Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022

«Μάνα, δεν πέθανα» [*]

 

Μεσημέρι της 18ης Νοέμβρη 1973. Ο 20χρονος ηλεκτρολόγος απ’ τη Μυτιλήνη Μιχάλης Μυρογιάννης, ξυλοκοπείται απ’ τους χωροφύλακες και καταφέρνει να τους ξεφύγει τραυματισμένος απ’ τα χτυπήματα. Στη διασταύρωση Πατησίων και Στουρνάρη, ο χουντικός αξιωματικός Νικόλαος Ντερτιλής τον βλέπει να τρέχει και τον πυροβολεί εν ψυχρώ στο κεφάλι. Ο Μυρογιάννης ξεψυχάει λίγο αργότερα στο Ρυθμιστικό.

«Ο νεαρός έπεσε σαν κοτόπουλο», περιγράφει στην κατάθεσή του ένα χρόνο αργότερα ο οδηγός του Ντερτιλή – ο 21 ετών τότε Αντώνης Αγριτέλης. «Μετά το φόνο, ο Ντερτιλής σαν να μη συνέβαινε τίποτα μπήκε στο τζιπ και χτυπώντας με στην πλάτη, μου είπε: «Με παραδέχεσαι, ρε; Σαράντα πέντε χρονών άνθρωπος και με τη μία στο κεφάλι!»


Σύμφωνα με την κατάθεση του οδηγού του που ήταν αυτόπτης μάρτυρας, λίγο αργότερα ο Ντερτιλής κόλλησε το περίστροφο στο στομάχι ενός υπαλλήλου των τρόλεϊ και τον φοβέριζε ότι θα τον σκοτώσει αν δεν εξαφανιστεί. Όταν βρέθηκε προς τον ΟΤΕ (όπου υπήρχε πολύ κόσμος), έβγαλε ξανά το περίστροφό του και άρχισε να πυροβολεί. Έδινε διαταγές με το περίστροφο στο χέρι και φώναζε στους ΛΟΚατζήδες:
«Βαράτε στο ψαχνό, πέντε παλιόπαιδα θα μας κάνουν ό,τι θέλουν;» κι αργότερα στους χωροφύλακες «Τι φοβάστε, ρε; Βαράτε στο ψαχνό, εγώ έκανα την αρχή».



Στη δίκη του βέβαια, ο “παλικαράς” αξιωματικός είπε ψέματα και υποστήριξε ότι δεν γνώριζε τον οδηγό του και ότι δεν τον είχε δει ποτέ. Ωστόσο, αυτόπτες μάρτυρες και ένοικοι της πολυκατοικίας στο σημείο της δολοφονίας (ανάμεσά τους κι ο θεατρικός συγγραφέας Μίμης Τραϊφόρος) κατέθεσαν πως είδαν έναν
«εξαγριωμένο αξιωματικό να δίνει εντολές να βαρούν στο ψαχνό» και λίγο αργότερα να βγαίνει από ένα τζιπ και να πυροβολεί τον Μυρογιάννη δύο φορές.

Στην καταδίκη του χουντικού αξιωματικού συνέβαλλε και η φωτογραφία που έδειχνε έναν αξιωματικό να κινείται με το περίστροφο ανά χείρας. Δημοσιεύτηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1973 στο γαλλικό περιοδικό Paris Match, ως σύμβολο των συνθηκών που επικρατούσαν εκείνες τις μέρες στην Ελλάδα. Αυτή η φωτογραφία έμελλε να είναι άλλο ένα ενοχοποιητικό στοιχείο για τον Ντερτιλή, όταν δημοσιεύτηκε στον ελληνικό τύπο, μετά την μεταπολίτευση.

Καταδικάστηκε τελικά σε ισόβια και πέθανε στη φυλακή το 2013. Γι’ αυτόν τον “ήρωα” το ΓΕΣ και το υπουργείο του Γ. Παπαντωνίου ετοίμαζαν παράσημο το 2002. Τελικά ο υπουργός ανακοίνωσε ότι έγινε “λάθος”. Στην κηδεία του τον έψαλε ο Μητροπολίτης Αιγειαλείας Αμβρόσιος που δήλωσε ότι ο δολοφόνος Ντερτιλής είναι «ήρωας σαν τον Κολοκοτρώνη και τον Σωκράτη». Τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία ομοϊδεάτες χουντικοί και νεοναζί, ορισμένοι μάλιστα ήταν ένοπλοι και πυροβόλησαν στον αέρα για κατευόδιο.


Το όνομα του Μυρογιάννη διαβάζεται στο προσκλητήριο νεκρών κάθε 17 Νοέμβρη, μαζί με όλα τα ονόματα των θυμάτων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Και πάντα θα υπάρχουν οι ανιστόρητοι και αφελείς υμνητές της χούντας, τόσο
 ένθερμοι οπαδοί της αλήθειας, όσο κι ο Ντερτιλής την ώρα της δίκης του. Δεν ήξερε, δεν θυμόταν. Κι ας ήταν σαράντα πέντε χρονών γομάρι.

ë Όταν είχαν ρωτήσει τον Γκέμπελς αν οι ναζί εξολόθρευαν Εβραίους στα κρεματόρια, εκείνος είχε απαντήσει: «Αδύνατον, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα το γνώριζα!» Φαίνεται πως είναι η προσφιλής απάντηση των απανταχού παραχαρακτών της αλήθειας. Κατά τραγική ειρωνεία και προς επίρρωση της θεωρίας πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, το ακούσαμε και πρόσφατα στην υπόθεση των υποκλοπών, δια στόματος πρωθυπουργού. Σαν φάρσα αυτή τη φορά.

[*] Ο τίτλος του κειμένου προέρχεται απ’ την επιστολή της μάνας του Μυρογιάννη (Νοέμβρης του ’83)



Σημ. Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται απ’ το διαδίκτυο και ανήκουν στους δημιουργούς τους

22 σχόλια:

  1. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου τα έζησα από την τηλεόραση, ήμουν μικρός ακόμη τότε και επιπλέον ζούσαμε πολύ μακριά από το κέντρο. Ενώ λοιπόν η ΕΙΡΤ και η ΥΕΝΕΔ προπαγάνδιζαν εναντίον των "κωλόπαιδων" όλοι ήξεραν τι πραγματικά γινόταν, ψιθύριζαν μεταξύ τους μόνο, φοβούμενοι τους απανταχού ρουφιάνους. Τον "καλό" αυτόν αξιωματικό, δυστυχώς υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι, οι γνωστοί, που το έχουν ηρωοποιήσει. Έναν απάνθρωπο αξιωματικό, που δεν τίμησε τον όρκο του και που επιπλέον δειλός και μικρός, αρνούμενος να αναλάβει τις ευθύνες του.
    Την Καλημέρα μου, Μαρία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κάτι αντίστοιχο γίνεται σήμερα με τους αγώνες των φοιτητών στα πανεπιστήμια, κόντρα στην αστυνομική παρουσία. Λοιδωρούνται απ' τον τύπο και, κατά συνέπεια, απ' τον μέσο νοικοκυραίο που ενημερώνεται απ' τα κανάλια. Το ότι εκπαραθυρώθηκε ένας φοιτητής από διδακτική αίθουσα στο πανεπιστήμιο, πέρασε στα πολύ ψιλά των ειδήσεων. Ποιος θα νοιαστεί για τα χρόνια προβλήματα που θα έχει στη ζωή του; Η υπουργός παιδείας μήπως;...
      Tην καλημέρα μου, Βασίλη.

      Διαγραφή
  2. Αποφεύγω να μιλήσω για εκείνες τις μέρες γιατί ανακάλυψα πως πολλοί ήταν αυτοί που "μετά" το έπαιξαν αντιστασιακοί... Με μωρό στην αγκαλιά και φρέσκια από τον Μάη του 68 στο Παρίσι και πολιτικοποιημένη παρέα με πολλά ενεργά άτομα βρέθηκα στον πυρήνα των εξελίξεων συμβάλλοντας διακριτικά όσο μου το επέτρεπε η μητρότητα... δεν ξεχνιούνται αυτές οι μέρες ειδικά τώρα που στον πλανήτη δοξάζεται η άκρα δεξιά... ναι αυτό προσωπικά με θλίβει βαθιά.
    Θα επαναλάβω για εκατοστή φορά Μαρία μου, το ευχαριστώ που δεν αφήνεις τίποτα να πέσει στη λήθη και τεκμηριωμένα μας θυμίζεις αυτές τις σκοτεινές μέρες.
    Πολλά και τα ΑΦιλιά της καρδιάς μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πες τα Στεφανία..! Όλοι ξέρουμε ότι το 90% είχαν σκύψει το κεφάλι στη χούντα , και με το που ήρθε η Μεταπολίτευση το 74 το 90% δήλωναν Αντιστασιακοί..!
      Ήμουν όλες τις ημέρες στο Πολυτεχνείο, νέος φοιτητής, και μαχητικά ακολουθούσα τον παλμό της εξέγερσης.
      Ζήσαμε πολλά. Η πιο συγκλονιστική εικόνα που είδα και μου έχει αποτυπωθεί βαθειά μέσα μου είναι η μεταφορά από φοιτητές ενός τραυματία ή σκοτωμένου νέου. Πέρασαν δίπλα μας, κρεμόταν το κεφάλι του..
      Μπράβο Μαρία Κανελλάκη για την ανάρτηση.. Παραμένουν διαχρονικά τα συνθήματα του Πολυτεχνείου..

      Διαγραφή
    2. Αχ! Τάσο και η αφεντιά μου νόμιζε πως είμαι η μεγαλύτερη εδώ... μπορεί και να είχαμε συναντηθεί τότε, αυτό που έχει σημασία όμως είναι που συναντιόμαστε αλώβητοι τώρα!
      Θυμάμαι να τρέχουμε σε νησιά και σε βουνά να κρύψουμε τους συναγωνιστές μας!
      Ναι μπράβο στη Μαρία!

      Διαγραφή
    3. Στεφανία και Τάσο, πείτε τα εσείς. Σας απολαμβάνω και σας ευχαριστώ για τις πολύτιμες μαρτυρίες σας!

      Διαγραφή
    4. Στεφανία, Μαρία καλημέρα..
      Μαρτυρία (μου)..
      Και τραγουδούσαμε.
      Την Πέμπτη, δεύτερη ημέρα της κατάληψης του Πολυτεχνείου η ένταση έξω στους δρόμους είχε πάρει την μορφή εξέγερσης. Προτιμούσα να είμαι έξω στην οδό Πατησίων γιατί εκεί είχα δράση. Εκτός από τα συνθήματα που λέγαμε είχαμε αγοράσει τετράδια με λευκά φύλλα και σε δευτερόλεπτα γράφαμε ιδιόγραφες προκηρύξεις και τις δίναμε στα διερχόμενα αυτοκίνητα και τρόλεϊ. «Κάτω η χούντα», το είχα γράψει άπειρες φορές.... Το βράδυ γύρω στις εννέα, ίσως και λίγο αργότερα, διακόπηκε η κυκλοφορία οχημάτων στην Πατησίων. Καμιά 500ριά νεαροί μαζευτήκαμε στο δρόμο στη γωνία Στουρνάρη και Πατησίων και οι μισοί κάθισαν σταυροπόδι κυκλικά και οι υπόλοιποι όρθιοι πίσω από τους καθήμενους. Στη μέση «αλώνι». Αρχίσαμε το τραγούδι. «Πότε θα κάνει ξαστεριά», κυρίαρχο. Μόλις αρχίσαμε τη Σαμαρίνα - «Εσείς μωρέ παιδιά κλεφτόπουλα» πετάχτηκαν πάνω 10-15 παιδιά, κυρίως κορίτσια και άρχισαν το χορό μέσα σε ενθουσιασμό και χειροκροτήματα. Δεν ήθελα περισσότερο σκίρτημα. Μπήκα στο χορό. Σκουντούσε η μια κοπελιά την άλλη να μπει μπροστά. Μπήκα μπροστά (το είχα στο χορό). Το χόρεψα καθώς και το συνεχόμενο «Μαύρη ζωή που κάνουμε».. Την επομένη με πλησίασε ένας συμφοιτητής μηχανολόγος.. «Δεν θέλω να το δεις σαν σύσταση.. απλά, όταν είσαι στη διαδήλωση του Πολυτεχνείου μην μπαίνεις μπροστά, μην δίνεις στόχο..»
      Δεν έμαθα ποτέ τι ρόλο έπαιζε. Ούτε είχα τον τρόπο να το μάθω.. Δεν έδωσα σημασία...
      Άλλωστε γνωρίζαμε ότι στις πολυκατοικίες γύρω, και στο Ακροπόλ Παλλάς υπήρχαν ελεύθεροι σκοπευτές και πολλά πρακτορικά μάτια που μας παρακολουθούσαν.

      Διαγραφή
    5. Αχ κι εγώ απόλαυσα τη συνομιλία Τάσου και μαγισσούλας! ♥

      Διαγραφή
  3. Μια ακόμη μαύρη επέτειος. ¨Εδώ Πολυτεχνείο…..αδέρφια, απόψε πεθαίνει ο φασισμός……έξω απ’ το Πολυτεχνείο βρίσκονται τανκς.¨
    Ήταν λίγος ο καιρός που εγκατασταθήκαμε στην Αθήνα, ούτε που ήταν το Πολυτεχνείο ήξερα. Εκείνο το βράδυ ακούγοντας το κάλεσμα στο ραδιόφωνο, πετάχτηκε πάνω ο πατέρας. ¨Θα πάω εκεί….θα τους σκοτώσουν¨ είπε. Βημάτιζε πάνω-κάτω στο δωμάτιο, πότε βρίζοντας, πότε κλαίγοντας. Ακούστηκε ο Εθνικός ύμνος και μετά σίγησε ο σταθμός και μαζί του η Δημοκρατία. Πέντε δεκαετίες τώρα , κάποιοι καπηλεύτηκαν τον αγώνα, κάποιοι ¨λιποτάχτησαν¨ κάποιοι ¨βολεύτηκαν¨ κάποιοι αμετανόητοι, νοσταλγοί του παρελθόντος ακόμα προκαλούν.
    Οι αληθινοί αγωνιστές εξακολουθούν να αγωνίζονται έναν αγώνα τίμιο, δίκαιο, με συνείδηση και πατριωτισμό, γιατί πονάει η μνήμη Μαρία μου! Μια ζωντανή παρουσία είναι και γι αυτήν τη μνήμη πρέπει κάποτε να μιλήσουμε στα εγγόνια μας. Όπως τη ζήσαμε. Είμαι καλή Χριστιανή (θεωρώ) γιαυτά τα τομάρια όμως κανένα έλεος.
    Με πολλή συγκίνηση Σε φιλώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ μέχρι κεραίας με το σχόλιό σου, Αννίκα μου.
      Και με τον επίλογό σου. Κανένα έλεος.
      Η τιμωρία τους είναι να κρατάμε ζωντανή τη μνήμη και να τη μεταφέρουμε στους νεώτερους.
      Φέτος ειδικά, νοιώθω πως έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα η επέτειος και οι εκδηλώσεις.
      Σε φιλώ, καλημέρα να έχεις!

      Διαγραφή
  4. Αυτοί οι αξιωματικοί και χιλιάδες ομοϊδεάτες τους, συγκροτούσαν τον ελληνικό (;) στρατό από την εποχή του 1944 και μετά. Δεν ξέρω πόσα τέτοια τομάρια υπάρχουν και σήμερα γιατί αυταπάτες δεν έχω για να τρέφω. Ο χώρος του στρατού ουδέποτε γνώρισε την ουσιαστική κάθαρση και την αλλαγή νοοτροπίας παρά ΜΟΝΟ στην εποχή της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα μόνο στην πρώτη περιόδο 1981-1985, όπου έγιναν σοβαρές παρεμβάσεις, κύρια σε επίπεδο ανωτέρων αξιωματικών.
    Για μια ακόμα φορά να πούμε ότι υπάρχουν νοσταλγοί, προκλητικοί φασίστες, που με την πλήρη ανοχή και κάλυψη του σημερινού κράτους, περιφέρονται ανενόχλητοι, κάνουν συγκεντρώσεις, λειτουργούν και δεν ξέρω τι άλλο. Η πολιτεία τα τελευταία χρόνια, μηδέ της "κυβέρνησης αριστεράς" του ΣΥΡΙΖΑ έκανε κάτι ουσιαστικό να προσανατολίσει τον κρατικό μηχανισμό απέναντι σ' αυτά τα τομάρια. Δεν τόλμησε!
    Δεν χρειάζεται να πω τίποτα παραπάνω για το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ. Έχουν ειπωθεί άπειρα πράγματα πάνω σ' αυτήν την ιερή ιστορική μνήμη.
    Καλησπέρα Μαρία μου, για μια ακόμα φορά υποκλίνομαι στην ιστορική σου ευαισθησία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τουλάχιστον ζήσαμε επιτέλους την κατάθεση στεφάνου στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και τις εκδηλώσεις μνήμης σε πολλά σημεία στην Αθήνα. Κατά τα λοιπά, όπως τα λες, Γιάννη μου. Οι ήρωες κοιμούνται ανήσυχα και οι γιαλαντζί "αντιστασιακοί" έπιασαν στασίδι στην πολιτική και περιφέρονται από κόμα σε κόμα, ανάλογα πού φυσάει ο άνεμος.
      Την καλημέρα μου.

      Διαγραφή
  5. Καλά κάνεις Μαρία μου και μας δίνεις ουσιαστικές υπενθυμίσεις.
    O George Santayana, είχε πει: "Όποιος δε θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει".
    Ζούμε σε κρίσιμους καιρούς, που ο ναζισμός και η ακροδεξία έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους και εισχωρούν δυναμικά δυστυχώς στην κοινωνία, "εκμεταλλευόμενοι" τις καταστάσεις.
    Είναι σημαντικό λοιπόν να μαθαίνουμε για το παρελθόν , ο δρόμος όπως λέει και το τραγούδι, είχε τη δική του ιστορία και είναι καλό να μην ξεχνάμε.
    Σε φιλώ γλυκά :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μακάρι λοιπόν να υπάρχει αυτή η σύνδεση με το παρελθόν μας, Μαρίνα μου.
      Αν δεν τεμαχίζουμε την ιστορία μας κατά το δοκούν, ίσως και να δει άσπρη μέρα αυτός ο τόπος. Κομματάκι δύσκολο βέβαια, γιατί... "τα λεφτά είναι πολλά, Άρη..." 😉

      Διαγραφή
  6. Διαβάζοντας το παραπάνω κείμενο, χαίρομαι διπλά που βρέθηκα στο χώρο σου.
    Αν και γεννήθηκα πολλά χρόνια μετά από τα γεγονότα της 17 Νοέμβρη, έχω ακούσει, έχω μάθει, έχω ψάξει για εκείνη την εποχή και είναι ανακουφιστικό που υπάρχουν άνθρωποι σαν εσένα που μας υπενθυμίζουν τι έγινε εκείνη την περίοδο. Διότι οι κλασικές ατάκες του στυλ "στη χούντα όμως φτιάχτηκαν δρόμοι" ή "επί χούντας κοιμόμασταν στα μπαλκόνια" δεν κατάλαβα ποτέ που ωφελούν.
    Εννοείται ότι υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι που τα "πιστεύω" τους είναι χουντικά - ναζιστικά, αλλά είναι στο χέρι μας να μην τους δώσουμε βήμα (όπως είχαμε κάνει στο πρόσφατο παρελθόν).
    Καλή σου μέρα!

    Υ.Γ. Και λέω η φράση «Αδύνατον, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα το γνώριζα!» τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Διαβάζοντας το παραπάνω σχόλιό σου, χαίρομαι απείρως που βρέθηκες στο χώρο μου κι εγώ στο δικό σου!
      Και σ' ευχαριστώ πολύ για τις κουβέντες σου, και γι' αυτό το υστερόγραφό σου επίσης 😘

      Διαγραφή
  7. «Τυχεροί» όσοι ζήσαμε όλα αυτά από μέσα…και ακόμα έχουμε την δύναμη της αντίστασης στην αλλοτρίωσή που ακολουθήσε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Τυχεροί μεν, αλλά και λιγουλάκι σκεπτόμενοι, Θάνο μου.
    Χάρηκα που σε "είδα" εδώ και δεν θα πάψω να σ' ευχαριστώ για τις μοναδικές φωτογραφίες σου που απαλλοτριώνονται ασυστόλως!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αναρωτιέμαι τι μαθαίνουν και τι καταλαβαίνουν τα σημερινά σχολικά νιάτα!
    Μια ακόμα ευκαιρία να χάσουν μάθημα....

    υγ: Αδύνατον, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα το γνώριζε ο άνθρωπος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κάτι μαθαίνουν και τα σημερινά νιάτα, απόδειξη πως φέτος ειδικά είχε μεγάλη προσέλευση σχολείων και παιδιών που πήγαν με τους τους γονείς τους για ν' αφήσουν ένα γαρύφαλο. Αυτός ήταν ανέκαθεν ο συσχετισμός της κοινωνίας, Αριστέα μου. Κάποιοι στους δρόμους με πανό κι άλλοι στις καφετέριες με τα πλαστικά σημαιάκια παραμάσχαλα...
      ΥΓ. Ο πολιτικός κρατούμενος 😉

      Διαγραφή
  10. Εμεις που δεν είμασταν εκεί και δεν έχουμε ζήσει τα γεγονότα αυτά από κοντά Κανελλάκι μου, σαν εφιάλτης τα βλέπαμε από την τηλεόραση (ότι μας έδειχναν τότε, αφού δεν είχαμε κανένα άλλο μέσον για πληροφορίες) να να μπαίνει το τανκς στο πολυτεχνείο...Θυμάμαι την αγωνία μου και τον φόβο για τα παιδιά που ήταν μέσα , αλλά και πόσο περήφανη για το θάρρος τους, τους ζήλευα που είχαν σηκώσει το κεφάλι και διεκδικούσαν τα αυτονόητα καμάρι μου.
    Πέρασαν τόσα χρόνια και άλλαξαν πολλά από τότε, όμως με λύπη μου βλέπω ότι δεν έχουν αλλάξει και τόσο όσο να μην υπάρχει πια η ναζιστική νοοτροπία και ο ναζισμός καλά κρατεί, απλά έχει αλλάξει όνομα, το αποφασίζουμε και διατάζουμε!
    Ας είναι αυτή η επέτειος η ευκαιρία όχι μόνο να θυμόμαστε, αλλά να επαγρυπνούμε...
    Αχ πότε θα κάνει ξαστεριά Κανελλάκι μου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ας είναι καλά τα νιάτα που πάντα μπαίνουν στην πρώτη γραμμή και καθαρίζουν για πάρτη μας, Ρούλα μας. Κι ας τους κατηγορούν κάποιοι κακογερασμένοι, όπως έκαναν και τότε που τους αποκαλούσαν "άπλυτους μαλλιάδες και ανατρεπτικά στοιχεία". Πάντα θα υπάρχουν οι νέοι που θα μας φέρνουν μικρές "ξαστεριές" ελπίδας. Σ' ευχαριστώ για τις μνήμες εκείνων των ημερών ♥
    Να είσαι καλά Ρουλάκι μου αγαπημένο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλιά σας.