Τα Αποκριάτικα της Δόμνας

«Σήμερα η ανατροπή είναι η αλήθεια, η αυθεντικότητα των ήχων και των λέξεων που χρειάζεται την Αποκριά για να λεχθεί"

"Παιδιά μου, το πράγμα είναι απλό. Πρέπει στο σχολείο να μπουν τα δημοτικά τραγούδια. Αλλά ποιος θα το κάνει; Το ποιος θα τα διδάξει είναι ένα πρόβλημα. Για να τα διδάξεις πρέπει να τα γνωρίζεις και φυσικά να τ' αγαπάς! Πιθανώς, κάποιοι που δεν τα διδάσκουν να ντρέπονται. Το έχω συναντήσει και αυτό!"

Tούτες οι μέρες το ’χουνε, τούτες οι εβδομάδες

για να χορεύουν τα παιδιά να χαίροντ’ οι μανάδες.

Δώστε του χορού να πάει,

τούτ’ η γης θα μας εφάει.

Τούτ’ η γης που την πατούμε,

όλοι μέσα θε να μπούμε.

Xορέψετε, χορέψετε, τα νιάτα να χαρείτε,

γιατί σε τούτο το ντουνιά δε θα τα ξαναβρείτε...

Προέλευση τραγουδιού: Νάξος - Ταξινόμηση: Αποκριάτικο - Φιλοσοφικό

Απ' τον δίσκο της Δόμνας Σαμίου "Τα Αποκριάτικα", που κυκλοφόρησε το 1994

Για την ιστορία:

Το 2005 η μεγάλη ερμηνεύτρια & ερευνήτρια του δημοτικού μας τραγουδιού, μηνύθηκε απ' τον πρωτοψάλτη Θ. Ακρίδα, για το περιεχόμενο μουσικής τηλεοπτικής εκπομπής, με θέμα τα «τολμηρά» αποκριάτικα παραδοσιακά τραγούδια.  Η μηνυτήρια αναφορά ανέφερε το αλήστου μνήμης στερεότυπο: "Διά της παρούσης αναφέρομαι μετά βδελυγμίας...». Το επιχείρημα ήταν ότι η Δόμνα Σαμίου δημοσιοποίησε "ελευθέρως την ελευθεροστομία των σκωπτικών τραγουδιών της Αποκριάς". 

Ο ίδιος βέβαια την επανέλαβε με λεπτομέρειες, δημοσιοποιώντας την στον τύπο της εποχής.

Η μηνυτήρια αναφορά περιείχε σκληρές φράσεις, όπως: "... να αισχύνεται, να θλίβεται, να αγωνιά, να αγανακτεί, και να εξοργίζεται κανείς με αυτά τα αποτρόπαια φαινόμενα. Μα είναι αυτά προβολή του μουσικού και λογοτεχνικού μας πολιτισμού ή χυδαιοποίηση και ο έσχατος διασυρμός τους; Όταν αυτή η εκπομπή της κ. Σαμίου δεν είναι σκληρότατο ακουστικό πορνό, τότε τι είναι; [...] Πληρώνει δηλαδή ο Έλληνας φορολογούμενος για να χρηματοδοτούνται παρόμοιες χυδαιοεκπομπές που τον κατακλύζουν και αυτόν και την οικογένειά του;"

Εκείνη την περίοδο πολλοί διανοούμενοι, συγγραφείς και μουσικοί τάχθηκαν στο πλευρό της Δόμνας, κάνοντας λόγο για σκοταδισμό απ' την πλευρά της Εκκλησίας και απόπειρα ενοχοποίησης των τραγουδιών της παράδοσης. Είχε προηγηθεί ανοιχτή επιστολή υπεράσπισης προς τον κ. Ακρίδα, απ' τον τότε αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Απόσπασμα απ' το περιοδικό «Πάλκο» (τευχ. 13): «Έλαβα την επιστολήν σας και σας ευχαριστώ πολύ για την αποστολή της προς ενημέρωσίν μου δια τα φοβερά και απαράδεκτα που ακούστηκαν στην εκπομπή της κ. Δ. Σαμίου. [...] Εχετε απόλυτο δίκαιο. Η χυδαιότητα ξεχειλίζει και χωρίς καμιά αιδώ παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία. Όλα αυτά είναι νόσος του πνεύματος, σκότος, μωρία και αφροσύνη, είναι πώρωσις συνειδήσεως. [...] Θα πρέπει να καταλάβουν όσοι θέλουν να μολύνουν την πατρίδα μας με τέτοιου είδους χυδαιότητες, ανηθικότητες, βωμολοχίες και ανομίες ότι θα βρουν μπροστά τους, τους υγιώς σκεπτόμενους συνάνθρωπους μας. Η Ελλάδα πρέπει να ζήσει και πρέπει να προσφέρει στην οικουμένη αληθινό πολιτισμό, ήθους, ανθρωπιάς, αξιοπρέπειας, αξιών υψηλών...»

«'Ορια στην τέχνη δεν πρέπει να μπαίνουν. Φύγετε κυρία Σαμίου», είπαν οι δικαστές μόλις την αντίκρισαν στην αίθουσα του δικαστηρίου, σε μια υπόθεση όπου μεγάλο κομμάτι του πνευματικού κόσμου τάχθηκε μαχητικά υπέρ της.

Χυδαίος είναι ο πουριτανισμός

«Η μεγαλόσχημη και βαρύγδουπη επίθεση εναντίον της Δόμνας Σαμίου μας αναγκάζει να επαναλάβουμε τα αυτονόητα: Η Δόμνα Σαμίου είναι λαογράφος, τα σκωπτικά τραγούδια της Αποκριάς ανήκουν στη μουσική μας παράδοση. Αιώνες ορθόδοξου χριστιανικού βίου δεν ενοχλήθηκαν από αυτά, διότι τα έθιμα δεν είναι ποτέ χυδαία. Τα τραγούδια μιας παλιάς λαϊκής γιορτής δεν είναι ποτέ χυδαία. Χυδαίος είναι μόνο ο πουριτανισμός, οι πόζες του λάιφ στάιλ και η μικροαστική ηθική. Λυπάμαι που μερικοί ανίδεοι δεν μπορούν να το καταλάβουν αυτό και δημιουργούν πρόβλημα εκ του μη όντως, θα σταθούμε στο πλευρό της Δόμνας -με κάθε τρόπο- και θα μείνουμε νηφάλιοι ώσπου να περάσει κι αυτή η κρίση νεο-συντηρητισμού και μισαλλοδοξίας που ενέσκηψε πάλι στη ζωή μας».

Διονύσης Σαββόπουλος - (Ελευθεροτυπία, 10 Ιανουαρίου 2005)

Χρήστος Τσιαμούλης, Δόμνα Σαμίου, Αρετή Κετιμέ, Λιζέττα Καλημέρη και Γιάννης Χαρούλης

ΚΑΛΗ & ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!

Υλικό απ' τον επίσημο ιστότοπο της Δόμνας Σαμίου, καθώς και  εφημερίδες της εποχής