Παραμονή Χριστουγέννων (Tάσος Λειβαδίτης)

Παγωνιά

στον ουρανό ένα χρώμα βρώμικης φανέλλας

στεκόμαστε στη γραμμή

όρθιοι

κάποιος χνωτίζει τα νύχια του

κάποιος δαγκώνει τα δάχτυλά του

ένα παιδί με σπυριά δίπλα σου

δε μιλάει

κρυώνει

ένα χαρτάκι κολλημένο στο συρματόπλεγμα

κ' εκείνο κρυώνει

καθώς μάς πλευρίζουν τα καμιόνια

μια μυρουδιά μπενζίνας

οι πόρτες πού ξανακλείνουνε

ο λοχαγός έχει δυο μάτια από κατράμι

η φωνή του μες απ’ τις μύτες του σηκωμένου γιακά

ένας - ένας

ακούει τ’ όνομά του

και βγαίνει

αντίο, αντίο

το χώμα τρίζει κάτω απ’ τις αρβύλες

κάποιος σηκώνει το χέρι του

τίποτ’ άλλο

το παιδί με τα σπυριά προχωράει

στη θέση του μένουν δυο χνάρια από αρβύλες

πού σε λίγο θα τα σβήσει η βροχή

ένα χέρι γλυστράει το ρολόϊ του στην παλάμη σου

δε θα μου χρειαστεί, λέει-αντίο

το χαρτάκι κολλημένο στο συρματόπλεγμα

κρυώνει ακόμα.

Ξεκινάνε τα φορτηγά.

Είκοσι άνθρωποι κουβαριασμένοι μες σ’ ένα αντίσκηνο

δε μπορείς να σαλέψεις ούτε τη γλώσσα σου

μα είναι πολλά χέρια να μοιράσεις την πίκρα σου

πολλές οι ανάσες να ξεχνάς τη βροχή.

Έχει αρκετή θέση

για να πεθάνεις.

Θα κουβαλήσουμε κι απόψε το σακκί της νύχτας

θα κολλήσουμε τ’ αποτσίγαρο στη μύτη τής αρβύλας μας

θ’ ακουμπήσουμε την καρδιά μας σε μια διπλανή καρδιά

όπως το βράδι ακουμπάνε οι κουβέρτες και τα όνειρά μας.

Ελάτε, λοιπόν

όλοι μαζί

να φυσήξουμε αυτό το μικρό καρβουνάκι στη χόβολη της

ελπίδας

τώρα που η λάμπα μας έσβησε

που νυστάζει η σκοπιά

και το στρατόπεδο φόρεσε την κουρελιασμένη χλαίνη

της ομίχλης.

Μας ήρθε μ’ ένα χαμόγελο και μια τραμβαγέρικη πατατούκα.

Τού κάναμε τόπο

άπλωσε μια λινάτσα, την έστρωσε καλά-καλά

και μας κοίταξε.

Φυσούσε ένας αγέρας δυνατός απ’ το Νοτιά

και το μούτρο του ήταν βλογιοκομένο σαν ψιχαλισμένος

δρόμος.

Ύστερα βράδιασε και βγάζοντας τα χέρια από τις τσέπες

μας έδωσε κάτι φτηνές μέντες

πασαλειμένες χνούδια και καπνό.

Τον πήραν νύχτα, ξαφνικά, και τον σκοτώσαν στο προαύλιο

η πατατούκα του πεταμένη πάνω στο χώμα

μα δάγκωνε σφιχτά στα δόντια το χαμόγελό του

μη του το πάρουν.

Μη με λες, λοιπόν, σύντροφο

έχω έναν σταχτί ουρανό μέσα μου

κρύβω στην τσέπη μου ένα όνειρο κουρελιασμένο

σφίγγω στα χέρια τ’ άγνωστο όνομά μου

σαν το παιδάκι που αγκαλιάζει ένα ξύλινο πόδι

ακουμπισμένο σε μια γωνιά.

Μη με λες, λοιπόν, σύντροφο.

Την ώρα που οι συντρόφοι μας πεθαίνουνε τραγουδώντας

την ώρα που εσύ ακονίζεις στο μίσος τη σκληρή σου παλάμη

εγώ σε προδίνω

καθώς μέσα στη νύχτα κρυώνω και φοβάμαι τη λησμονιά.

Το ξέρω, ένας σύντροφος πρέπει να ζήσει μιαν άλλη ζωή

και να πεθάνει απλά

όπως κανείς τραβάει την κουβέρτα ως τα μάτια του

κι αποκοιμιέται.

Μα όταν εγώ κι αυτούς εδώ τους στίχους τους γράφω

μήπως μιλήσουν για μένα-όχι, μη με λες σύντροφο.

Είμαι ένα τσαλακωμένο χαρτί που κόλλησε στην αρβύλα σου

καθώς προχωράς.

Η ασετυλίνη πού σφυρίζει στη γωνιά

ένα σπασμένο παράθυρο φιμωμένο με σκοτάδι.

Η σκεπή του μαγειρείου μπάζει νερά.

Βουίζει μες στις χαραμάδες ο άνεμος.

-Θωμά, πάρε τσιγάρο

και μη σκαλίζεις τα δόντια σου, Θωμά.

Μάταια ψάχνεις για ένα τριματάκι

απ’ το παλιό παιδικό χριστόψωμο.

Βουίζουνε τα φλόγιστρα τού πετρελαίου. Ο Θωμάς

σφίγγει στα γόνατά του μια πατάτα

και καθαρίζει ήσυχα-ήσυχα. Τ' άλλο του χέρι είναι κομμένο.

Κοιτάμε με την άκρη του ματιού το σκοπό που μπαίνει

μ’ ένα φύσημα παγωμένου αγέρα. Το σαγώνι του

θα τρέμει πίσω απ’ το χακί κασκόλ.

Σηκώνεις το γιακά τής χλαίνης σου. Χιονίζει.

Μια πλάκα φωνογράφου στο Διοικητήριο. Πιο μακριά

η σιωπή. Καλή νύχτα, Καλά Χριστούγεννα.

Συλλογιέσαι τ’ άστρα πίσω απ’ την καταχνιά

σκέφτεσαι πως αύριο μπορεί να σε σκοτώσουν.

Μα απόψε αυτή η φωνή είναι μια τσέπη μάλλινη

χώσε τα χέρια σου.

- Καληνύχτα, Θωμά. Καλά Χριστούγεννα.

Κ' η καρδιά σου φωτίζεται σαν χριστουγεννιάτικο τζάμι.

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

Μακρόνησος 1950
Από τη συλλογή "Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο" 
1956, Εκδόσεις Κέδρος