Οι σκιτσογράφοι που δίκασαν τους δολοφόνους του Λαμπράκη

 

Θεσσαλονίκη, διασταύρωση των οδών Ερμού και Ελ. Βενιζέλου. Το ημερολόγιο γράφει 22 Μαΐου του 1963. Ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης δέχεται δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς, τη στιγμή που εξέρχεται από συγκέντρωση για την ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό. Παρότι -θεωρητικά- η αστυνομία έχει αποκλείσει τους δρόμους, ένα τρίκυκλο εμφανίζεται απ’ το πουθενά, πλησιάζει τον Λαμπράκη με ιλιγγιώδη ταχύτητα και τον ρίχνει στο έδαφος. Κανείς αστυνομικός δεν κινήθηκε για να εμποδίσει το τρίκυκλο πριν το χτύπημα. Κανείς δεν επιχείρησε να συλλάβει τον οδηγό του μετά, ή ακόμα και να βοηθήσει τον αιμόφυρτο Λαμπράκη που έχει χτυπηθεί θανάσιμα από μεταλλικό αντικείμενο.

Οι δράστες θα είχαν διαφύγει ανενόχλητοι, αν ένας αυτόπτης μάρτυρας της επίθεσης, ο Θεσσαλονικιός Μανόλης Χατζηαποστόλου (με το παρατσούκλι «Τίγρης») δεν είχε πηδήσει αστραπιαία στην καρότσα του τρίκυκλου. Για ένα περίπου χιλιόμετρο το τρίκυκλο τρέχει στους δρόμους της Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα αστυνομικό ή άλλο όχημα να το καταδιώκει. Ο Χατζηαποστόλου παλεύει γενναία και εξουδετερώνει τον μοναδικό επιβάτη της καρότσας, Μανώλη Εμμανουηλίδη (αυτόν που χτύπησε τον Λαμπράκη) και κατόπιν υποχρεώνει τον οδηγό Σπύρο Γκοτζαμάνη να σταματήσει. Μετά από άγρια πάλη ανάμεσα στον Χατζηαποστόλου και τον Γκοτζαμάνη, εμφανίζεται ένας απλός τροχονόμος, ο οποίος αγνοώντας όσα έχουν προηγηθεί και κατόπιν υποδείξεων των περαστικών, συλλαμβάνει τον Γκοτζαμάνη. Ο Λαμπράκης μεταφέρεται στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ σε κωματώδη κατάσταση. Δεν συνέρχεται ποτέ. Πεθαίνει τέσσερις μέρες αργότερα.

Σύμφωνα με τη μετέπειτα καταγγελία του Θ. Γρέβια, φοιτητή τότε και υποστηρικτή του Γ. Λαμπράκη, αφότου ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο ΑΧΕΠΑ, αφέθηκε να πεθάνει. Μιλώντας στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", ο Γρέβιας δηλώνει χαρακτηριστικά: " «Ο χώρος όπου βρισκόμασταν δεν ήταν θάλαμος νοσηλείας. Ούτε τα κρεβάτια ήταν κρεβάτια νοσηλείας. Το κρεβάτι στο οποίο ήταν ο Λαμπράκης, αποτελούνταν από τρεις ξύλινες σανίδες πάνω σε δύο μεταλλικά 'Π', πιθανότατα νεκροκρέβατο. Μάλλον ήταν ο νεκροθάλαμος του νοσοκομείου». Τον άφησαν βαριά τραυματισμένο, χωρίς ορό, στον νεκροθάλαμο του νοσοκομείου. Το σχέδιό τους πέτυχε".

Η συνέχεια και οι ποινές-χάδια στους εγκληματίες είναι γνωστές. Αμφότετοι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης αμνηστεύονται και απελευθερώνονται απ’ τη χούντα των Συνταγματαρχών. Οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής συλλαμβάνονται και εξορίζονται. Ο ανακριτής και μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης φυλακίζεται. Το παρακράτος κυβερνάει τη χώρα.

Στις εφημερίδες της εποχής οι σκιτσογράφοι -κάποιοι καταξιωμένοι και άλλοι στο ξεκίνημα της καριέρας τους- καταγράφουν με την καυστική τους πένα το δικό τους χρονικό για τη στυγνή δολοφονία. Όλα όσα δεν μπορούσαν να γραφούν εκείνη την περίοδο, αποτυπώνονται στα σκίτσα τους.

Για την ιστορία, ο Φωκίων Δημητριάδης είναι ο κορυφαίος της εποχής του (1963). Εργάζεται στα «ΝΕΑ», στον «Ταχυδρόμο», και στη «Μακεδονία», ενώ κάθε Κυριακή ένα σκίτσο του φιλοξενείται στο «ΒΗΜΑ». Ο Κώστας Μητρόπουλος ανήκει στο «νέο κύμα» σκιτσογράφων. Εργάζεται στο «ΒΗΜΑ» και στον «Ταχυδρόμο».

Κι οι δυο τους δίνουν τη δική τους «μάχη» και τσακίζουν τους δολοφόνους με τα αιχμηρά τους σκίτσα. Θα ακολουθήσουν τα ρεπορτάζ των εφημερίδων απ’ τους κορυφαίους δημοσιογράφους Γιάννη Βούλτεψη (Αυγή), Γιώργο Μπέρτσο (Ελευθερία) και Γιώργο Ρωμαίο (ΒΗΜΑ).

Η ιστορία που επαναλαμβάνεται και τα «τρίκυκλα» που έδωσαν τη θέση τους στις άγριες καταστολές απ’ τους ένστολους και παρακρατικούς, στο ανελέητο ξύλο στις διαδηλώσεις και στα αστυνομοκρατούμενα πανεπιστήμια. "Θα εξαντλήσουμε την τετραετία κι όποιον πάρει ο Χάρος", όπως λέγεται ανερυθρίαστα ακόμα και σήμερα. Κι ο Χάρος θερίζει...

ëΑντλήθηκαν πληροφορίες και σκίτσα απ’ τον σύνδεσμο «Πασατέμπος»

Intercity 62

[ είναι ντροπή να μιλάτε για την ασφάλεια των τραίνων

χούγιαξε ο θυμωσιάρης υπουργός ]

 

- Δ ε ν  έ χ ω  ο ξ υ γ ό ν ο- Από πού μας παίρνετε;- Δ ε ν  έ χ ω  ο ξ υ γ ό ν ο- Πρέπει να δώσετε συντεταγμένες- Δ ε ν  έ χ ω  ο ξ υ γ ό ν ο- Κυρία δεν σας ακούω καθαρά- Δ ε ν  έ χ ω  ο ξ υ γ ό ν ο- Πάρτε καλύτερα την πυροσβεστική εγώ ένας απλός ανεκπαίδευτος υπάλληλος είμαι

- Δυστύχημα από ανθρώπινο λάθος ήταν μην το κάνουμε και θέμα- Ποιος νοιάζεται για το δυστύχημα τι θα πω στα κανάλια να μου γράψετε- όχι δύσκολες λέξεις δεν έχω πιει καφέ ακόμα- και μπορεί να τις ξεχάσω

- Προέχει να μη χάσετε την ψυχραιμία σας- σπορ ντύσιμο- κεφάλι χαμηλωμένο- να ελαφροπατάτε στα χαλάσματα- προσοχή μην γλιστρήσετε- το πεδίο είναι διάσπαρτο με καμένες σάρκες

- Σε απευθείας σύνδεση η πρόεδρος αγγίζει τις λιωμένες λαμαρίνες- ρίγη συγκίνησης- ένας εργάτης που φτυαρίζει συντρίμμια παραπέρα φτύνει μια ροχάλα- αν ο άνεμος συναινούσε θα την έριχνε πάνω της- μα κι αυτός αντίθετος ήταν

- Σας πάει περίφημα το πένθος αγαπητή μου- ίσως μια πέρλα θα ταίριαζε καλύτερα με τις αφέλειές σας- λίγο άστοχο βέβαια να τρίψετε τις παλάμες σας μετά τις λαμαρίνες- ένας παλιός γραφειοκράτης το είχε κάνει κάποτε και θυμάστε το τέλος του- αυτός που έστειλε τον Χριστό στο σταυρό ξέρετε

- «Ψάχνω το κορίτσι μου- σ’ αυτό το βαγόνι ήταν σας λέω- βρήκα ένα παπούτσι πεταμένο- πού τους πάτε- πόσους βγάλατε- διώξτε τις γαμημένες δαγκάνες- σκάβουν τις σάρκες των παιδιών μας- Ο Παναγιώτης είχε γενέθλια σήμερα»- Είστε όλοι για τα μπάζα και βγάλτε επιτέλους το σκασμό

- Μία πρόεδρος- ένας πρόεδρος- κάποιος υπουργός (αφράτος και αγουροξυπνημένος)- κάτι  υφυπουργοί- ένα λεφούσι αναρμόδιοι- ερπύστριες- θηριώδεις εκσκαφείς- αναιδή παπούτσια σουλατσάρουν επί πτωμάτων- «πες του να μη γελάει ο μ@λάκας»- πρόεδρε σκεφτείτε κάτι δυσάρεστο και διατηρείστε εμβριθές ύφος μπροστά στις κάμερες- τι είναι «εμβριθές»;- φραπέδες και φρεντοκαπουτσίνοι ακουμπισμένοι στο κουφάρι ενός βαγονιού- από μέσα μυρίζει καμένη σάρκα

- Ένθα ουκ έστι πόνος ου λύπη ου στεναγμός αλλά ζωή ατελεύτητος- Ελεήστε μας χριστιανοί δώστε μας μια ανάσα οξυγόνο χριστιανοί- σκασμός τέκνα μου μιλάει ο κύριος πρωθυπουργός- «είμαι βαθύτατα συγκλονισμένος με τη θυσία αυτών των παιδιών»- απ’ τα χαλάσματα σέρνονται διαμελισμένα σώματα ΔΕΝ έχει γιατρούς ΔΕΝ έχει ασθενοφόρα Χ Α Ο Σ- Μη χάσουμε την εξουσία και για ένα κ@λοτραίνο τώρα- Αλληλούια- Ό,τι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις με επιχειρήματα το εκμαυλίζεις- νόμος

- Βγάλανε ευθύς τη διάτα: Μπαζώστε- Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ημών- Ας έχει προσωπικά αντικείμενα καρφάκι δε μου καίγεται ΜΠΑΖΩΣΤΕ- Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός- άκαυτα υπολείμματα σε σακούλες πλαστικές- Ανάπαυσον ο Θεός τους δούλους σου- «Το κύρος της πατρίδας μας πλήττεται αν μιλήσετε εκτός συνόρων»- «Ψάξτε τις σακούλες μπορεί να βρείτε κάτι να θάψετε»- «Ο κρατικός μηχανισμός λειτούργησε στην εντέλεια»- Μακάριοι οι κλαίοντες και καιόμενοι νυν- «Και γενικότερα: Μην φωνασκείτε θα εύρετε παρηγορίαν εις τους κόλπους της εκκλησίας»- Αμήν

Κι ύστερα κηρύχθηκε ένα δοξαστικό τριήμερο πένθος

(τσιγγουνιές θα κάνουμε;)

Και άπαντες οι μπουλντοζιέρηδες

επέστρεψαν στα λημέρια τους

αλληλοχειροκροτήθηκαν

και όρμησαν στο κυλικείο της βουλής

(εκείνο το κορίτσι στο κυλικείο του τραίνου εξαϋλώθηκε)

και ανάμεσα σε χαχανητά και ρεψίματα

δήλωσαν βέβαιοι για την επανεκλογή του θυμωσιάρη υπουργού

εις την ένδοξη περιφέρειάν του.

Όπερ και εγένετο.

 

Η συμμετοχή μου στο 33ο Συμπόσιο Ποίησης που οργανώθηκε απ’ την Αριστέα μας στο blog «Η ζωή είναι ωραία»

Φωτογραφία: εικαστικό του ζωγράφου Δημήτρη Αστερίου

------------------------------------------------------------------------

ΥΓ. Θερμές ευχές και συγχαρητήρια σ’ όλους τους φίλους που συμμετείχαν στο συμπόσιο. Και τα εύσημα στην οικοδέσποινα του συμποσίου, την Αριστέα μας. Για την επιλογή της λέξης «οξυγόνο» (πάντα της αρέσει να βουτάει σε βαθιά νερά) και για την άρτια οργάνωση. 

 

“Χριστέ μου”

 Τάκης Βαρβιτσιώτης

Χριστέ μου

Βοήθησέ με να μάθω

Την ορθογραφία της λέξης «αγαπώ»

Την ορθογραφία των λέξεων

«Ταπεινοφροσύνη»

«Αθωότητα»

«Υπομονή»

Για να υπομείνω

Τα βάσανα της ζωής

Όπως υπόμεινες Εσύ

Το μαρτύριο του Σταυρού

Για να μπορώ να ψαλιδίζω

Το πλέγμα του σκότους

Την επηρμένη λάμψη των καθρεφτών

Για να μπορώ να ελπίζω

Σ' ένα φως αναστάσιμο

------------------------------

ëΑπό τη συλλογή Η θαυμαστή αλιεία (1992) του Τάκη Βαρβιτσιώτη

ëPhoto: “Στιγμές κατάνυξης στο Άγιον Όρος 1969”, Τάκης  Τλούπας

«Επάγγελμα Πόρνη» | Λιλή Ζωγράφου

 Οκτώβρης 1978 μ.Χ.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Δεν πουλώ ύφος, στυλ, λογοτεχνία. Δεν γράφω διηγήματα. Καταθέτω γεγονότα και συμπτώματα της εποχής που ζω. Όλα όσα γράφω συνέβησαν. Σε μένα ή σε άλλους.
Χρόνια τώρα σπαταλιέμαι, παρακολουθώντας όλα κι όλους.
Η ζωή περνά από μέσα μου, με διαποτίζει με την ασκήμια της, με γεμίζει λύσσα με την αδικία της την οργανωμένη, με ταπεινώνει με την ανημποριά μου ν’ αντιδράσω, να επαναστατήσω αποτελεσματικά, να υπερασπιστώ το μαζικό μας εξευτελισμό.
Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρόνων θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν’ ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν.
Όχι, η επανάστασή μου δε θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται.
Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη.
Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης.
Η ζωή γίνηκε πια πάρα πολύ απάνθρωπη για να την καλουπώνουμε σε σχήματα, δε μας ανήκει καν, όπως δε μας ανήκει τίποτα, από τη γη που κατοικούμε ως τα πρόσωπά μας.
Όταν ο κάθε τυχάρπαστος, ο κάθε τιποτένιος, μπορεί να μας δέσει πάνω σε μια καρέκλα, σ’ έναν πάγκο ή σ’ ένα κρεβάτι, να μας φτύσει, να μας μαστιγώσει, να μας βιάσει.
Το Σύστημα αποχαλινωμένο καλλιεργεί σκόπιμα την ασυνειδησία, την αγριότητα, το χάος, καταλύοντας το σεβασμό για τον ανθρώπινο παράγοντα. Δεν άφησε τίποτα ανεκμετάλλευτο, από το “χάσμα των γενιών” που αποκόβει τους ανθρώπους μεταξύ τους και ετοιμάζει τους αυριανούς παιδιά-καταδότες του Χίτλερ, ως την κατάργηση της οικογένειας.
Ο άνθρωπος βγαίνει στο σφυρί.
Για να μη βρίσκει το Σύστημα καμιά αντίδραση και να μπορέσει αύριο να βγάλει ελεύθερα στο σφυρί και τις πατρίδες.
Ο Παπαδόπουλος ήταν μια δοκιμή και στον ευρωπαϊκό χώρο, κατά το σύστημα των χιλιάδων πειραμάτων που πραγματοποιούνται σ’ όλες τις περιοχές του πλανήτη.
Η συνταγή είναι πια κοινή: Όταν ένας λαός σηκώσει κεφάλι κατά του κυβερνήτη του, εκπρόσωπου του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, βρείτε έναν αλήτη και αναθέστε του να περάσει χειροπέδες σ’ αυτό το λαό. Κι αφήστε τον να εξουθενωθεί. Το πιθανότερο είναι να συνηθίσει και να ζήσει εξουδετερωμένος από τριάντα μέχρι σαράντα χρόνια, όπως συνέβη στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Επειδή όμως οι καιροί αλλάζουν, τα πράματα πάνε γρηγορότερα, η συνταγή τροποποιήθηκε. Πάρτε τα κλειδιά από τον αλήτη, δώστε τα στον παλιό κυβερνήτη και στείλτε τον να ξεκλειδώσει τις χειροπέδες.
Ο λαός θα του γλείφει τα χέρια, βλέποντάς τον σαν ελευθερωτή του.
Γι’ αυτό και μεις, τα σύγχρονα πειραματόζωα, οφείλουμε να χρησιμοποιούμε πάντα τον όρο π.Χ., που θα σημαίνει τώρα πια “προ Χούντας”, και μ.Χ., “μετά τη Χούντα”.
Γιατί το πείραμα πέτυχε και δεν πρέπει να το λησμονούμε ούτε στιγμή.
Η Ελλάδα εκδίδεται, συνειδητά και ασύνειδα.

Κι ούτε ένας αθώος.

Ανεύθυνος κανένας.

Λιλή Ζωγράφου | «Επάγγελμα Πόρνη» | ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ 1998

Η Λιλή Ζωγράφου, λίγο μετά την πτώση της χούντας, το 1978, γράφει με το καταγγελτικό, αντισυμβατικό της ύφος και την έντιμη μαχητικότητά της, ένα αμιγώς αυτοβιογραφικό και αντιστασιακό σημείωμα. Χωρίζεται σε τρεις ενότητες: της «χούντας«, της «μοναξιάς«, της «τρυφερότητας«. Μιλάει για την ελευθερία του ατόμου ως άτομο και όχι ως μέρος ενός πληθυσμού. Για την έννοια της ατομικότητας και του ψυχισμού των σκεπτόμενων ανθρώπων. Kaταγγέλει την εξουσία που καταφεύγει σε κάθε μορφή βίας για να εξαθλιώσει την ανθρώπινη υπόσταση.

Με αφορμή την πρόσφατη παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας που -κατά τραγική ειρωνεία- συνέπεσε χρονικά με την άθλια ατάκα βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος «Τράβα κάνε ένα παιδί»…

Κι αν κάτι μάς άφησε παρακαταθήκη η σπουδαία αυτή αγωνίστρια, είναι ότι η Ζωή πάντα νικά, αρκεί να μη την αφήνουμε να δηλητηριάζεται απ’ το φόβο και τη δειλία.