«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή» [*]

 

To ημερολόγιο γράφει Δευτέρα 27 Μαρτίου 2023 (παγκόσμια ημέρα θεάτρου) και γύρω στις 11.00 το πρωί, η σιδερένια πόρτα των φυλακών ανηλίκων στον Αυλώνα, ανοίγει για να μας υποδεχτεί. Παρέα με ένα νέο παιδί που είναι, μεταξύ όλων των άλλων, δραστήριος ακτιβιστής και υπέρμαχος της έμπρακτης αλληλεγγύης, διασχίζουμε τις φυλακές, αγκαλιά με τα βιβλία μας και τη λαχτάρα μας να έρθουμε σ’ επαφή με τους μαθητές του σχολείου. Ο Νικόλας Κολυτάς είναι νομικός και δημοσιογράφος, πρόσφατα δε εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο «Ξεριζωμένος βασιλικός» (εκδ. 24γράμματα). Με αφορμή την παρουσίαση των βιβλίων μας, η κοινή μας επιδίωξη είναι να ανοίξουμε ένα δίαυλο επικοινωνίας και γόνιμης συζήτησης με όσους μαθητές θα επέλεγαν να παρακολουθήσουν αυτές τις 2 διδακτικές ώρες κοντά μας, παρουσία του Πέτρου Δαμιανού που στήριξε και φρόντισε να υλοποιηθεί αυτή η δράση.

Ο Πέτρος Δαμιανός είναι διευθυντής στο κατάστημα κράτησης ανηλίκων Αυλώνα. Κουβαλά στις πλάτες του 28 χρόνια αγώνα προκειμένου να χτίσει εκπαιδευτικό σύστημα μέσα στις φυλακές. Η ιστορία του πάει πίσω στο '94, όταν ξεκίνησε εθελοντικά ως εκπαιδευτής σε ιδρύματα. Από το 2000, ξεκινά μια μακρά πορεία ως διευθυντής του σχολείου των φυλακών Αυλώνα, όπου υπάρχει πλέον Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο και ΙΕΚ. Πρόκειται για εκπαιδευτική επανάσταση, δεδομένου ότι σε καμία άλλη φυλακή νέων ή ενηλίκων δεν υφίστανται όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Ο Νικόλας παρουσιάζει το βιβλίο μου κι εγώ το δικό του. Αν και διαφορετικού ύφους τα βιβλία μας, αστυνομικό μυθιστόρημα του Νικόλα, ποίηση με εικαστικά το δικό μου, οι ιδέες μας εφάπτονται και καταλήγουν στον ίδιο τερματικό σταθμό. Αλληλεγγύη, ένας κόσμος «Χωρίς σύνορα», πάντα με το μέρος των καταπιεσμένων και των ευάλωτων. Κοντά μας έρχεται και η φιλόλογος του λυκείου. Κάθεται ανάμεσα στα παιδιά.

Το μούδιασμα των πρώτων λεπτών μέχρι να γνωριστούμε καλύτερα, διαδέχεται μια ανοιχτή κουβέντα με αυθόρμητες ερωτήσεις που καταδεικνύουν τη δίψα για επικοινωνία και επαφή με τις λέξεις, τις ιδέες και τα ερωτήματα που θέτουν τα βιβλία μας. Κάποιοι βοηθούν με τη μετάφραση στη γλώσσα του διπλανού τους που δεν καταλαβαίνει όλα όσα λέμε. Οι πιο τολμηροί σηκώνουν χέρια και θέτουν ερωτήσεις. Ακολουθούν κι άλλοι. Ρατσισμός, ελευθερία και δικαιοσύνη, μονοπωλούν το ενδιαφέρον τους. Μπαίνει η ιδέα απ’ τη μεριά μας, να επιχειρήσουν να γράψουν εντυπώσεις μετά την ανάγνωση των βιβλίων μας. Λίγες λέξεις, ένα συναίσθημα, ό,τι θέλουν να εκφράσουν. Ο καθένας με τον τρόπο του. Με την αμυδρή ελπίδα πως ίσως θα μπορούσαμε να τα δουλέψουμε και να βγει ένα συλλογικό βιβλίο. Ποιος ξέρει; Μπορεί και να το καταφέρουμε κι αυτό…

Γνωρίζοντας κι άλλους εκπαιδευτικούς μετά τη λήξη της παρουσίασης, διαπιστώνουμε με πόση αγάπη και κατανόηση βρίσκονται στο πλευρό των μαθητών.

Κι όπως έγραψε κι ο Νικόλας στην ανάρτησή του: “Από σήμερα στη βιβλιοθήκη του σχολείου θα υπάρχουν 24 βιβλία παραπάνω. Δωρίσαμε τα βιβλία μας με την Μαρία με όλη μας την ψυχή. Και ελπίζουμε αυτή η σχέση να έχει συνέχεια. Γιατί όπου υπάρχει αλληλεγγύη και κατανόηση, υπάρχει και ζωή”.

Θερμές ευχαριστίες και στον εκδότη μας Γιώργο Δαμιανό που απ’ την πρώτη στιγμή αγκάλιασε την ιδέα μας και πρόσφερε τα βιβλία που δωρίσαμε στη βιβλιοθήκη του σχολείου.

ëΚι ένα αφιέρωμα στην ψυχή του σχολείου που αξίζει να διαβάσουμε όλοι, για να διαπιστώσουμε τις δυσκολίες και το καθόλου υποστηρικτικό κατεστημένο που μάχεται καθημερινά, χρόνια τώρα.

«Εκεί που ανθίζουν και τ’ αγκάθια. Ο άοκνος εργάτης διευθυντής του σχολείου των φυλακών Αυλώνας Πέτρος Δαμιανός μιλά στην ΑΥΓΗ της Κυριακής για το πώς ανθίζουν οι ψυχές των έγκλειστων παιδιών του».

[*] Βίκτωρ Ουγκώ

Σε παλιό στυλ

 

Οι εραστές είναι ακριβά, ένδοξα κύπελλα, όπου ο ένας πίνει τον άλλον.
Το πρωί πηγαίνουν σε ολοπόρφυρους, βασιλικούς δρόμους
και το βράδυ πλαγιάζουν σε κρεβάτια κι από θρύλους πιο βαθειά.

Κι αν καμιά φορά τούς δεις να παραπατάνε
ή να παίρνουν μονοπάτια άγνωστα και μυθικά — μην ξαφνιαστείς,
γιατί οι εραστές είναι τυφλοί, με τα ωχρά τους βλέφαρα κλειστά
ο ένας απ’ τη λάμψη του άλλου.

Οι εραστές δε βλέπουν,
μόνο αγγίζονται,
μα οι ρόγες των δακτύλων τους είναι τα ίδια τα πελώρια,
τα πάντα έκπληκτα, μάτια του Θεού.

Τάσος Λειβαδίτης

Φωτογραφία: ΓΙΟΒΑΝΑΚΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ “ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ”

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ Y~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

ëΑφιερωμένο σ’ όσους βγαίνουν για πόλεμο με μοναδική τους πανοπλία ένα λευκό πουκάμισο. Πάναγνο και λευκό, σαν την αγάπη που κατατροπώνει το σκοτάδι.

«Μαμά κοιμήσου γιατί θ’ αργήσω» [*]

Για όσους εργάζονται σε πολυεθνικές, ο σικάτος όρος “Outsourcing” είναι πασίγνωστος, αφού εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια. Αόρατοι υπάλληλοι που, αν και εργάζονται για μια εταιρεία, δεν ανήκουν σ’ αυτήν, αλλά σ’ έναν υπεργολάβο που αναλαμβάνει τη βρώμικη δουλειά. Συμβάσεις, μισθούς, ένσημα, και όλα τα συμπαραμαρτούντα. Οι υπάλληλοι-πασπαρτού σαφώς και μετακινούνται από εταιρεία σε εταιρεία, ανάλογα με τις ανάγκες των πελατών, αλλά και για να αποφεύγεται η πολύχρονη παραμονή τους σε μια θέση που θα τους παρείχε εμπειρία, εξειδίκευση, άρα και διεκδίκηση για καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Τα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής είναι να θησαυρίζουν «εταιρείες-μεσάζοντες» που παράγουν «αέρα κοπανιστό» και που συνήθως ανήκουν σε μια πυραμίδα ξένων ομίλων. Οι όμιλοι αυτοί και τα παρακλάδια τους διαθέτουν κομψές επωνυμίες (συνήθως συμπεριλαμβάνεται η λέξη “solutions”) και πιθανότατα θα είναι αυτοί που -ευκαιρίας δοθείσης-  θα σου πλειστηριάσουν το σπίτι.

Και το κυριότερο. Ως "υπάλληλος-πασπαρτού" θα εργαστεί ο γιος σου, η κόρη σου και σίγουρα τα εγγόνια σου. Το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι  να έχει έναν καλλιεργημένο προϊστάμενο που δεν θα του κάνει τη ζωή κόλαση, επειδή αυτό ακριβώς τού κάνει και ο δικός του προϊστάμενος. Θα πληρώνεται σε μεταγενέστερη ημερομηνία και με λιγότερες αποδοχές και μπόνους απ’ τους συναδέρφους του που ανήκουν στο δυναμικό της μαμάς-εταιρείας. Και γενικά η καριέρα του θα είναι σαν αυτή της Ελενίτσας στο φωτογραφείο που εργαζόταν ο αλησμόνητος Βέγγος, στην ταινία «Πολυτεχνίτης και Ερημοσπίτης». Για το μέτρημα, για να κρατάει τα γράδα ανάμεσα στον επιθυμητό και στον ρεαλιστικό αριθμό απασχολουμένων ενός οργανισμού. Μ’ αυτό τον τρόπο είναι όλοι ευχαριστημένοι, εκτός βέβαια απ’ τον εργαζόμενο.

Όλα αυτά τα ωραία θα συμβούν στο «τυχερό» παιδί που θα επιβιώσει, αφού έχει περάσει όλες τις συμπληγάδες του κράτους. Τυχερό αν χρειαστεί θεραπεία και βρεθεί διαθέσιμος γιατρός και δημόσιο νοσοκομείο. Τυχερό αν τελειώσει αλώβητο το ελληνικό σχολείο και υπάρχει η οικονομική ευχέρεια για φροντιστήριο που θα του εξασφαλίσει μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τυχερό αν δεν το πλακώσουν στο ξύλο σε κάποια πλατεία οι φρουροί της «τάξης»,  ή δεν εκπαραθυρωθεί από κάποιο πανεπιστημιακό περβάζι, ή αν δεν πέσει η οροφή της σχολής που φοιτά. Τυχερό αν δεν πέσει θύμα σωματικής και ψυχολογικής βίας απ’ τα υπεράνω πάσης υποψίας κυκλώματα. Τυχερό αν εκείνη την κακιά ώρα που θα ταξιδέψει με το τραίνο, θα διασχίζει το κομμάτι εκείνο που διαθέτει φωτοσήματα και ο μηχανοδηγός θα είναι κι αυτός τυχερός και δεν θα πάθει κάποιο εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο ενώ είναι στο τιμόνι. Κι αν ο σταθμάρχης δεν έχει κουραστεί να σηκώνει στις πλάτες του την ευθύνη και τις αμαρτίες άλλων. Που διαχρονικά μασούν τους πόρους ενός υγιούς οργανισμού, κι αφού τον καταστήσουν προβληματικό, τον τεμαχίζουν σε μικρά κομμάτια και τον ξεπουλάνε, δίκην εξυγίανσης, σε πρόθυμους ιδιώτες επενδυτές.

Τυχερό αν το πούλμαν που το πάει εκδρομή δεν κοπεί στα δύο, κι αν το μηχανάκι του δεν χτυπηθεί από έναν απρόσεκτο οδηγό, αλλά κι αν ακόμα γίνει αυτό, τυχερό θα είναι αν έρθει εγκαίρως ένα ασθενοφόρο κι αν υπάρχει διαθέσιμος γιατρός στο εφημερεύον. Κι αν βρεθεί και διαθέσιμη κλίνη, θα είναι ο σούπερ τυχερός του τζόκερ.

Τυχερό γενικά, αν καταφέρει να επιβιώσει ως outsoursing πολίτης αυτής της χώρας. Γιατί το headcount της “επιχείρησης” περιλαμβάνει αποκλειστικά τους πορφυρογέννητους και τους εκλεκτούς τους. Κι άντε να εξηγήσεις σ’ αυτή τη δύσμοιρη μάνα που περιμένει ν’ αναγνωρίσει ό,τι σάρκα απόμεινε, πως το παιδί της θα ζούσε σήμερα, αν είχε την τύχη να επιβιβαστεί δυο βαγόνια πιο πίσω…

 

ëΟ τίτλος της ανάρτησης ήταν η τελευταία φράση που είπε στη μητέρα του ο 20χρονος φοιτητής απ’ την Καρδίτσα Αναστάσιος Κουτσόπουλος. Μέχρι στιγμής, παραμένει ανάμεσα στους αγνοούμενους.

ëΟι φωτογραφίες και τα σκίτσα της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους.

 

Δαχτυλιές στα τζάμια

 

−Όχι μωρέ, δεν ανησυχώ για εσάς. Σιγά που θα χολοσκάσω. Tα νεύρα μου έχω που λερώνετε τα τζάμια. Πάνω που τα είχα κάνει λαμπίκο. Ούτε ένα τόσο δα αλλόγλωσσο λεκεδάκι δεν υπήρχε. Όλα παστρικά, χριστιανικά και γαλανόλευκα. Κι αν περιμένετε τώρα με περισσό θράσος να σας ανοίξω την εξώθυρα, είστε γελασμένα. Δεν υποκύπτω στα παιδικά σας τσαλίμια, εγώ! Και να λέτε κι ευχαριστώ που δεν σας πυροβολώ στο δόξα πατρί. Που δεν σας βουτάω πίσω στη θάλασσα να σας φάνε οι σμέρνες. Που δεν σας περνάω απέναντι στο ξερονήσι να ψοφήσετε απ’ τη δίψα.

−Tι παραμιλάς πάλι, ρε Παντελή; Ποιος σε πείραξε;

−Τι ρωτάς κι εσύ; Δεν βλέπεις πώς ρήμαξε η ζωή μας; Φύγανε τα παιδιά μας μετανάστες κι ερήμωσε το νησί μας, Παναγή. Και σα να μην έφταναν τόσα βάσανα, μας κουβαλήθηκαν κι οι βρωμιάρηδες από τ’ αντικρινά παράλια.

−Τι σου κάνανε δηλαδή; Εσύ ούτε που έχεις πατήσει ποτέ να συνδράμεις, κάθε που έχουμε διάσωση.

−Aν είσαι χριστιανός!... Πώς είναι δυνατόν να συντρέχεις τους αλλόθρησκους;

−Κι εσύ που είσαι, τι χριστιανικό κάνεις στη ζωή σου, ρε Παντελή;

−Είναι να το ρωτάς; Δεν είμαι ολημερίς στο εκκλησάκι μας να το φροντίζω; Δεν το καθαρίζω ανελλιπώς, δεν ποτίζω τους βασιλικούς, δεν τρέχω κάθε μέρα στο ξεροβόρι για να τραβώ την τριχιά της καμπάνας μας, δεν ασπρίζω κάθε Λαμπρή τις πεζούλες, δεν ανάβω τα καντήλια κάθε που σουρουπώνει, δεν γυαλίζω τα τάματα και τα μανουάλια; Μα κάτι ερωτήσεις που κάνεις, καημένε!

−Καλά όλα αυτά, Παντελή. Μόνο που έτσι τα ορίζει η εκκλησία κι όχι η χριστιανοσύνη μας.

−Και ποιος είναι ο εκπρόσωπος του Χριστού μας, ωρέ Παναγή; Δεν είναι ο Δεσπότης μας; Οι άγιοι πατέρες μας; Αν δεν ακούσουμε τις δικές τους προσταγές, ποιανού τα φιρμάνια θα υπακούσουμε;

−Να σε ρωτήσω κάτι που το ‘χω απορία, μωρέ Παντελή;

−Και δε ρωτάς;

−Τόσα ναυάγια γινήκανε στις ακτές μας. Τόσες φορές βγήκαμε μια χούφτα συγχωριανοί να τους περιμαζέψουμε απ’ τα μανιασμένα νερά, τόσα παγωμένα κορμάκια που ξέβγαλε αυτή η θάλασσα… και μια φορά δεν χτύπησες την καμπάνα!

−Άλλη δουλειά δεν έχω, παρά να βαράω το σήμαντρο κάθε τρεις και λίγο. Και τι θα γινόταν δηλαδή, θα ζωντανεύαν οι πνιγμένοι;

−Να καλέσεις τους χριστιανούς να ’ρθουν να κάνουν το χρέος τους, Παντελή. Κι αν δεν μπορούν να πέσουν στο νερό να σώσουν έναν συνάνθρωπο, τουλάχιστον να την χτυπούσες πένθιμα κάθε που τους παραχώνετε σ’ εκείνη τη χωματερή ψυχών στο διάσελο. Ούτε ένα κατευόδιο δεν αξίζουν οι δύσμοιροι; Έτσι το λέει η χριστιανοσύνη σου;

−Εγώ δεν έχω τέτοια αρμοδιότητα. Η καμπάνα χτυπάει όπως το ορίζει ο ιερός κανόνας. Τα παράπονά σου στον Δεσπότη! Κι άσε με τώρα γιατί έχω να καθαρίσω όλα τα τζαμιλίκια. Δες πώς τα κάνανε τα βρωμόπαιδα! Όλη τη μέρα κρεμόντουσαν απ’ έξω σαν αγριοπούλια και σκούζανε στη γλώσσα τους. Χτίκιασα μέχρι να τα διώξω.

−Στο καφενείο άκουσα πως τα πήρατε με τις πέτρες. Αληθεύει;

−Και τι να κάναμε δηλαδή; Να τ’ αφήναμε να μπουν στην εκκλησιά μας; Να μολύνουν τα ιερά και τα όσιά μας; Μα τι μου λες, βρε Παναγή;

−Σου λέω πως όσους δεν τους σκότωσαν οι πόλεμοι κι οι θάλασσες, τους αποτελειώσανε τα κοράκια, Παντελή. Βάρα εσύ την καμπάνα σου στον άγιο κι ύστερα πετροβόλα τους κατατρεγμένους. Άναβε τις καντήλες σου και γύρνα την πλάτη σου στα παιδιά που έρχονται ικέτες στα πόδια σου. Να το βράσω το τελετουργικό σου, Παντελή!

≈ // ≈

Τα τζάμια τ’ αναθεματισμένα δεν ξεθαμπώνανε με τίποτα. Λες κι είχαν χαραχτεί πάνω τους οι παιδικές μορφές που εκλιπαρούσαν ν’ ανοίξουν οι πύλες του παραδείσου. Κι έτσι όπως ανταμώσανε τα βλέμματα των παιδιών με τις μορφές των αγίων στο εσωτερικό του ναού, ακούστηκε άξαφνα το αναίτιο καμπάνισμα, από αόρατο χέρι που ανέμιζε δυνατά την τριχιά. Ο Παντελής σταυροκοπήθηκε. Η μανιασμένη φωνή του Παναγή απομακρυνόταν ολοένα, καθώς κατηφόριζε προς τη θάλασσα.

≈ // ≈

−Τρίβε Παντελή, ξεπέτσιασε τα γυαλιά και τις πέτρες. Και κάθε που ακούγεται το ανεπίστρεπτο πετάρισμα μιας ψυχής, εσύ βάρα την καμπάνα σου. Τι αξία έχει ο θρηνητικός σπαραγμός μιας μάνας, μπροστά στο απαράβατο τελετουργικό σου; Πόσο πιο θλιβερή μπορεί να είναι μια θάλασσα που την ταΐζουμε ανθρώπινο κρέας, απ’ τη μάταιη συνειδητοποίηση πως η κλεψύδρα σου ξοδεύτηκε στα ντιν-νταν και στο παράχωμα πτωμάτων; Κι όταν αποκάμεις τα τζάμια, να δω πώς θα ξεσκοτεινιάσεις τη συνείδηση σου… Εκεί σε θέλω, κυρ Παντελή!

 

ëΗ συμμετοχή μου στον 5ο κύκλο της μίνι σκυτάλης, ένα δρώμενο που οργανώνει η Mary Pertax στο ιστολόγιό της ΓΗΙΝΗ ΜΑΤΙΑ. Με όχημα μια φωτογραφία, ταξιδεύουμε τις σκέψεις και ξεδιπλώνουμε τις ιστορίες μας. Καλή συνέχεια στους επόμενους “δρομείς” αυτής της υπέροχης συλλογικής διαδρομής.