσπη στον ανεμιστήρα, κύριοι! Γυρίστε ησύχως στα σπίτια σας, φάτε, δείτε τηλεόραση και κοιμηθείτε».

F Επίλογος: Τα Χριστούγεννα θα είναι πάντα εκεί, όσο είμαστε ζωντανοί και πιασμένοι χέρι με χέρι. Και μερικές φορές οι πιο δυνατές χεραγκαλιές είναι εκ του μακρόθεν. Στη μεγάλη παρέα των μπλόγκερς είναι κι άλλοι φίλοι αγαπημένοι που για την οικονομία του σεναρίου και του χώρου, έμειναν εκτός γυρίσματος. Επιφυλάσσομαι να τους δώσω ρόλους σ’ ένα μελλοντικό “έγκλημα”. Αυτή είναι η μυστική μας συνωμοσία και από ‘κει αντλούμε όλοι κουράγιο και έμπνευση. Σας ευχαριστώ απ’ την καρδιά μου για όλα όσα μοιραστήκαμε αυτή τη δύσκολη χρονιά. Όπως το λέει κι ο Μπρεχτ στο στίχο του:

«…Τρέμουμε κι όλοι αγκαλιαζόμαστε σφιχτά

σαν τους πρωτόγονους σε σκοτεινή σπηλιά…»

 

F Συμμετείχαν με σειρά εμφανίσεως: Aριστέα, Γιάννης-Πητ, Άιναφετς, Ρούλα Σμαραγδένια, Ρένα, Μαρίνα, Μάκης, Γλαύκη, Θάνος, Baσίλειος και Kλαυδία



Βάλτε γιορτή και αγάπη στις μέρες σας, ανθρώπινα Χριστούγεννα να περάσετε και με το καλό ν’ αλλάξουμε χρονιά και κάτι άλλο που δεν είναι της παρούσης… 

[Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους]

 

 


 

Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022

Γκαράζ, αποθήκη, WC και τζάκι

 


Ψωμί σιγοψημένο στο μαντέμι κι από πάνω λαδάκι κι αλάτι. Τότε που οι πολυβιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής δεν είχαν ακόμα εισβάλλει στη ζωή μας και οι συνταγές που στύλωσαν κι ανάθρεψαν τη γενιά μας ήταν απλές κι αλάνθαστες.

Τα βράδια που το κρύο περόνιαζε το πετσί μας, η γριά μας η σόμπα άνοιγε την τεράστια αγκαλιά της και μας μάζευε τρυφερά κοντά της.  Άκουγε υπομονετικά τις κουβέντες, τους ψιθύρους, τους αναστεναγμούς ή τις κουρασμένες σιωπές μας και σαν να μας αποκρινόταν μέσα απ’ τη μαντεμένια χοάνη της που τσιτσίριζε η φωτιά. Στην επιφάνειά της σιγοψηνόταν ό,τι υπήρχε διαθέσιμο στο σπίτι.  Κάστανα χαραγμένα απ' τον πατέρα, πατάτες στο αλουμινόχαρτο ή λίγες φέτες ψωμί που είχε περισσέψει απ’ το μεσημέρι.

Κι ένα περίεργο πράγμα. Τέτοια νοστιμιά δεν γευτήκαμε από τότε, κι ας έχουμε προμηθευτεί υπερσύγχρονες κουζίνες και ντάνες τηγανιών σε όλα τα σχήματα και χρώματα.

Κι όσο περνούν τα χρόνια και πληθαίνουν οι ανέσεις, τόσο η μνήμη παίρνει φόρα και τρέχει πίσω. Λες κι έχει ανάγκη ν' απλώσει ξανά τα χέρια της πάνω απ' το μαντεμένιο καπάκι, να ζεσταθούν τα τρίσβαθα της ψυχής, εκεί που φωλιάζανε οι ελπίδες και τα παιδικά μας όνειρα.

Το καλοριφέρ έχει σκουριάσει κι ένα σκούρο ζουμί λεκιάζει τα πλακάκια.

Αδιάφορο. Χρόνια τώρα, το έχουμε παροπλίσει στην πολυκατοικία.

Ευτυχώς η “γριά” μας δεν ζει πια. Τι καλαμπούρι θα μας έκανε που, πάλι με χρόνια με καιρούς, μ’ ένα μπιντόνι πετρέλαιο και δυο χοντροκούτσουρα θα ξεχειμωνιάσουμε.

Σκούριασε κι η τσίγκινη ταμπέλα του εργολάβου στην είσοδο.

«Γκαράζ, αποθήκη, WC και τζάκι»

Αυτό το τζάκι μάς έκαψε…

Για χάρη του την ξαποστείλαμε.

------------------------------------------------------------

[Η φωτογραφία της ανάρτησης προέρχεται απ' το διαδίκτυο και ανήκει στον δημιουργό της]

Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2022

“Η ΕΛΕΝΙΤΣΑ”

 


Μας τη φέρανε στο νοσοκομείο ένα πρωί που έκανε φοβερό κρύο εκείνον τον αξέχαστο και καταραμένο χειμώνα του σαρανταδύο.


Ήταν παγωμένη και είχε τα μάτια μισόκλειστα από την εξάντληση και την πείνα. Ήταν τόση δα! Ένα λεπτοφυές γλυκό κοριτσάκι ως έξι χρονών. Ένα παιδάκι καστανό, που η πείνα, η κακουχία, το κρύο, δεν είχαν κατορθώσει να αλλοιώσουν το όμορφο προσωπάκι και την αθώα έκφραση των ματιών του.

Ένας πολισμάνος τη βρήκε μαζί με τον αδελφό της στο δρόμο και γύρευαν τα κακόμοιρα τα παιδιά αγκαλιασμένα σε μια γωνιά να ζεσταθούνε, ενώ το ξεροβόρι της Αθήνας ξεπάγιαζε και τον πιο καλοντυμένο διαβάτη.

Ναι λοιπόν, ένας πολισμάνος καλός τα λυπήθηκε τα παιδιά και μας τα έφερε στο νοσοκομείο, στη Ριζάρειο, που σ’ αυτό τότε μαζεύανε και φέρνανε όλους όσοι πέφτανε στο δρόμο από την πείνα.

Είπε στην Προϊσταμένη: «Τα βρήκα αγκαλιασμένα να τουρτουρίζουνε μέσα στα κουρέλια, κάτω στο σταθμό του Ηλεκτρικού, και τα πόνεσε η ψυχή μου».

Α, αυτή η Ομόνοια… Είναι αυτή η πλατεία που ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος ξέβραζε κείνον το χειμώνα, από τον Πειραιά και τους συνοικισμούς του, έναν κόσμο κολάσεως. Έναν κόσμο ανθρώπων πειναλέων, σκελετωμένων, με μάτια έξαλλα, που, μόλις φτάνανε στην Αθήνα, τρέχανε αμέσως στους ντενεκέδες των σκουπιδιών για να φάνε. Σα να μην είχε πια σκουπίδια ο Πειραιάς για να ψάξουν εκεί να φάνε.

Κι αλήθεια, διηγόνταν οι ίδιοι πως στον Πειραιά, γύρω από ένα ντενεκέ σκουπίδια, γίνονταν αληθινές μάχες, ανάμεσα σε σκύλους, ανθρώπους και παιδιά.

Μα ας είναι. Ας ξανάρθω στην Ελενίτσα, το κοριτσάκι που μας έφεραν στη Ριζάρειο. Στην αρχή λοιπόν, καθώς μας έφερε και δύο άλλα παιδιά ο πολισμάνος, δεν υπήρχε κανένας τρόπος να τα κρατήσουμε στο νοσοκομείο. Όλα τα κρεβάτια ήταν πιασμένα. Στην ανάγκη μάλιστα βάζαμε τα παιδιά πέντε πέντε σε κάθε κρεβάτι, για να μην τ’ αφήσουμε να πεθάνουνε με τέτοιο κρύο έξω στο δρόμο. Τα βάζαμε από τη μια και την άλλη μεριά του κρεβατιού, τα καημένα. Ναι, δεν υπήρχε λοιπόν ούτε μια μικρή θεσούλα για την Ελενίτσα.

Ο πολισμάνος, καλόκαρδος, ικέτευε την Προϊσταμένη. Μα τι να σου κάνει και αυτή; Έλεγε: «Πάρτε τουλάχιστον το κοριτσάκι… Δέστε πώς τρέμει… Είναι άσπρο το προσωπάκι του σαν το πανί… Αφήστε το το αγόρι…»

Αχ, Θεέ μου! συλλογιζόμουν εγώ, που βρισκόμουν κει δα μπροστά σ’ αυτή τη σκηνή, να, που γίνεται άθελα κανείς και σκληρός τέτοιες εποχές. Το αγόρι τι θα γινότανε; Θα το κατάπινε ασφαλώς ο δρόμος, και κανένα πρωί θα το βρίσκανε κοκαλωμένο από την παγωνιά και την πείνα. Θα το μαζεύανε και θα το ρίχνανε μέσα σ’ αυτό το κάρο, που κάθε πρωί γυρίζει στους δρόμους της Αθήνας και μαζεύει τους πεθαμένους. Και ύστερα, φύρδην μίγδην, παιδιά, γέρους, νέους, πάει και τους αδειάζει σε ένα μεγάλο λάκκο στο νεκροταφείο. Τέτοια τύχη περίμενε το αγόρι.

Ντίνο, λέει, το λέγανε, ήταν ως έντεκα χρονών αγόρι, σκελετωμένο, κι η πείνα το είχε κάνει να μοιάζει με μικρό πίθηκο, όπως άλλωστε μοιάζανε όλα τα πεινασμένα παιδιά, στο τελευταίο στάδιο που μας τα φέρνανε στο νοσοκομείο. Τους φυτρώνανε μάλιστα στο πρόσωπο και κάτι ξανθές τρίχες σαν χνούδι, πότε άσπρες, πότε ξανθές.

Τον Ντίνο όμως κάτι τον ξεχώριζε από τον πίθηκο. Ήταν τα μπλε μεγάλα του μάτια, που, είτε από το κρύο, είτε από άλλο λόγο, μοιάζανε όλο βουρκωμένα. Κοιτάζανε γύρω τον κόσμο, τον κόσμο αυτόν που ήταν όμοια η κόλαση, και βουρκώνανε. Θεέ μου, ήταν να μη βουρκώνουν τα μάτια των παιδιών, όπως και των μεγάλων, απ’ ό,τι γύρω τους βλέπανε;

Ας είναι. Στο πρόσωπο του αγοριού είχαν φυτρώσει αυτές οι περίεργες τρίχες του τελευταίου σταδίου της πείνας, που κάνανε και τους γιατρούς να απορούνε γι’ αυτό. Της Ελενίτσας όμως όχι. Το προσωπάκι της, αντίθετα από τα άλλα παιδιά, είχε γίνει διάφανο, λες και ήταν από φαρφουρί, από πολύτιμη πορσελάνα. Και τα μαλλάκια της, καστανά ανοιχτά, σγουραίνανε και γίνονταν σαν χρυσαφιά μπροστά στο μέτωπο. Τα μάτια της, σκούρα, κοιτάζανε τον κόσμο με εμπιστοσύνη. Και ήταν αυτή η έκφραση της εμπιστοσύνης προς τους ανθρώπους, που σου μαχαίρωνε την καρδιά.

Ήταν λοιπόν να σώσουμε ένα από τα δυο παιδιά. Ήταν η κρίσιμη στιγμή ν’ αποφασίσουμε ποιο από τα δυο θα έμενε στο νοσοκομείο. Και τα δύο ήταν εντελώς αδύνατο. Ούτε καν τροφή δεν υπήρχε για ένα παιδί παραπάνω. Δεν έπρεπε λοιπόν να αργοπορήσουμε. Η Προϊσταμένη δέχτηκε την πρόταση του πολισμάνου. «Καλά, είπε, θα κρατήσουμε το κοριτσάκι». Έτσι έμεινε η «Ελενίτσα μας», όπως την έλεγε ο αδελφός της.

Και η Προϊσταμένη άρχισε από καθήκον να κάνει τις ίδιες ερωτήσεις που έκανε σε όλα τα παιδιά, όσα είχαν την τύχη – ναι, την τύχη! – να μπούνε στο νοσοκομείο.

«Πόσα παιδιά είστε στο σπίτι σας;»

«Εφτά!... αποκρίθηκε το αγόρι, σαν μεγαλύτερος που μπορούσε να μιλήσει. Η Ελενίτσα μας είναι το μικρότερο, έξι χρονών».

«Από πού ερχόσαστε;»

«Από την Κοκκινιά, στον Πειραιά».

«Μάνα, πατέρα έχετε;»

«Η μάνα μας πρήστηκε από την πείνα και έπεσε στο στρώμα. Ο πατέρας ήταν χτίστης, μα έχει, λένε, πλευρίτη. Βήχει και δε δουλεύει. Τα άλλα παιδιά φύγανε από το σπίτι γιατί πεινούσανε. Καμιά φορά πάλι, πότε πότε, γυρνούνε και πάλι ματαφεύγουνε».

Αυτά είπε το αδέρφι της Ελενίτσας. Και, άμα έκανε να φύγει από το νοσοκομείο, το πιάσανε το κλάματα…  Δεν ήθελε να φύγει, ούτε να χωριστεί από  την Ελενίτσα. Έλεγε κι έκλαιγε: «Πώς να γυρίσω δίχως την Ελενίτσα μας; Εμείς στο σπίτι όλοι την αγαπάμε, γιατί μας κάνει πάντα και γελάμε. Και ποτέ δεν κλαίει, δεν πεινάει. Κάθεται σε μια μεριά, μας κοιτά και σωπαίνει. Η μάνα μας λέει γι’ αυτή πως δεν είναι σαν τ’ άλλα παιδιά. Την τρέφει ο αέρας και η καλή καρδιά».

Αχ ναι, την έτρεφε ο αέρας και η καλή καρδιά. Μα έπεσε αυτή η βαρυχειμωνιά, πρώτη φορά τόσο βαριά για την Αθήνα. Έπεσε και η πείνα και πια δε βάσταξε η Ελενίτσα. Σαν πούπουλο ελαφρύ ήταν το κορμάκι της, σαν πούπουλο στα χέρια μας την ώρα που την πήραμε, να την καθαρίσουμε κάτω στα μπάνια και ύστερα να τη βάλουμε στο κρεβάτι. Έτυχε να βρεθεί ένα μικρό, τόσο δα κρεβατάκι, για πιο μικρό μάλιστα παιδί από την Ελενίτσα. Εκεί τη βάλαμε. Ήταν τόσο μικρό το σωματάκι της! Μα πού να χωρέσει εκεί και ο αδελφός της…

«Θα έρχεσαι να τη βλέπεις κάθε απόγευμα, του είπε η Προϊσταμένη. Μην κλαις… Άμα λίγο δυναμώσει και γίνει καλά, θα την πάρεις μαζί σου».

«Κρατήστε με και μένα», ικέτευσε το αγόρι.

Μα η Προϊσταμένη, για να μην κλάψει κι αυτή (εγώ την ήξερα καλά), έμπηκε τις φωνές: «Σου είπα, φώναξε δυνατά, δεν έχομε θέση! Δεν καταλαβαίνεις που σου μιλώ ελληνικά;»

Έφυγε το αγόρι. Το είδα να στέκεται για πολλή ώρα, έτσι, μπροστά στην πόρτα του νοσοκομείου και να κοιτάζει καταπάνω τα παράθυρα.

Έξω έκανε ένα βοριά δυνατό. Και στριφογυρίζανε οι νιφάδες και χορεύανε έναν αλλόκοτο χορό, που ζαλιζόσουν να τις κοιτάζεις. Τα δέντρα της αυλής βουΐζανε και γέρνανε στον παγωμένο αέρα…

Το αγόρι έμεινε έτσι εκεί για λίγο ακόμα, μα ύστερα, σαν ξαναπέρασα εγώ από το διάδρομο και κοίταξα από το παράθυρο, δεν ήταν πια εκεί. Είχε φύγει.

Μας έμεινε λοιπόν η Ελενίτσα μας με το διάφανο προσωπάκι. Μόλις ζεστάθηκε και συνήλθε, άνοιξε τα μάτια της και κοίταξε ολόγυρά της. Αχ, τι γλυκά παιδιακίσια ματάκια! Αυτά έπρεπε να βλέπουν ανθισμένα λιβάδια, πεταλούδες, πουλιά και λουλούδια. Και όχι να κοιτάνε γύρω τα σκελετωμένα παιδιά μέσα στο θάλαμο, που βογγούσανε, υποφέρανε και πεθαίνανε…

Κοίταξε περίεργα όλο γύρω της η Ελενίτσα. Στην αρχή δεν καταλάβαινε καλά πού βρισκότανε. Έπειτα κοίταξε κι εμάς τις νοσοκόμες. Και, ποιος ξέρει… της αρέσαμε έτσι με τις άσπρες ποδιές και μας χαμογέλασε. Τι χαμόγελο! Η Προϊσταμένη δε βάσταξε, πήγε κοντά της, έσκυψε και τη φίλησε…

«Τι θέλεις, πουλί μου; της είπε. Πες μου και μη φοβάσαι».

Η Ελενίτσα μας κοίταζε. Κοίταζε την Προϊσταμένη καλά, ύστερα πάλι εμάς. Και έκανε σαν να ήθελε να πει κάποιο σπουδαίο μυστικό που ήτανε ντροπή να τ’ ακούσει κανείς… Σαν να ήθελε να πει έναν πόθο, που πάσχιζε από καιρό να τον πει, μα πάλι δεν τολμούσε.

«Τι θέλεις, μικρό μου;» την ξαναρώτησε η Προϊσταμένη. «Πες τι θέλεις. Μη φοβάσαι! Ό,τι θέλεις, αμέσως θα το ‘χεις».

Α, τι κουβέντα τολμηρή για την εποχή που ζούμε ξεστόμισε η Προϊσταμένη! Και πόσο η ίδια ύστερα υπέφερε από την κουβέντα αυτή…

«Πες μου…»

Μια φωνίτσα τότε απαλή, αδύνατη σαν αχνός, είπε δειλά:

«Θέλω… Θέλω πατατίτσες τηγανιτές!...» Και το προσωπάκι της πήρε έξαφνα μια έκφραση χαρούμενη και μαζί λίγο σαν πονηρούτσικη. «Πατατίτσες τηγανιτές!» ξανάπε και κοίταξε με τα ματάκια της, γιομάτα εμπιστοσύνη, την κυρία Προϊσταμένη.

Ταράχτηκε τότε, είδα, η κυρία Προϊσταμένη. «Πατατίτσες τηγανιτές», είπε και αυτή, σα να θυμήθηκε έξαφνα πως, πράγματι, στον κόσμο υπήρχαν κάπου πατατίτσες τηγανιτές… «Πατατίτσες;» ξανάπε η Προϊσταμένη και μας κοίταξε με ταραχή και απορία. «Πού να τις βρούμε;» έκανε πάλι κοιτάζοντας τις νοσοκόμες, που στεκόμαστε μάρτυρες βουβοί σ’ αυτήν όλη τη σκηνή…

Ναι, πού να τις βρούμε;… Πού να βρεθεί τέτοια πολυτέλεια της πατάτας μέσα σ’ ένα νοσοκομείο όπως η Ριζάρειος… Εδώ, εμείς, είχαμε μόνο ό,τι μας έδινε ο Ερυθρός Σταυρός. Φασόλια, κάποτε λακέρδα – και πάλι φασόλια και χόρτα. Γάλα περιμέναμε να μας στείλουνε κουτιά από την Ελβετία. Μα πατάτα πού να βρεθεί;

Και όμως η Ελενίτσα ήθελε και καλά τηγανιτές πατατίτσες. Με την ξαφνική της αυτή επιθυμία, μείναμε κι εμείς οι νοσοκόμες σκεφτικές. Άξαφνα κι εμείς θυμηθήκαμε τις πατατίτσες τις τηγανιτές του σπιτιού. Την ατμόσφαιρα του σπιτιού του καλού καιρού, που δε βάζαμε ποτέ με το νου μας, τότες, πως γραμμένο ήταν τέτοια πράγματα να δούνε τα μάτια μας!... Πατατίτσες τηγανιτές!... Καλέ, τι σκέφτηκε η Ελενίτσα!

Το μικρό κοριτσάκι τώρα, ξεθαρρεμένο, μας χαμογελούσε, μας κοίταζε και μας έλεγε με την παιδιακίσια φωνούλα της: «Πατατίτσες θέλω! Πατατίτσες τηγανιτές!»

Όταν της φέραμε να πιει φασουλόζουμο, δεν το ήθελε. Της είχε για καλά κολλήσει η ιδέα για πατατίτσες. Και με παιδιάστικη τώρα επιμονή, τις γύρευε. Τι ήταν να ρωτήσει η Προϊσταμένη το παιδί, τι ήθελε να φάει…

Σαν ήρθε ο γιατρός και μας είδε έτσι σκεφτικές, μας έβαλε μπροστά. Είχε τα νεύρα του. Δεν είχε όρεξη για πολλές κουβέντες. Είχαν, έλεγε, πολλά παιδιά πεθάνει χθες και σήμερα μέσα στο νοσοκομείο. Και αυτός τίποτα δεν μπορούσε να κάνει για να μην πεθάνουνε.

Ούτε φάρμακα, ούτε γάλα, ούτε τίποτα υπήρχε.

«Τι χρειαζόμαστε λοιπόν εδώ μέσα εμείς οι γιατροί;» είπε με απελπισία στην Προϊσταμένη.

Του δείξαμε την Ελενίτσα και του είπαμε για τις πατατίτσες που μας ζητούσε… Πάλι μας έβαλε μπροστά. «Μα και πατάτες αν είχατε, μας είπε, δεν έπρεπε να δώστε ευθύς να φάει στο παιδί. Θα πάθει δυσεντερία, που τώρα όλα έτσι τα θερίζει. Γάλα – δεν το καταλάβατε; - γάλα πρέπει να ‘χει το παιδί τούτο, όπως όλα τα παιδιά, για να σωθούνε. Δεν το καταλάβατε ακόμα;» μας έκανε θυμωμένος.

Τι να πούμε όμως εμείς; Ξέραμε πως γάλα δεν υπήρχε…

Ο γιατρός, πριν φύγει από το θάλαμο, πήγε ξανά κοντά στο κρεβατάκι της Ελενίτσας και, με γλυκό τρόπο τώρα, της είπε: «Άμα γίνεις καλά, μικρούλα μου, θα φας τις πατατίτσες. Όχι τώρα! Ακούς;» Και έφυγε.

Η Ελενίτσα δε μίλησε. Κοίταξε το γιατρό, κοίταξε και μας και σώπασε. Σούφρωσε μόνο το στοματάκι της. Ήταν, βλέπεις, από μικρό, μαθημένο καμιά από τις επιθυμίες της να μην της γίνεται. Θα ήταν ίσως και η πρώτη φορά που, στη ζωούλα της τη μικρή, ζήτησε κάτι. Ξεγελάστηκε η Ελενίτσα, από το περιβάλλον, από τις άσπρες ποδιές μας, το καλό χαμόγελο της Προϊσταμένης, και ζήτησε και αυτή κάτι. Στο τέλος είπε: «Δεν πειράζει» και σώπασε και έγειρε το κεφαλάκι πάνω στο μαξιλάρι και έκλεισε τα ματάκια.

Την αφήσαμε. Είχαμε και μεις άλλες δουλειές να κάνουμε, τόσα παιδιά, τόσους αρρώστους να περιποιηθούμε μέσα στο νοσοκομείο. Μπαίναμε, βγαίναμε στις αίθουσες. Ακούγαμε από μακριά, από κάτω στην είσοδο, τη φασαρία που γίνονταν εκεί, τις φωνές των ανθρώπων, που ικέτευαν τη διεύθυνση να μπούνε μέσα στο νοσοκομείο…

«Πού θέλετε, μωρέ, να σας βάλω;» ακούγονταν η δυνατή φωνή του διευθυντή. «Θέλετε να με πνίξετε;... Δεν καταλαβαίνετε ρωμέικα που σας λέω; Δεν υπάρχουν κρεβάτια!»

«Θα περιμένουμε ώσπου ν’ αδειάσει κανένα κρεβάτι», ακούστηκε να λέει μια άγνωστη φωνή.

«Μα, για να αδειάσουν κρεβάτια, πρέπει πρώτα να πεθάνουνε οι άνθρωποι. Ξέρω πότε θα πεθάνει κανείς; Μπορώ να τον βιάσω να πεθάνει;» φώναζε έξω φρενών ο διευθυντής.

Και μείς ξέραμε πως πεθαίνανε αράδα οι άνθρωποι… Μα, μόλις αδειάζανε τα κρεβάτια, έρχονταν άλλοι. Κάνανε καμιά δυο μέρες, και πάλι πεθαίνανε. Και όλοι από το ίδιο πράμα. Εξάντληση, δυσεντερίες από τα σκουπίδια που τρώγανε, κακουχία. Πραγματική αρρώστια δεν υπήρχε. Λιμός! σου λέει ο άλλος. Λιμός! Από αυτό που λένε και δέουνται στην εκκλησία να μην πέσει ποτέ στον κόσμο. Σάματι και μεις οι ίδιες δεν πεινούσαμε; Δε λιγοθυμούσανε οι νοσοκόμες από την πείνα;

Κάποτε κάποτε περνούσα και από την αίθουσα που βρισκόταν η Ελενίτσα. Πήγαινα κοντά της. Μόλις με έβλεπε, χαμογελούσε…

Μα το ίδιο απόγευμα κοκκίνισε από τον πυρετό το προσωπάκι της. Της παρουσιάστηκε η δυσεντερία. Αχ, να είχαμε τουλάχιστο να της δίναμε ρυζόνερο… Μα τίποτα, είπα, δεν είχαμε. Ρύζι; Πού να βρεθεί το ρύζι;… Ούτε γιατρικά είχαμε, ούτε τίποτα… Και σε κοιτάζανε τα μάτια των παιδιών που υποφέρανε, και τίποτε και δεν μπορούσες να τους κάνεις… Τίποτ’ άλλο παρά στο τέλος να τους κλείσεις τα ματάκια αυτά. Θεέ μου!... Μας είχε ο Θεός τόσο εγκαταλείψει;… Τι κακό κάνανε τα παιδιά;…

Το απογευματάκι ήρθε ο αδερφός της να δει την Ελενίτσα. Ήταν μαβής από το κρύο, τα μάτια του πρησμένα από το κλάμα. Κάθισε κοντά στο κρεβατάκι της αδερφούλας του και άκουσα να της λέει, καθώς περνούσα από κει: «Σου ‘φερα ένα παστέλι».

Θα είχε στους δρόμους ζητιανέψει και με τα λεφτά αυτά θα είχε αγοράσει το παστέλι.

Η Ελενίτσα το κοίταξε, λάμψανε τα ματάκια της από ευχαρίστηση, έκανε να το φάει, μα ήτανε πολύ σκληρό και το άφησε.

«Πατατίτσες… είπε. Πατατίτσες τηγανιτές θέλω».

Το αγόρι άνοιξε καλά τα μάτια του… Καλέ, τι ζητούσε η αδερφή του; Ήταν στα συγκαλά της; Δεν ήξερε πως τέτοια πράματα δεν υπήρχανε πια στον κόσμο; Της είπε το αγόρι μονάχα: «Καλά είσαι εδώ, Ελενίτσα. Αχ, μ’ αφήνεις δίπλα σου να ξαπλώσω; Είμαι τόσο αποσταμένος… Και κρυώνω!... Ξέρεις τι κρύο κάνει έξω;»

Όταν ξαναπέρασα από το θάλαμο, το αγόρι είχε φύγει μαζί μ’ όλες τις επισκέψεις. Η Ελενίτσα όμως έκαιγε από τον πυρετό. Παραμιλούσε. Έσκυψα πάνωθέ της. «Πατατίτσες…», έλεγε και άπλωνε τα χεράκια της.

Κατά το βραδάκι πέρασε ο γιατρός και κοίταξε την Ελενίτσα. Έμοιαζε ξαφνικά γερασμένος, κουρασμένος, θλιμμένος. Και ας ήταν νέος. Έμοιαζε τελευταία να ‘χει γεράσει πολύ. Όλον το χειμώνα είχε δει τόσους αρρώστους, μικρούς και μεγάλους, να πεθαίνουνε – τόσα μάτια παιδιών τον είχαν κοιτάξει, δίχως να μπορεί να τους προσφέρει καμιά βοήθεια, που να, αν και νέος, για λίγους μήνες, τα μαλλιά του ασπρίσανε εδώ στα πλάγια.

«Λοιπόν η Ελενίτσα μας;» τον ρώτησα πηγαίνοντας κοντά του.

Κούνησε το κεφάλι του. «Αν εξακολουθήσει έτσι ο πυρετός και η δυσεντερία…», είπε. Κι αμέσως, παίρνοντας ύφος αγαναχτισμένο, πρόσθεσε: «Τι! Με το φασουλόζουμο θα γιατρευτεί; Ό,τι κάνει η φύσις». Και, μουτρωμένος που δεν μπορούσε να βοηθήσει σε τίποτα, σηκώθηκε και έφυγε από το θάλαμο των παιδιών.

Έτσι πέρασε όλο εκείνο το βράδυ και το άλλο πρωί.

Η Προϊσταμένη, όταν μπήκε το απόγευμα στο θάλαμο των παιδιών, πήγε κατ’ ευθείαν κοντά στην Ελενίτσα. Όλοι πια την αγαπούσαμε. Ούτε έκλαιγε, ούτε φώναζε σαν τα άλλα παιδιά. Μόνο, σαν περνούσαμε από κει, μας χαμογελούσε.

Σα μανία μόνο της είχε κολλήσει κι όταν παραμιλούσε ακόμα έλεγε: «Θέλω πατατίτσες, πατατίτσες τηγανιτές!» με μια παιδιάστικη επιμονή άρρωστου παιδιού.

Το άλλο πρωί, σαν πέρασε ο γιατρός και την είδε, κατσούφιασε, έμεινε σκεφτικός και ύστερα, με το χέρι του, χάιδεψε τις καστανές μπουκλίτσες της Ελενίτσας. Μας είπε, κοιτάζοντάς μας, θλιμμένος:

«Δώστε της τέλος πάντων να φάει πατατίτσες, να πάει ευχαριστημένο το παιδί…»

«Α!» έκανε η Προϊσταμένη, κουνώντας το κεφάλι της. «Ώστε δεν υπάρχει πια καμιά ελπίδα;» Και αμέσως γύρισε και φώναξε σε μας τις νοσοκόμες, που καθόμαστε και την κοιτάζαμε: «Γλήγορα να μας βρείτε μια δυο πατάτες! Τι με κοιτάτε έτσι; Λέω να τρέξετε να μου οικονομήσετε καμιά πατάτα, να δώσουμε στο παιδί!»

Την κοιτάζαμε την Προϊσταμένη κι είχαμε μείνει άναυδες. Τι να της πούμε; Πως είχε τρελαθεί; Έτρωγε κανένας μας πατάτες; Είχαμε εμείς μισή πατάτα σπίτια μας; Μονάχα οι πολύ πλούσιοι θα ‘χαν, μα κι αυτοί θα τις τρώγανε στα κρυφά, για να μη τους δει κανένας.

Η Προϊσταμένη ήταν μια γυναίκα ενεργητική, που δε δίσταζε ποτέ μπροστά σε καμιά δυσκολία. Είχε κιόλας βρει κάτι με το νου της. Μας είπε: «Να πάει μια από σας, γλήγορα, στο μέγαρο απέναντι. Ξέρω την κυρία που κάθεται. Θα χτυπήσετε την πόρτα δυνατά, ως ότου σας ανοίξουν, και θα πείτε στον υπηρέτη ότι η Προϊσταμένη εδώ του νοσοκομείου σας έστειλε και ότι είναι ανάγκη να δείτε την κυρία. Θα της τα πείτε όλα όπως είναι. Μια πατάτα γυρεύει για ένα παιδάκι που ίσως πεθάνει. Τρέξτε τώρα γλήγορα!»

Έτρεξα εγώ στο απέναντι μέγαρο, χτύπησα δυνατά την πόρτα. Μου άνοιξε ένας λακές, με έβαλε κάτω στα σαλόνια…, περίμενα… Αχ, Θεέ μου, συλλογιζόμουν εγώ διαρκώς, ας κάνουμε γλήγορα, να βαστάξει η Ελενίτσα, ως ότου τις δώσουνε, τις ψήσουνε, τις ετοιμάσουνε τις τηγανιτές πατατίτσες. Με είχε πιάσει νευρικό και δε με χωρούσε ο τόπος.

Τέλος φάνηκε η οικοδέσποινα. Της είπα τι συνέβαινε.

«Ευχαρίστως, μου είπε. Δεν έχω πολλές πατάτες. Μπορώ να σας δώσω μια οκά για τους αρρώστους σας.»

Και κουδούνισε και ήρθε πάλι ο λακές. Άμα άκουσε όμως εκείνος πως η κυρά του θα έδινε μια οκά πατάτες στο νοσοκομείο, ευθύς κατέβασε τα μούτρα του και με κοίταξε βλοσυρά, σα να ‘λεγε: «Καρακάξα, να το ‘ξερα, δε θα σ’ άνοιγα την πόρτα!» Μα δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς και σε λίγο έφερε τις πατάτες.

«Ευχαριστώ», είπα και έφυγα τρέχοντας για το νοσοκομείο.

Φασαρία, συναγερμός στην κουζίνα, μόλις είδαν όλοι τους τις πατάτες. Τις κοιτάζανε όλοι σηκωμένοι από πάνω… Και, όταν τις ψήσανε, μια καθαρίστρια λιγοθύμησε, λέει, από τη μυρουδιά.

Η είδηση ότι φέρανε πατάτες πετούσε από στόμα σε στόμα ως πάνω στους αρρώστους. «Πατατίτσες τηγανιτές κάνουνε κάτω», λέγανε.

Μα η Ελενίτσα, εν τω μεταξύ, όλο και χειροτέρευε. Δεν μπορούσε πια ούτε τα ματάκια της να κρατήσει ανοιχτά. Τα άνοιγε και τα έκλεινε αμέσως. Το χειλάκι της άσπριζε. Κρύωνε.

Ένας βοηθός που πέρασε είπε: «Τι να ‘χει, ρωτάτε; Εξάντληση του οργανισμού. Βάσταξε, βάσταξε το παιδί, εξαντλήθηκε, και η δυσεντερία από πάνω την απέκαμε. Τι νομίζετε; Αυτό μας περιμένει και μας.  Θα βγάλουμε και μεις το χειμώνα;»

Είναι μερικοί άνθρωποι, έτσι, που σε αποκαρδιώνουνε, αντί να σου δώσουνε κουράγιο.

Πέρασα κοντά από το κρεβάτι της Ελενίτσας. Τη φωνάζω: «Ελενίτσα!»

«Θα σου φέρουνε, της λέω, πατατίτσες τηγανιτές».

Έρχεται  η Προϊσταμένη. Της χαϊδεύει τα μαλλιά. Την κοιτά η Ελενίτσα, της χαμογελά. Θε μου, τι χαμόγελο έχει το παιδί! Τι χαμόγελο είναι αυτό, όταν πλησιάζεις να σ’ αντικρίσει! Ράισε όλων μας η καρδιά.

Τέλος ήρθανε, φέρανε τις πατατίτσες μέσα σε ένα πιάτο όμορφες, ροδοκόκκινες, καλοτηγανισμένες. Ζευγάρια ματάκια άλλων παιδιών από τα κρεβάτια τους  κοιτάζανε!... Ανασηκώνονται…

Μα η Προϊσταμένη λέει δυνατά: «Όχι! Οι πατατίτσες είναι μόνο για την Ελενίτσα!» Και σκύβει πάνω από το κοριτσάκι και της λέει: «Ελενίτσα, να οι πατατίτσες σου! Είναι δικές σου! Σου τις φέραμε… Ελενίτσα!»

Άνοιξε τα μάτια το κοριτσάκι. Μια λάμψη χαράς πέρασε, πριν να σβήσουνε τα ματάκια του. «Α!» έκανε και χαμογέλασε και ανασηκώθηκε κομμάτι στο κρεβάτι και άπλωσε το χεράκι να τις αρπάξει. Αλλά – αχ! – το κεφαλάκι ξαφνικά έγειρε προς τα πίσω πιο άσπρο από πανί. Τα χειλάκια γινήκανε ευθύς μαβιά. Μεγάλοι κύκλοι μαύροι φανήκανε κάτω από τα μάτια.

«Ελενίτσα! Ελενίτσα!» της φωνάζει η Προϊσταμένη.

Λιγοθύμησε η Ελενίτσα!...

Τρέξαμε οι δυο νοσοκόμες που είμαστε εκεί, κοντά στο κρεβατάκι του παιδιού. Και είδαμε το ένα χεράκι πάνω στο σεντόνι να κρατά σφιχτά σφιχτά τις τηγανιτές πατατίτσες. Δεν ήθελε να τις παρατήσει. Ανάσαινε βαθιά και η αγωνία ήταν σύντομη. Μα πάντα βάσταγε τις πατατίτσες τις τηγανιτές. Δεν είχε προφτάσει ούτε στο στόμα της να τις βάλει η Ελενίτσα.

Με δυσκολία μεγάλη η Προϊσταμένη άνοιξε το χεράκι που κρατούσε τις πατατίτσες, για να μην  παρουσιαστεί έτσι μπροστά στο Θεό και λυπηθεί Εκείνος και πει: «Α, άνθρωποι τρελοί! Εγώ από όλα τα καλά σας έδωσα στη γη!... Και όμως εσείς αφήσατε την τελευταία στιγμή για να δώσετε στην Ελενίτσα λιγάκι φαΐ;»

Τα σταύρωσε λοιπόν τα χεράκια η Προϊσταμένη για να παρουσιαστεί έτσι, χωρίς πατατίτσες, μπροστά Του η Ελενίτσα. Με αδειανά και σταυρωμένα χεράκια. Στο Θεό, που καλούσε τα φτωχά παιδιά κοντά Του, για να τα βγάλει από την κόλαση της ζωής.



Λιλίκα Νάκου, «Η ΚΟΛΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ» Εκδ. ΕΣΤΙΑ (1η έκδοση: 1944)


ëΟι εικόνες ντροπής στα σούπερ μάρκετ που βάζουν αντικλεπτικά μηχανήματα στα βρεφικά γάλατα, παραπέμπουν στις μαύρες μέρες που η Λιλίκα Νάκου περιγράφει στο βιβλίο της. Πολλές οικογένειες δεν μπορούν σήμερα να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Ο Συντονιστής Τμήματος Μικρομεσαίων Γιώργος Παναγιωτόπουλος, έκανε το πιο εύστοχο σχόλιο για την άθλια νεοφιλελεύθερη ευγονική που επικρατεί:

«Μα γιατί δεν τα πνίγουν στην κούνια;… Και δεν έχουμε πια μήτε Αισχύλο μήτε αυταπάτες. Αν δεν τα πάρουμε όλα προσωπικά, θα ’μαστε τόσο ντροπιασμένοι που μήτε η Παναγιά θα καταδέχεται να της ζητήσουμε βοήθεια».