// Ως τώρα, η γη
ζωγραφιζόταν σαν αχλάδι
εννοώ σαν στήθος
Όμως η διαφορά στήθους και ταφόπλακας είναι μονάχα ένα γεωμετρικό τέχνασμα:
Νέα Υόρκη,
ένας πολιτισμός με τέσσερα πόδια. Κάθε κατεύθυνση ένας φόνος
κι ένας δρόμος προς τον φόνο,
στις αποστάσεις ανάμεσα το βογκητό των πνιγμένων.
Νέα Υόρκη
Μια γυναίκα – ένα άγαλμα γυναίκας
Στο ένα της χέρι σηκώνει ένα κουρέλι που το ονόμασαν ελευθερία
τα σκουπίδια που ονομάσαμε ιστορία
στο άλλο της χέρι πνίγει ένα παιδί που το λένε γη […]
Εδώ,
σε τούτη την πλευρά του κόσμου όπου τα βράχια σκεπάζονται με βρύα, μαθαίνω,
ομολογώ. Θυμάμαι ένα φυτό που το έλεγαν ζωή ή χώρα μου, θάνατο ή χώρα μου –
έναν άνεμο παγωμένο σαν σεντόνι, ένα πρόσωπο που σκοτώνει το παιχνίδι, ένα μάτι
που κυνηγά το φως, κι επινοώ το αντίθετό σου, χώρα μου,
Κατεβαίνω
στην κόλασή σου και κραυγάζω:
Αποστάζω ένα
δηλητήριο – ελιξίριο για σένα και σε ζωντανεύω
Ομολογώ: Νέα Υόρκη,
έχεις στη χώρα μου στοά και κλίνη, καρέκλα και προσκέφαλο. Κι όλα είναι προς
πώληση: η μέρα και η νύχτα, η πέτρα της Μέκκας και το νερό του Ευφράτη.
Ανακοινώνω: Ασθμαίνουσα ωστόσο, παραβγαίνεις στην Παλαιστίνη, στο Ανόι, σε Βορά
και Νότο, Ανατολή και Δύση, ανθρώπους που δεν έχουν άλλη ιστορία απ’ τη φωτιά,
Και λέω:
Μετά τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, όλοι μας κουβαλάμε τα κομμένα μας κεφάλια σε
πιατέλες, περιμένοντας την αναγέννηση […]
«Αναζήτησε τη δράση. Οι
λέξεις πέθαναν» λένε άλλοι. Οι λέξεις πέθαναν γιατί οι γλώσσες σας εγκατέλειψαν
τη συνήθεια των λέξεων για τη συνήθεια του πιθηκίζειν.
Η λέξη; Θέλετε να ανακαλύψετε τη φωτιά της; Τότε γράψτε. Λέω γράψτε, δεν λέω
πιθηκίστε, ούτε λέω αντιγράψτε. Γράψτε – απ’ τον ωκεανό ως τον κόλπο δεν ακούω
ούτε μια γλώσσα, δεν διαβάζω ούτε μια λέξη. Μόνο ένα βουητό από φθόγγους.
Γι’ αυτό δεν βλέπω ούτε έναν να εκτοξεύει φλόγες.
Η λέξη είναι το ελαφρύτερο πράγμα αλλά σηκώνει το φορτίο όλων των πραγμάτων. Η
δράση είναι κατεύθυνση και στιγμή, κι η λέξη οι
κατευθύνσεις όλες και ο χρόνος όλος.
Η λέξη – το χέρι, το χέρι – το όνειρο
Σε ανακάλυψα φωτιά πρωτεύουσά μου,
Σε ανακάλυψα ποίηση,
Και προκαλώ τη Βηρυτό. Με φορά και τη φορώ. Σαν αχτίδες περιπλανιόμαστε και
ρωτάμε: Ποιος διαβάζει, ποιος βλέπει;
Το Φάντομ του Νταγιάν και το πετρέλαιο κυλά προς τον προορισμό του. Ο θεός είπε
την αλήθεια και ο Μάο δεν έσφαλε: «Τα όπλα είναι πολύ σημαντικός παράγοντας
στον πόλεμο, μα όχι καταλυτικός. Ο άνθρωπος, αυτός είναι ο καταλυτικός
παράγοντας» και δεν υπάρχει τελική νίκη ούτε τελική ήττα […]
Στα ογδόντα γίνομαι
δεκαοχτώ. Το είπα και το επαναλαμβάνω μα η Βηρυτός δεν με ακούει.
Πτώμα: Εκείνο που ενώνει την επιδερμίδα με το ρούχο
Πτώμα: Εκείνο που πλαγιάζει σαν βιβλίο δίχως μελάνι
Πτώμα: Εκείνο που δεν κατοικεί στη σύνταξη του σώματος και στη γραμματική του
Πτώμα: Εκείνο που διαβάζει τη γη σαν πέτρα και όχι σαν ποτάμι
(ναι αγαπώ ενίοτε τα γνωμικά και τα αποφθέγματα,
Αν δεν παθιάζεσαι, τότε είσαι πτώμα!)
Λέω και επαναλαμβάνω,
η ποίησή μου είναι δέντρο, ανάμεσα στα κλαδιά και ανάμεσα στα φύλλα υπάρχει
μόνο η μητρότητα του κορμού
Λέω και επαναλαμβάνω,
η ποίηση είναι το ρόδο των ανέμων. Όχι του ανέμου μα της πνοής του, όχι της
περιστροφής μα της τροχιάς.
Καταργώ λοιπόν τον κανόνα και ορίζω έναν κανόνα για κάθε στιγμή. Πλησιάζω και
δεν αποχωρώ. Αποχωρώ και δεν επιστρέφω. Κατευθύνομαι προς τον Σεπτέμβρη και τα
κύματα.
Κουβαλώ λοιπόν στους ώμους μου την Κούβα και στη Νέα Υόρκη, ρωτώ: Πότε θα
φτάσει ο Κάστρο; Κι ανάμεσα στο Κάιρο και τη Δαμασκό περιμένω, πάνω στον δρόμο
που οδηγεί…
…Συναντήθηκαν ο Γκεβάρα με την ελευθερία.
Βυθίστηκαν μαζί στο στρώμα του χρόνου και
κοιμήθηκαν. Κι όταν ξύπνησε δεν τη βρήκε εκεί.
Άφησε τον ύπνο και μπήκε στο όνειρο,
στο Μπέρκλεϊ, στη Βηρυτό στ’ απομεινάρια των κυττάρων, εκεί όπου το καθετί
ετοιμάζεται να γίνει κάτι…//
****************************************************************************
Adonis
- “Ένας τάφος για τη Νέα Υόρκη” (απόσπασμα) - Ποίηση (1949 – 2008),
Εκδόσεις Πατάκη – Μετάφραση από τα αραβικά: Αγγελική Σιγούρου
Κατά
τον Άδωνη, η γυναίκα θα σώσει τον κόσμο, αυτό που ονομάζουμε Δύση έχει
αποτύχει, οι έννοιες Δημοκρατία και Ελευθερία δεν είναι δυτικές αλλά
αποκλειστικά ελληνικές, το ζήτημα της ποίησης είναι δύσκολο, όπως του έρωτα, ο Ρίτσος είναι ο μεγαλύτερος κομμουνιστής
ποιητής και ο δημιουργός είναι πάντα
εξόριστος, ακόμα και στην ίδια του τη γλώσσα.
Σημ. Ο Αλί Αχμάντ Σαΐντ
Ασμπάρ γεννήθηκε στη Συρία το 1930. Υιοθέτησε το μυθολογικής καταγωγής
ψευδώνυμο “Adonis”, ένα μη μουσουλμανικό όνομα που υπογραμμίζει την
οικουμενικότητα της δημιουργίας του. Μεγάλωσε στο χωριό Κασαμπίν, αλλά απ’ την
ηλικία των 26 χρόνων, ζει ως αυτοεξόριστος. «Ο ποιητής είναι πάντα εξόριστος,
ακόμη και στην ίδια του τη χώρα, στην ίδια του τη γλώσσα» όπως συχνά έλεγε.
Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου της Βηρυτού και υπήρξε εκδότης
των περιοδικών «Shi’r» (Ποίηση) και «Mawaqif» (Θέσεις). Από το 1970 έως το 1985
δίδαξε Αραβική Λογοτεχνία στον Λίβανο. Από το 1985 ζει μόνιμα στο Παρίσι, το
οποίο επισκεπτόταν συχνά και προηγουμένως. Έχει τιµηθεί με το κορυφαίο γερμανικό
βραβείο Γκαίτε, και έχει προταθεί αρκετές φορές ως υποψήφιος για το Βραβείο
Νόµπελ.
Στην πρώτη φωτογραφία
είναι με τον καλό του φίλο Τίτο Πατρίκιο, σε μία απ’ τις πολλές επισκέψεις του στην
Ελλάδα. Ο Πατρίκιος είχε γράψει γι’ αυτόν: «Αν τα συνοψίσω, θυμάμαι τρία
πράγματα από τον Άδωνη: την ευαισθησία του, την κριτική του σκέψη και τη
γενναιοδωρία του.
Επειδή με ρώτησαν πως
βλέπω τον Άδωνη στη σχέση του με την Ελλάδα, όχι μόνο προσωπικά εγώ ως γνώριμος
και φίλος, αλλά ως ποιητής στη γλώσσα και στο χώρο μου, ας απαντήσω ότι νιώθω
τον Άδωνη να είναι ταυτόχρονα ξένος, να είναι από αλλού και να μας φέρνει άλλα,
καινούρια πράγματα και ταυτόχρονα να είναι δικός μας.
Όταν γνωριστήκαμε του
είπα, το θυμάμαι αυτό: “Πώς πήρες για ψευδώνυμο ένα όνομα από την ελληνική μυθολογία;”
Έβαλε τα γέλια τότε και
μου είπε: “Μα ο Άδωνης είναι από τη Μεσοποταμία, εσείς οι Έλληνες τον πήρατε
από εμάς”. Στην ουσία, με την επιλογή
του, συνδυάζει και τους δύο πολιτισμούς».
Ολόκληρο το άρθρο του
Τίτου Πατρίκιου (Ένας Έλληνας από τη Μεσοποταμία), εδώ:
“Η
γιατρειά θα ήταν ο κόσμος να γινόταν ένα παγκόσμιο πανεπιστήμιο Δικαιοσύνης κι
Ελευθερίας, σε αντίθεση με την προσπάθεια να μετατραπεί σε μια πελώρια Αγορά"
[Οι φωτογραφίες της ανάρτησης
προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους]
.gif)