Τρίτη 25 Απριλίου 2023

Το τελευταίο κείμενο της Μυρσίνης Ζορμπά



«Η λέξη που ταιριάζει σε αυτόν τον σύντομο ορίζοντά μου είναι η ανυπαρξία. Δεν περιγράφεται, γιατί είναι ένας ου τόπος, ου χρόνος. Την περασμένη εβδομάδα στη συζήτηση με τον γιατρό κατάλαβα ότι διακόπτουμε τις χημειοθεραπείες, δεν είχαν αποτέλεσμα, και ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Επομένως η ανυπαρξία είναι αυτό που εκφράζει καλύτερα, που διατυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτό που έρχεται.

Βέβαια όλο το διάστημα, εδώ και έναν χρόνο, μέσα από τη συμπίεση, που διαρκώς μεγαλώνει, τον χρόνο που η κλεψύδρα του αδειάζει, διογκώνεται ο φόβος, που στην αρχή είχε μερικές χαραμάδες, κάποιες ελπίδες, μερικά ίσως πιθανόν, και σιγά σιγά ο φόβος καταλαμβάνει όλον τον υπάρχοντα χρόνο και είναι τόσο απόλυτος που πια δεν φοβάσαι, γιατί δεν υπάρχει μέσα σε αυτό κάτι που να κινείται, να έχει μία ροή.

Υπάρχει μόνο αυτό που ζεις και που από τη μία μεριά είναι σκοτεινό και δυσοίωνο, μια δυστοπία, από την άλλη είναι η πραγματική ζωή, αυτό το κάθε μέρα, που το επιμελείσαι, το φροντίζεις. Το φαγητό, το διάβασμα, ο καιρός έξω από το παράθυρο, τα ωραία λουλούδια, οι φίλοι, οι επικοινωνίες οι συζητήσεις, τα ενδιαφέροντα πάνω απ’ όλα, η δύναμη των ιδεών που δεν σταματάει να υπάρχει και που καταφέρνει να εξακτινωθεί πέρα από χρόνο.

Επομένως υπάρχουν οι δύο πλευρές και η ζωή είναι αυτή που κερδίζει την καθημερινότητα, οπότε αυτός ο συμπαγής όγκος του φόβου μένει εκεί, παγωμένος και παγιωμένος και σου επιτρέπει να ζήσεις αυτό που ζεις. Πιο πέρα, σηκώνοντας το βλέμμα, η ανυπαρξία είναι το πιο ρεαλιστικό… Είναι λίγο αστείο βέβαια, καμία ανυπαρξία δεν είναι ρεαλιστική, παρά μόνο άμα τη βλέπεις απ’ έξω και εγώ τη βλέπω από πολύ κοντά πια».

"- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

ëΠοια ήταν η Μυρσίνη Ζορμπά (1949-2023)

Η Μυρσίνη Ζορμπά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε το μεταπτυχιακό της στη Φιλοσοφία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Ρώμης La Sapienza. Το 2022 το ιστορικό πανεπιστήμιο έδωσε τιμητικά το όνομά της στην έδρα Νεοελληνικών Σπουδών. Υπήρξε μέλος του ΠΑΜ στον αντιδικτατορικό αγώνα, της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων και της πρώτης έκδοσης του περιοδικού "Αντί".

Το 2000 εξελέγη ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ. Συνεργάστηκε με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη ως διευθύντρια του πολιτικού γραφείου του. Το 2018 ανέλαβε το υπουργείο Πολιτισμού έπειτα από πρόσκληση του Αλέξη Τσίπρα.

Η είδηση του θανάτου της έγινε γνωστή την Πέμπτη 20 Απριλίου το βράδυ.

Πηγή: ΑΛΛΟΣ ΤΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Παρασκευή 21 Απριλίου 2023

«Μη με λησμόνει»

30ο συμπόσιο ποίησης - συμμετοχή


 

Σήμερα είδα τον παππού μπροστάρη στην πορεία

αρμένιζε το ματωμένο μαντήλι του σα φλογερή παντιέρα

κι η γιαγιά ξοπίσω του

μπαρουτοκαπνισμένη απ’ τα χαλάσματα της Σμύρνης

κι ο πατέρας απ’ το κολαστήρι της Γυάρου

«ΛΑ-Ο-ΚΡΑ-ΤΙ-Α» σπάραζε με όση φωνή του απόμενε

κι η μάνα εκεί, τρέχει να τον συντρέξει

με το φτωχικό της φουστανάκι ξεσκισμένο

απ’ τις βουρδουλιές του Αλφαμίτη

«Καημένη μάνα, ακόμα να φανεί η άνοιξη»

«Ακολούθα το δρόμο τον κόκκινο απ’ το αίμα μας/

Γίνε εσύ η άνοιξη, ψυχή μου»

Γέρικο σκαρί η ιστορία και ταξιδεύει

ρίχνει άγκυρα στην πλατεία του άγνωστου Έλληνα

ανοίγουν τ’ αμπάρια της και ξεχύνονται

πλημμυρίδες δάκρυα, σπαράγματα, συνθήματα

εκεί προγόνοι και χαροκαμένες μανάδες

εκεί κι οι νεκροί εργάτες απ’ τα Δεκεμβριανά

υψωμένες γροθιές κι ένα πανό κυματίζει μεσίστιο

«Ή αλυσίδες ή όπλα»

εκεί κι οι φοιτητές του Πολυτεχνείου

εκεί κι όσους έλιωσε του τύραννου η αρβύλα

εκεί και τα παιδιά των παιδιών μας

με τα όνειρά τους κουρελιασμένα

αλλά με το ατσάλινο πείσμα που έχει ο παππούς

στην κεφαλή της πορείας

 

ένα κορίτσι στεφανωμένο

ίδιο η άνοιξη

δίνει το σύνθημα

τινάζει αγέρωχη τα μαλλιά της

κυματίζει πίσω της η λαοθάλασσα

το φαρμακερό βέλος του χωροφύλακα χτυπάει κατάκαρδα

ανθάκια λεμονιάς ξεχύνονται απ’ το στήθος της

πανάκριβη κι αυτή η άνοιξη

κι ο δρόμος προς την αθανασία

σπαρμένος είναι με

«μη με λησμόνει».

 

*************

Artwork: Tim Burton

 


ëΣυμμετείχε στο 30o Συμπόσιο Ποίησης της Αριστέας μας. Με οδηγό τις λέξεις “δρόμος – διαδρομή – πορεία”, γράφτηκαν 24 εξαιρετικές συμμετοχές. Ευχαριστώ τους φίλους-μπλόγκερς για τη σύμπλευση, αλλά και την οικοδέσποινα του συμποσίου γι’ αυτό το πρόσημο “συν” που θέτει διαρκώς στην παρέα και στα δρώμενα που οργανώνει. Καλές διαδρομές να έχουμε στην πορεία που έχει χαράξει ο καθένας μας, με κοινή αφετηρία πάντα την ευγενή άμιλλα και τη σύμπνοια. Κάθε προσωπικό αποτύπωμα στην τέχνη άλλωστε, όταν είναι μέρος ενός συνόλου, αποκτάει άλλες διαστάσεις και δυναμική. Όπως είχε πει κι ο αλησμόνητος Λεωνίδας Κύρκος: «Να μάθουμε την τέχνη να συνεργαζόμαστε».

Σάββατο 8 Απριλίου 2023

Περιμένοντας την Ανάσταση

 «Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα» (Γ. Σεφέρης)

Ετοιμασίες για την ημέρα του Πάσχα στην Πάρο, 1965-1975.
Φωτογραφία Ζαχαρίας Στέλλας. Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη.

Σάββατο του Λαζάρου σήμερα. Μια γιορτή που συμβολίζει τη νίκη ενάντια στο θάνατο. Την έλευση της Ανάστασης και την αναγέννηση της φύσης.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, η ανάμνηση των όσων είδε ο Λάζαρος στο βασίλειο του Άδη, άφησε τρόμο και πόνο στην ψυχή του:

         Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες

         είδα φόβους είδα τρόμους είδα βάσανα και πόνους.

Στη διάρκεια της δεύτερης ζωής του δε γέλασε ποτέ παρά μόνο μία φορά όταν είδε στο παζάρι κάποιον χωρικό να κλέβει κρυφά μια στάμνα από το σταμνά και να ξεφεύγει χωρίς να τον αντιληφθεί κανείς. Τότε χαμογελώντας είπε τα εξής: βρε τον ταλαίπωρο για δες πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί…..ξεχνά ότι είναι ένα κομμάτι χώμα κι αυτός όπως και το σταμνί. Το ένα χώμα κλέβει τ’ αλλο! Μα δεν είναι να γελούν και οι πικραμένοι; Τα λόγια αυτά του Αγίου έχουν μείνει σε λαϊκές φράσεις όπως αυτή των Κυθήρων: Ο ένας πηλός κλέβει τον άλλο πηλό.

Πηγή

Εικόνες της Μεγάλης Εβδομάδας από τη Μονή Σιμωνόπετρας στο Άγιο Όρος. Φωτογραφία: Κώστας Μπαλάφας - Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη

Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας

Κάτωχρος κι εξαντλημένος ο Ιησούς στάθηκε κοντά στον τάφο.

"Λάζαρε, βγες έξω", φώναξε. Όλοι περίμεναν. Κι ο φτωχός

νεκρός, που ένιωσε ότι εδώ στον τάφο του παίζεται η τύχη του

κόσμου, τι να ΄κανε; Η γη είχε χαθεί,

πώς θ’ άφηνε χωρίς ανάσταση έναν ολάκερο ουρανό...

Κι εγώ χρειάζομαι τη βοήθεια του Θεού

- Κύριε, βοήθησέ με, του λέω, χάνομαι.

- Μα αυτή είναι η βοήθειά μου - να χαθείς...

Για να σε ψάχνουν στους αιώνες!

«Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας» -ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

Πάρος, 1965-1975. Φωτογραφία Ζαχαρίας Στέλλας

“Να ‘ναι αλήθεια πως μετά απ’ αυτή τη ζωή μας

θα μας ξυπνήσουνε μια μέρα σάλπιγγες τρομαχτικές;

Συγχώρα με, Θε μου, όμως παρηγοριέμαι

πως η δική μας νεκρανάσταση θε να σημάνει

απλά και μόνο το λάληλμα του πετεινού.

Θα μείνουμε για λίγο ακόμα ξαπλωμένοι

κι ο πρώτος που θα σηκωθεί θα ‘ναι η μητέρα

θα την ακούσουμε να σκαλίζει απαλά τη φωτιά

απαλά ν’ ακουμπά τη χύτρα πάνω στη σόμπα

νωχελικά να τραβά μια κούπα απ’ το ντουλάπι

τότε θα ‘μαστε πάλι ζωντανοί.”

Βλάντιμιρ Χολάν - «ΑΝΑΣΤΑΣΗ»

Ήπειρος, 1957. Φωτογραφία Κώστας Μπαλάφας

Τον ξεχώρισα μόλις τον είδα, ήμουνα τακτική στα κηρύγματά του,
πούλησα κι ένα κτηματάκι της θειας μου για να τον ακολουθήσω.
Όμως όταν πια όλα τα ξόδεψα, αποφάσισα να πουλήσω και το κορμί μου,
στην αρχή στους ανθρώπους των καραβανιών, κατόπι στους τελώνες∙
κοιμήθηκα με σκληροτράχηλους Ρωμαίους κι οι Φαρισαίοι δε μου είναι άγνωστοι.
Κι όμως μέσα σ’ αυτά δεν ξεχνούσα τα μάτια του.
Μήνες για χάρη του έτρεχα απ’ τον Ναό στο λιμάνι
κι απ’ την πόλη στο Όρος των Ελαιών.

Κύριε μυροπώλη, κάντε μου, σας παρακαλώ, μια μικρή έκπτωση.
Για ένα βάζο αλάβαστρου δε φτάνουν οι οικονομίες μου.
Κι όμως πρέπει να αποχτήσω αυτό το μύρο με τα σαράντα αρώματα.

Μ’ αυτό το μύρο θ’ αλείψω τα πόδια του,
μ’ αυτά τα μαλλιά θα σφουγγίσω τα πόδια του,
μ’ αυτά τα χείλη, τα πόδια του τα εξαίσια κι άχραντα θα φιλήσω.
Ξέρω, είναι πολύ αυτό το μύρο για τη μετάνοια,
ωστόσο για τον έρωτα είναι λίγο.
Κι αν μια μέρα ασπαστώ τον χριστιανισμό, θα είναι για την αγάπη του∙
κι αν μαρτυρήσω γι’ Αυτόν, θα ’ναι η αγάπη του που θα μ’ εμπνέει.
Γιατί, κύριε, ο έρωτας μου ανάβει την πίστη κι η αγάπη τη μετάνοια
κι ίσως μείνει αιώνια τ’ όνομά μου σα σύμβολο
εκείνων που σώθηκαν και λυτρώθηκαν «ότι ηγάπησαν πολύ».

Ντίνος Χριστιανόπουλος – «Μαγδαληνή» (Από τη συλλογή «Εποχή των ισχνών αγελάδων»)

Απ' το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη

Με το καλό να υποδεχτούμε την πολυπόθητη «Ανάσταση» και το πανάρχαιο αισιόδοξο μήνυμα που σηματοδοτεί αυτή η γιορτή.

Καλή Μεγαλοβδομάδα, με αγάπη στις καρδιές μας Y