Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022

«Όσα χωράνε στην αλήθεια, δεν τα βαστάν τα παραμύθια» (*)

 

(Κολοκοτρώνης): }Αύριο ξημερώνει πάλι 25 του Μάρτη... Θα 'ρθουνε με στεφάνια και τούμπανα... Εγώ θα 'μαι κει πάνω σαν άγαλμα... Και σαν έρθει η στιγμή να βγει μπροστά ο μαγκούφης που θα βγάλει το λόγο "Στάσου!"... θα του πω... "Κάθε χρόνο το λόγο τον εβγάνατε εσείς!... Φέτος θα τον βγάλουμε μεις... Και πρώτα πρώτα εσύ, κύριε ρήτορα, της ημέρας... Ελόγου σου δεν είσαι που 'ριξες φυλακή το Νικηταρά; Κρύψε τα χαρτιά σου! Κρύψ' τα π' αναθεμά σε, σπεκουλαδόρε της ελευτερίας γιατί θα σε βάλω να τα καταπιείς και θα στουμπώσει το κωλάντερό σου. .. Κάνε πίσω τώρα...

Για ακούτε, βρε τωρινοί Έλληνες... Άμα σας φέρνουνε για παράδειγμα εμάς τους πεθαμένους, μάθετε να ξεχωρίζετε με ποια πονηριά σας το λένε... Κι άμα σας λένε για την ελευτερία που πολεμήσαμε, να τη βλέπετε πρώτα αν έχει τέσσερα μάτια. Δυο μπροστά για να βλέπει τον Τούρκο και δυο πίσω για να βλέπει εκείνον που θέλει βα φύγει ο Τούρκος, για να γίνει αφέντης ατός του! Προσέχετε, Έλληνες, εμείς οι παλιοί όσο ζούσαμε πολλά επικραθήκαμε και αδικηθήκαμε, μην αφήνετε τους σπεκουλαδόρους να κάνουνε τους πεθαμένους πολεμιστές κάλπικη μονέδα για να σας πουλάν και να σας αγοράζουνε...Κι αν θέλετε στ΄αλήθεια να τιμήσετε εμάς τους παλιούς, μη μας τηράτε πλέον. Κάμετε το δικό σας δρόμο, πάτε μπροστά και λησμονήστε μας! Εμάς το έργο μας και ο καιρός μας επέρασε και δεν μοιάζει με το δικό σας. Μη σας λένε πως εμείς, αγράμματοι, μ' ένα ξεροκόμματο και με την πίστη στο Χριστό κάναμε θάματα!... Πού 'σαι, ορέ Καραϊσκάκη, να τα πεις καλύτερα!

Εμείς επολεμήσαμε για να 'χετε εσείς τα γράμματα και το ψωμί που δεν είχαμε και να μη χρειάζεστε θάματα για να ζήσετε ζωή ανθρωπινή... 'Ει, Παπαφλέσσα, σήκω κι έλα βοήθα. Αφήστε το δικό μας αγώνα και κοιτάτε  το δικό σας... Πού 'ναι η 3η του Σεπτέμβρη; ... Πού είναι το Σύνταγμά σας; Ο Σεπτέμβρης είναι παιδί του Μάρτη κι εσείς παιδιά δικά μας.Οι πεθαμένοι με τα πεθαμένα και οι ζωντανοί με τα ζωντανά... Εμείς τι άλλο θέμε; Πού είσαι, Καραϊσκο!...  Φλέσσα!... Αντρούτσο... Έμπα μπροστά, γέρο-Πλαπούτα... Άι μπράβο... παίξτε μας ένα τσάμικο...~

[Απόσπασμα από Το μεγάλο μας τσίρκο" του Ιάκωβου Καμπανέλλη]


(*) Ο τίτλος της ανάρτησης είναι απ’ το καλωσόρισμα του Νίκου Ξυλούρη 

Το απόσπασμα με το συγκλονιστικό λόγο του Παπαγιαννόπουλου, εδώ

*********************

Για την ιστορία: Καλοκαίρι του 1973, λίγους μήνες πριν την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στη συμβολή των οδών Πατησίων και Μάρνη, λαμβάνει χώρα μια σπουδαία πράξη αντίστασης. Λίγα γνωρίζουμε γι’ αυτήν, ίσως γιατί επισκιάστηκε από τα γεγονότα που ακολούθησαν. Στις 22 Ιουνίου 1973 ο θίασος Τζένης Καρέζη – Κώστα Καζάκου ανεβάζει στη σκηνή του ανακαινισμένου θερινού θεάτρου «Αθήναιον» το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» και ο κόσμος συρρέει να το δει μετατρέποντάς το σε συλλογική πολιτική διαμαρτυρία εναντίον του καθεστώτος.

Το έργο αποτελούσε συρραφή από θεατρικά σκετς σε ύφος επιθεώρησης που έπαιρναν σαν αφετηρία την ιστορία του νεοελληνικού κράτους, από την Επανάσταση και τον καιρό του Όθωνα, ως τη Μικρασιατική Καταστροφή, την Κατοχή και την Αντίσταση. Ανάμεσα στην πρόζα μεσολαβούσαν τα τραγούδια που ερμήνευε ο αείμνηστος Νίκος Ξυλούρης, σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη. 

Η σκηνοθεσία ήταν του Κώστα Καζάκου, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Φαίδωνα Πατρικαλάκη και ο διάκοσμος της εισόδου και της θεατρικής απόδοσης της σκηνής του Καραγκιόζη ήταν του Ευγένιου Σπαθάρη. Εκτός απ’ την Καρέζη και τον Καζάκο συμμετείχαν οι ηθοποιοί Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Νίκος Κούρος, Τίμος Περλέγκας, Σπύρος Κωνσταντακόπουλος και ένας μεγάλος θίασος που κρατούσε το ρόλο του λαού-χορωδών. 

Χαρακτηριστικό είναι το σκετς όπου γίνεται λόγος για τη γκιλοτίνα, με τον Ρωμιό να απορεί πώς γίνεται ένα εργαλείο που λανσαρίστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση να κόβει εν συνεχεία κεφάλια επαναστατών και τον πρόεδρο του χωριού να εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς το κράτος των Αθηνών για τον ερχομό της γκιλοτίνας, καθότι «Με τη γκιλοτίνα συγχωριανοί θα έχομε από δω και μπρος …γλυκύτερον θάνατον!»

πηγή πληροφοριών για την παράσταση: thepressproject

25 σχόλια:

  1. Είχα την τύχη να δω την παράσταση του έργου αυτού, που ανέβασε το κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδας σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη. Σίγουρα διαχρονικά τα μηνύματα της. Όσο για το απόσπασμα, που παραθέτεις πιο πάνω, έτσι είναι, πολλές φορές οι κυβερνώντες αναφέρονται σε εκείνους, για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. Οι οποίες όμως είναι τόσο μακριά από όσα οραματίστηκαν οι αγωνιστές της επανάστασης μας. Φτάνει να διαβάσει κάποιος το πρώτο Σύνταγμα και θα καταλάβει. Δυστυχώς η κατρακύλα του πολιτικού κόσμου άρχισε, αμέσως μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια. Και συνεχίζεται με κάποιες αναλαμπές μέχρι σήμερα...
    Την Καλησπέρα μου, Μαρία.
    Εύστοχη η εγγραφή σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τυχερός που είδες αυτή την ιστορική παράσταση, Βασίλη.
      Όσο για το σχόλιό σου, συνυπογράφω μέχρι κεραίας.
      Να είσαι καλά!

      Διαγραφή
  2. Πολύ όμορφη ανάρτηση και το απόσπασμα καταλυτικό. Δεν είχα την τύχη να δω την παράσταση, έφηβη ήμουν τότε και σιγά μην πηγαίναμε θέατρο. Αλλά έτσι για την ιστορία δεν ήξερα τόσα για τη δουλειά αυτή.
    Σωστά τα λέει ο Κολοκοτρώνης...και σωστά θα τα έλεγε ξανά αν μπορούσε. Διαχρονικά μηνύματα και παρατηρήσεις για όσα μας ταλανίζουν...
    Καλημέρα Μαρία μου
    Και του χρόνου ας ευχηθώ λεύτεροι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι εγώ την έχω δει αποσπασματικά στο διαδίκτυο. Τα τραγούδια του Ξυλούρη είναι κορυφαία και οι ερμηνείες κυρίως του Βέγγου και του Παπαγιαννόπουλου, είναι συγκλονιστικές. Δύσκολα χρόνια τότε, ωστόσο κάποιοι τόλμησαν και ύψωσαν την αντιδικτατορική τους φωνή, στην κυριολεξία κάτω απ' τη μύτη των χουντικών.
      Αμήν στην ευχή σου, Αννούλα μου!

      Διαγραφή
  3. Μα τι μυαλά κουμαντάρουμε λένε και πόσο δίκιο έχουν!
    Τα μυαλά μας, έχουν πάρει αέρα και μπάζουν σκουπίδια και αυτό αιώνες τώρα και να φανταστείς πως πριν τον Τούρκο είχαμε έναν Σωκράτη, έναν Αριστοτέλη... αχ Μαρία μου!
    Πολύ επίκαιρο το κείμενο αφού χθες είχαμε και την επέτειο μας, πια επέτειο, άντε πάλι οι βλακώδεις λόγοι μετά από την "μεγαλοπρεπή" παρέλαση, δεν θα συνεχίσω άλλο γιατί τον τελευταίο καιρό εξασκούμαι στη μη επίκριση, πολύ πολύ δύσκολο!!!

    ΑΦιλάκια ανοιξιάτικα, χαμογελαστά αυτά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν για σένα είναι δύσκολο Στεφανία μου, φαντάσου μ' εμάς τους απαίδευτους τι γίνεται...
      Ευτυχώς που διαθέτουμε ένα ένδοξο παρελθόν, για να καμουφλάρουμε το άδοξο παρόν μας.
      Ανοιξιάτικα (επιτέλους) φιλιά κι από 'δω ♥

      Διαγραφή
  4. Υπέροχη ανάρτηση, θα πω με περηφάνεια πως είδα την παράσταση λίγο πριν κλείσει από την Χούντα φοιτήτρια τότε στην Αθήνα. Μέχρι τώρα που ..παραμεγάλωσα θυμάμαι τους γίγαντες αυτούς που περνούσαν στο ξύλινο διάδρομο που είχε κατασκευαστεί χωρίζοντας στη μέση το θέατρο, τον υπέροχο Κατράκη με την μαντήλα στο κεφάλι και τον μονάδικό Ξυλούρη που τραγουδούσε καθώς περπατούσε ενώ συγχρόνως άκουγες τις φωνές της Καρέζης και των άλλων που απαριθμούσαν τα ονόματα των νεκρών. Κλαίγαμε η παρέα μου απλο την συγκίνηση, όρθιοι χειροκροτούσαμε. Την επόμενη μέρα έγιναν συλλήψεις και κατέβηκε το έργο. Με συγκίνησες, μου έφερες στο νου όμορφες φοιτητικές στιγμές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ συγκινήθηκα με το σχόλιό σου, Γεωργία μου.
      Ναι, θα πρέπει να νιώθεις περηφάνεια που βρέθηκες σ' αυτή την ιστορική παράσταση.
      Φαντάζομαι τις εκρήξεις συναισθημάτων που σας κυρίευσαν τότε...

      Διαγραφή
  5. Ω βρε καλό μου κορίτσι, πού πήγες και το βρήκες ετούτο το διαμάντι ε; Ομολογώ ότι, φυσικά, δεν έχω δει την παράσταση. Θυμάμαι μονάχα, στην έκρηξη της μεταπολίτευσης, που γέμισε ο αγέρας μοσχοβολιά με όλα αυτά τα έργα. Ξετρυπώθηκαν από τα λαγούμια που ήταν παραχωνιασμένα απ' το κυνήγι του κράτους και ήρθαν να βρουν.
    Ο λόγος του Κολοκοτρώνη, με την απαγγελία του Παπαγιαννόπουλου, προκαλεί ανατριχίλα στους ανθρώπους, που στέκουν ακόμα δεκτικοί σε τέτοια καλέσματα.
    Μαρία μου, ειλικρινά σε ευχαριστούμε Κυρά μου για αυτή σου την ανάρτηση. Να είσαι καλά.
    Την καλησπέρα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Διαμάντια" όντως όλα αυτά τα έργα, Γιάννη μου. Όλη η καλλιτεχνική "αφρόκρεμα" της εποχής, άφησαν μια σπουδαία παρακαταθήκη μ' αυτή την παράσταση.
      Εύχομαι του χρόνου να έχουμε λιγότερα ταρατατζούμ και περισσότερες ελευθερίες.
      Καλή εβδομάδα, Γιάννη μου και σ' ευχαριστώ πολύ!

      Διαγραφή
  6. Αν κάτι αγαπώ σε σένα, είναι που αβίαστα, μας πας ένα βήμα παρακάτω.
    Προφανώς λόγω ηλικίας, δεν είχα δει την παράσταση, μου είχε μιλήσει όμως ο μπαμπάς μου, γι' αυτήν. Ο οποίος την είχε δει.
    Ο λόγος του Κολοκοτρώνη είναι συγκλονιστικός. Η εποχή μας όμως έχει χάσει την ουσία. Στέκεται σε ότι πλασάρεται και σε ότι είναι instagrammable.
    Δυστυχώς, κανένας από τους Ήρωες μας, δεν έδωσε τη ζωή του, για να ανεχόμαστε αυτή την καταπληκτική ποιότητα ζωής!
    Σε ευχαριστώ για τα εναύσματα που μας δίνεις.
    Σε φιλώ γλυκά! Καλό απόγευμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν ήταν από μια μεριά όλοι αυτοί οι ήρωες, θα μας έριχναν κάτι "καταπληκτικά" φάσκελα. Το μόνο βέβαιο.
      Μαρινάκι μου, σ' ευχαριστώ πολύ και να έχεις μιαν όμορφη νέα εβδομάδα!

      Διαγραφή
  7. "Κι αν θέλετε στ΄αλήθεια να τιμήσετε εμάς τους παλιούς, μη μας τηράτε πλέον.
    Κάμετε το δικό σας δρόμο, πάτε μπροστά και λησμονήστε μας!"
    Αλλά τι κάνουμε εμείς, κάθε χρόνο; "Στεφάνια και τούμπανα"!

    ...και όσο κυλούν τα χρόνια όλο και χειρότερα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι αν τους ρωτήσεις όλους αυτούς που καταθέτουν στεφάνια τι ξέρουν για τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη και το λόγο του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα, θα απαντήσουν άραγε;
      Πέρα απ' τα πανάκριβα τσαντάκια-τσαρούχια, μελέτησαν ποτέ το λόγο του γέρου του Μωριά;
      "Ήλθαν μερικοί και ηθέλησαν να γένουν μπαρμπέρηδες εις του κασίδη το κεφάλι"...

      Φιλί γλυκό, Αριστάκι μου♥

      Διαγραφή
  8. Γεμάτη η ιστορία με κρυμμένες αλήθειες, σκοπιμότητες, υποκρισία και δολοπλοκίες. Δεν μπορεί να μας αρκεί το βιβλίο της ιστορίας των σχολικών χρόνων όπου κακοποιείται το δίκαιο, η ηθική από ένα στείρο εθνικισμό και μισαλλοδοξία. Η διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης δεν έρχεται μέσα από λόγους και πανηγυράκια. Έρχεται μέσα από γνώση και κρίση για την προσφορά των αγωνιστών στην επανάσταση όπου πληρώθηκαν με πράξεις αξιοκατάκριτες, και εξοργιστικά λάθη. Είναι φανερό πως ήθελαν την υποταγή τους. Κουντουριώτηδες και Μαυρομιχαλαίοι και οι "προστάτες" δεν έλλειψαν ποτέ απ’ τον τόπο.
    "Τι έχεις Γιάννη, ότι είχα πάντα"
    Μαρία μου υπέροχη η αφιέρωσή σου ....και τόσο κοντά με το σήμερα!
    Να είσαι καλά!
    Σε φιλώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι που το σήμερα ζέχνει ακόμα τον ραγιαδισμό του χτες.
      Αννίκα μου, σ' ευχαριστώ πολύ για το ακριβέστατο σχόλιό σου!

      Διαγραφή
  9. Τι μου θύμησες Κανελλάκι μου ήμασταν από τους τυχερούς τότε που είδαμε αυτήν την παράσταση όταν είχε έρθει στο Ηράκλειο και ακόμα θυμάμαι την ανατριχίλα που ένιωσα βλέποντας όλους αυτούς τους μεγάλους ηθοποιούς να λένε με τον λόγο τους ότι η καρδιά μας λαχταρούσε να ακούσει τότε.!!
    Ξαναένιωσα και τώρα την ίδια συγκίνηση ακούγοντας ξανά αυτούς τους αλησμόνητους ηθοποιούς και εκείνος ο λυγμός του Παπαγιανόπουλου έκατσε και στον δικό μου λαιμό μάτια μου.!!
    Ευτυχώς η τεχνολογία μας βοηθάει να μην ξεχνάμε γενικώς!!
    Καλύτερο μνημόσυνο με ειπωμένες αλήθειες δεν θα μπορούσες να κάνεις Κανελλάκι μου την αγάπη μου φιλώ σε Σ.Λ ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ τυχερή που την πρόλαβες, Ρούλα μου!
      Κι αυτές οι αλήθειες όταν είναι ειπωμένες από τόσο σπουδαίους ανθρώπους, έχουν διπλή αξία. Αξίζει μια αναδρομή στο παρελθόν μας, απ' το να χειροκροτάμε επισήμους και ανούσια λογύδρια. Που έτσι και γίνει καμιά στραβή με τους γείτονές μας, θα είναι οι πρώτοι που θα το σκάσουν στα Παρίσια. Στο σπίτι του Βολταίρου, ξέρεις... 😉
      ΣΛ με πανηγυρικό ύφος λόγω της ημέρας 💌

      Διαγραφή
  10. Υπέροχη ανάρτηση Μαρία μου.
    Τι λαός είμαστε που καταδικάζει τους ήρωές του; Ντροπή μας πρέπει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και η ντροπή λίγη μάς είναι, Ελένη μου.
      Τα φιλιά μου και του χρόνου να είμαστε καλά και να "ξαναγιορτάσουμε". Με το κεφάλι ψηλά όμως κι όχι με την καρδιά σφιγμένη απ' το φόβο και την ανασφάλεια...

      Διαγραφή
  11. Θυμάμαι τον ντόρο που είχε γίνει γισυτη την παράσταση, Μαρία μου.
    Δεν πρόλαβα να ττη δω
    Θα την ψάξω στο διαδίκτυο. Αν ζούσαν οι ήρωες αυτοί όχι μόνο θα μας έριχναν φασκελα αλλά και σφαλιάρες.
    Ιδίως στους αρχηγούς.
    Να είμαστε καλά και του χρόνου.
    Σε φιλώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν θέλεις μπορείς να δεις το απόσπασμα με τον Κολοκοτρώνη που έχω βάλει στην ανάρτηση.
      Ρένα μου, πολλά φιλιά και του χρόνου ας είμαστε "όρθιοι" γενικώς. Σωματικά και ψυχολογικά.

      Διαγραφή
  12. "...για να βλέπει εκείνον που θέλει βα φύγει ο Τούρκος, για να γίνει αφέντης ατός του!"

    """""""""""""""

    "Μας πήραν την ματοκυλισμένη μας γης, την αγόρασαν από ΄να γρόσι το στρέμμα, και βάλαν εμάς με τ’ αλέτρι και τραβούμεν το γενί και βγάνομεν των συγγενών μας τα κόκαλα και οι αφεντάδες μας περπατούνε με τις καρότζες τους, και οι αγωνισταί δεν έχουν ούτε γουμάρι, και ξυπόλυτοι και γυμνοί διακονεύουν εις τα σοκάκια”

    (Μακρυγιάννης)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλιά σας.